قدس؛ ۲۸ فوریه ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، ولودیمیر زلنسکی را در یک کنفرانس خبری در کاخسفید به باد تحقیر گرفت و همتای اوکراینی خود را درباره اینکه چگونه اوکراین بدون کمک ایالات متحده نمیتواند در جنگ با روسیه دوام بیاورد سرزنش کرد؛ اقدامی که نه فقط بهت و حیرت جهانیان را به دنبال داشت بلکه به شکلی ناخواسته نمایشی عمومی از آغاز رسمی دکترین ترامپ ارائه داد؛ دکترینی که تأکید میکند ایالات متحده دستکم برای چهار سال آینده مدافع اصلی اروپا و ناتو نخواهد بود و اگر سایر کشورهای عضو ناتو بودجه دفاعی خود را افزایش ندهند، ایالات متحده دیگر به کمک آنها نخواهد رفت و اگر به هر دلیلی مجبور شود هزینه دفاع از کشوری را تأمین کند، کشور دریافتکننده این کمک مجبور به بازپرداخت هزینه آن است.
آنکارا یکی از ذینفعان اصلی دکترین جدید ترامپ
در حالی که دکترین ترامپ از کشورها انتظار دارد مابهازایی بابت حمایتهای دفاعی آمریکا به این کشور پرداخت کنند، به نظر میرسد ترکیه با توجه به موقعیت راهبردی و روابط تاریخی خود با اروپا از این تغییر در سیاست ایالات متحده بیشترین سود را خواهد برد و یکی از ذینفعان اصلی دکترین جدید حاکم در واشنگتن خواهد بود.
روزنامه فایننشال در مقالهای با اشاره به رویکرد جدید واشنگتن در قبال امنیت اروپا نوشت: این مسئله سبب شده کشورهای این قاره به سرعت به فکر ایجاد ائتلاف میان خود بیفتند و در این میان حضور ترکیه در ناتو برای اعضای اروپایی ناتو اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
به نوشته این روزنامه، تغییر ناگهانی در رویکرد آمریکا در قبال اروپا فرصتهایی را در اختیار ترکیه قرار میدهد که پیش از این در دسترس نبودند.
اظهارنظر اخیر مارک روته، دبیرکل ناتو درباره اینکه ترکیه و اتحادیه اروپا باید برای بهبود روابط تلاش کنند در حالی مطرح شده که به گفته مقامهای مطلع، روته به صورت محرمانه به سران کشورهای اتحادیه اروپا تأکید کرده روابط و همکاری خود را با رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه پس از سالها روابط مخدوش، بهبود بخشند.
تلاشهای بروکسل برای یافتن راههایی برای افزایش همکاری با ترکیه و دیگر کشورهای غیرعضو اتحادیه اروپا به عنوان بخشی از افزایش ظرفیتهای دفاعی اروپا در حالی آغاز شده که هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه اوایل ماه جاری میلادی در گردهمایی قدرتهای نظامی بزرگ اروپا در لندن حضور داشت تا درباره حمایت از اوکراین و مسائل گسترده دفاعی با همتایان خود دیدار و گفتوگو کند.
فیدان همچنین در روزهای اخیر در پاسخ به تأثیر احتمالی رویکرد ترامپ بر توافقهای امنیتی اروپا با اشاره به اینکه اگر این رویکرد به یک ساختار امنیتی اروپایی جدید ختم شود، آماده همکاری با اروپا هستیم، اعلام کرد: آنکارا در حال بررسی بهترین اقدام است.ترکیه از نظر تکنیکی یکی از نامزدهای پیوستن به اتحادیه اروپا به شمار میرود اما این رویه مدتهاست به مشکل خورده است. اتحادیه اروپا کانالهای مختلف گفتوگو را که شامل موارد مرتبط با امور دفاعی و امنیتی است تعلیق کرده است؛ البته بخش مهمی از دلایل رد درخواست آنکارا برای پیوستن به اتحادیه اروپا و یکی از بزرگترین موانع در تعمیق روابط میان طرفین، تنشهای موجود میان ترکیه و یونان بر سر جزیره قبرس است.
آنکارا و تلاش برای غربی شدن
از زمان تأسیس ترکیه مدرن در سال ۱۹۲۳ تا امروز، آنکارا به سمت دنیای غرب حرکت و سیاستهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود را در راستای خطوط غربی مدرن تدوین کرده است و در این راستا سیاستگذاران ترکیه امیدوار بودند غربی شدن ترکیه، مسیر این کشور را برای سرمایهگذاری بیشتر باز کند.درخواست ترکیه برای ورود به «جامعه اروپایی» (EC) در سال ۱۹۵۹ منعکسکننده جاهطلبیهای ترکیه و همچنین تمایل آن به محدود کردن نفوذ یونان در اتحادیه اروپا بود.
اما در حالی که گفتوگوهای اروپایی شدن ترکیه پیشرفت متناسبی را پشت سر میگذاشت این روند از سال ۲۰۲۳ با وقفه مواجه شد تا جایی که مقامات آنکارا را به این باور رساند که به پیوستن به اتحادیه اروپا نزدیک نیست. البته اتحادیه اروپا چندین دهه است که روند عضویت ترکیه در این اتحادیه را به تعویق انداخته است، اما به نظر میرسد در شرایط کنونی اگر در نهایت صبر ترکیه لبریز شود و علاقه خود را به عضویت از دست بدهد، اتحادیه اروپا بازنده واقعی خواهد بود.
چرا ترکیه برای اتحادیه اروپا مهم است؟
ظهور ترکیه پدیده جدیدی در موازنه قدرت در دریای اژه و غرب آسیا به شمار میآید، چرا که قلمرو ترکیه حلقه اتصال آسیا و اروپاست. این کشور با جمعیتی حدود ۸۵میلیون نفری که اغلب دارای تحصیلات عالی هستند از نظر غذایی خودکفاست.
بر اساس قانون اساسی ترکیه حضور تمامی مردان بالای ۲۱ سال برای خدمت در نیروهای مسلح ترکیه الزامی است. ارتش ترکیه بیش از ۸۹۰هزار سرباز دارد و از نظر قدرت نظامی براساس شاخص قدرت آتش جهانی به عنوان پانزدهمین قدرت نظامی در جهان رتبهبندی شده است. این کشور همچنین نهمین نیروی هوایی بزرگ جهان را در اختیار دارد.
ترکیه با در اختیار داشتن شبه جزیره آناتولی یا به عبارتی آسیای صغیر، جایی که اروپا را با آسیا پیوند میدهد از موقعیت ژئواستراتژیک بسیار مهم برخوردار است و به عبارتی میتوان گفت ترکیه به عنوان «لولا» میان آسیا و اروپا عمل میکند.
در سالهای گذشته با حضور ترکیه در ناتو، اتحادیه اروپا هرگز احساس نگرانی در مورد مرزهای جنوبی خود نداشته است اما با تغییر توازن قوا در جهان، اتحادیه اروپا نمیتواند مطمئن باشد ترکیه به حفاظت از جناح جنوبی خود ادامه خواهد داد و در عین حال با عقب کشیدن ترکیه از پذیرش در اتحادیه اروپا، اتحادیه اروپا در خطر از دست دادن ترکیه به عنوان یک متحد مهم است که در آینده ممکن است جناح جنوبی خود را در معرض تهدید قرار دهد.
با توجه به دکترین جدید ترامپ مبنی بر محدود کردن فعالیت خود در دفاع از اروپا، به نظر میرسد اروپا از خواب بیدار و متوجه شده چقدر برای تأمین نیازهای امنیتی و بقای خود به کمک ترکیه نیاز دارد. به نظر میرسد اتحادیه اروپا به این باور رسیده که باید روابط خود را با ترکیه تقویت کند و ترکیه را در اتحادیه اروپا بپذیرد.با توجه به اینکه گروه تروریستی پکک حاکمیت ترکیه در منطقه کردستان را پذیرفت و ترکیه با کردها به تفاهم سیاسی رسیده است آنکارا قادر خواهد بود نیروهای نظامی قابل توجه خود را از مناطق کردنشین خارج و در مناطق دیگر مستقر کند.
۲۶ اسفند ۱۴۰۳ - ۰۹:۲۰
کد خبر: ۱۰۵۶۴۴۴
دکترین ترامپ که خواستار افزایش بودجه دفاعی اروپا برای محافظت از قاره سبز است عملاً موجب متمایل شدن اروپا به سمت ترکیه و همکاری میان بروکسل و آنکارا شده است؛ اقدامی که مسیر را برای تحقق آرزوی ترکها برای به اتحادیه اروپا هموار کند.

زمان مطالعه: ۵ دقیقه
نظر شما