به گزارش قدس خراسان، اردیبهشت سال گذشته بود که خبر خروج ۶۰میلیون مترمکعب آب ناشی از سیلاب مشهد در ۴۸ ساعت از طریق سرخس و از مرزهای شمالی به ترکمنستان، به نقل از فرماندار سرخس در رسانه‌ها منتشر شد؛ موضوعی که سبب شد آه از نهاد برخی از مردم و مسئولان بلند شود که چرا آبی که خسارت‌هایش را به صورت مالی و جانی متحمل شدیم، به همین آسانی از دستمان رفت و کاش ما که چوب سیلاب را خوردیم، با انجام اقدام‌های لازم از مواهبش نیز منطقه بی‌آب خودمان را بهره‌مند می‌کردیم.
این تجربه باز هم به ما یادآوری کرد جمع‌آوری آب‌های سطحی در استان به دلایل فراوانی از جمله مدیریت منابع آبی، جلوگیری از سیلاب، حفظ محیط زیست و تأمین آب برای مصارف کشاورزی و صنعتی اهمیت دارد و با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش نیاز به منابع آبی، این اتفاق باید به عنوان یک اولویت در برنامه‌ریزی‌های مدیریتی استان‌ها قرار گیرد.
۸۷درصد مخازن سدهای خراسان رضوی خالی است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در گفت‌وگو با قدس خراسان درباره آخرین میزان بارندگی در سال آبی اخیر گفت: از یکم مهر ۱۴۰۳ تا امروز در استان ۱۱۱ میلیمتر بارندگی داشتیم که این آمار نسبت به آمار بلندمدت بارندگی استان با ۲۰درصد کاهش مواجه شده است.
محمدعلی نعمت‌نژاد ادامه داد: از مجموع یک‌میلیارد و ۵۷۰میلیون مترمکعب حجم کل مخازن سدهای استان، در حال حاضر ۲۰۰میلیون مترمکعب ذخیره آب پشت سدها وجود دارد و به تعبیری ۱۳درصد پر و ۸۷درصد از مخازن سدهای استان متأسفانه خالی از آب بوده و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا امروز تنها ۸میلیون مترمکعب آب وارد مخازن سدهای استان شده است.
وی درباره خروجی دشت مشهد نیز افزود: سد شوریجه که روی کشف‌رود در حال ساخت بوده و قرار است خروجی سیلاب‌های این رود را مهار کند، در حال حاضر ۷۳درصد پیشرفت فیزیکی داشته و امیدواریم تا پایان سال این سد نیز برای تأمین آب شرب مشهد و موضوعات زیست‌محیطی دشت سرخس و کشاورزان منطقه به بهره‌برداری برسد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا همانند بهار سال گذشته تاکنون آبی از مرزهای شمالی کشور خارج شده یا خیر، تأکید کرد: تا این لحظه سیلابی از کشور خارج نشده و در حقیقت بارندگی در حدی نبوده که تبدیل به سیلاب شده و از مرزهای کشور به سمت کشور همسایه خارج شود.
استفاده از سطوح آبگیر برای حفظ گونه‌های جانوری
زیست‌بوم حیوانی نیز در خشکسالی‌های اخیر آسیب فراوانی دیده و با توجه به کاهش بارندگی‌ها و منابع آبی باید برای همان میزان کم بارندگی برنامه‌ریزی کرد که تا حد امکان بتوان از تبخیر یا هدررفت آن‌ها جلوگیری به عمل آورد. رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات‌وحش محیط زیست خراسان رضوی در این باره به خبرنگار قدس خراسان گفت: با توجه به خشکسالی‌های سالیانه و متمادی در استان به ویژه در مناطق خشک جنوبی، یکی از دغدغه‌های سازمان حفاظت محیط زیست، حفظ گونه‌های جانوری و تأمین منابع آب مورد نیاز برای آن‌هاست.
محمد اسدی‌پور افزود: یکی از روش‌های تأمین منابع آب در این حوزه، استفاده از سطوح آبگیر باران است؛ در این روش نیز با توجه به ساختار زمین‌شناسی منطقه محدوده‌هایی که کمترین میزان نفوذپذیری آب را داشته و دارای بستر سنگی هستند، انتخاب شده و آب حاصل از نزولات باران به این مخازن منتقل و از طریق روش ثقلی نیز آب به آبشخورهای حیات‌وحش انتقال داده می‌شود.
حفظ منابع آب سطحی و کمک به پایداری تالاب‌ها
به گفته او این روش در تعدادی از مناطق حفاظت شده به ویژه در جنوب خراسان رضوی، منطقه حفاظت شده «هنگام» در شهرستان گناباد و منطقه حفاظت شده «افتخاری» در شهرستان بجستان توسط اداره کل محیط زیست اجرا شده و برای سایر مناطق نیز باید انجام شود.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات‌وحش محیط زیست خراسان رضوی درباره اقدامی دیگر در زمینه استفاده از رواناب‌های سطحی اظهار کرد: یکی دیگر از چالش‌های پیش روی ما در این زمینه، پایداری تالاب‌هاست که منابع آب سطحی، یکی از منابع تأمین آب به منظور پایداری آن‌هاست.
اسدی‌پور گفت: در حال حاضر با توجه به توسعه کشاورزی در بالادست تالاب‌ها، آورد منابع آب سطحی به این تالاب‌ها کاهش پیدا کرده و این اداره کل برای استفاده حداکثری از این منابع آب سطحی و پایداری تالاب به خصوص تالاب دریاچه بزنگان در شهرستان سرخس، اقدام به ایجاد کانال و هدایت منابع آب سطحی اطراف دریاچه کرده که این امر نیز منجر به بهبود شرایط زیستی تالاب بزنگان شده است.
تنها یک بند زیرسطحی ساخته شده است
در حال حاضر آخرین اقدام برای مهار سیلاب خروجی استان خراسان رضوی و تأمین آب شرب از طریق سدسازی، ساخت سد شوریجه در سرخس است که تا پایان سال، ساخت آن به طول می‌انجامد و در صورت بارش و سیلاب احتمالی در بهار امسال همانند سال گذشته نمی‌توان روی این سد برای مهار سیلاب حساب باز کرد.
اما اقدام‌های دیگری همچون ساخت سدها و بندهای روستایی در این منطقه نیز می‌توانست تا حدی به مهار این آب‌ها کمک کند که با پیگیری خبرنگار قدس خراسان از محسن آبیار، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی مشخص شد طی سال گذشته تاکنون یک بند زیرسطحی در کلات برای مهار سیلاب و آب این منطقه ساخته شده که اگرچه اقدام مناسبی است؛ اما شاید ضرورت داشت از این دست اقدام‌ها در سطح کل استان بیشتر انجام شود. در این حوزه افزون بر اقدام‌های صورت گرفته، استفاده از تکنولوژی‌های نوین و آموزش کشاورزان منطقه در حفظ و مصرف بهینه این آب‌ها بسیار مؤثر است.
به راستی در استانی که خشکسالی و بحران آب، یکی از جدی‌ترین چالش‌های امروز و آینده آن است، حفظ آب‌های سطحی باید اولویت چندم مسئولان محلی و استانی باشد؟
۸۷درصد مخازن سدهای خراسان رضوی خالی است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در گفت‌وگو با قدس خراسان درباره آخرین میزان بارندگی در سال آبی اخیر گفت: از یکم مهر ۱۴۰۳ تا امروز در استان ۱۱۱ میلیمتر بارندگی داشتیم که این آمار نسبت به آمار بلندمدت بارندگی استان با ۲۰درصد کاهش مواجه شده است.
محمدعلی نعمت‌نژاد ادامه داد: از مجموع یک‌میلیارد و ۵۷۰میلیون مترمکعب حجم کل مخازن سدهای استان، در حال حاضر ۲۰۰میلیون مترمکعب ذخیره آب پشت سدها وجود دارد و به تعبیری ۱۳درصد پر و ۸۷درصد از مخازن سدهای استان متأسفانه خالی از آب بوده و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا امروز تنها ۸میلیون مترمکعب آب وارد مخازن سدهای استان شده است.
وی درباره خروجی دشت مشهد نیز افزود: سد شوریجه که روی کشف‌رود در حال ساخت بوده و قرار است خروجی سیلاب‌های این رود را مهار کند، در حال حاضر ۷۳درصد پیشرفت فیزیکی داشته و امیدواریم تا پایان سال این سد نیز برای تأمین آب شرب مشهد و موضوعات زیست‌محیطی دشت سرخس و کشاورزان منطقه به بهره‌برداری برسد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا همانند بهار سال گذشته تاکنون آبی از مرزهای شمالی کشور خارج شده یا خیر، تأکید کرد: تا این لحظه سیلابی از کشور خارج نشده و در حقیقت بارندگی در حدی نبوده که تبدیل به سیلاب شده و از مرزهای کشور به سمت کشور همسایه خارج شود.
استفاده از سطوح آبگیر برای حفظ گونه‌های جانوری
زیست‌بوم حیوانی نیز در خشکسالی‌های اخیر آسیب فراوانی دیده و با توجه به کاهش بارندگی‌ها و منابع آبی باید برای همان میزان کم بارندگی برنامه‌ریزی کرد که تا حد امکان بتوان از تبخیر یا هدررفت آن‌ها جلوگیری به عمل آورد. رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات‌وحش محیط زیست خراسان رضوی در این باره به خبرنگار قدس خراسان گفت: با توجه به خشکسالی‌های سالیانه و متمادی در استان به ویژه در مناطق خشک جنوبی، یکی از دغدغه‌های سازمان حفاظت محیط زیست، حفظ گونه‌های جانوری و تأمین منابع آب مورد نیاز برای آن‌هاست.
محمد اسدی‌پور افزود: یکی از روش‌های تأمین منابع آب در این حوزه، استفاده از سطوح آبگیر باران است؛ در این روش نیز با توجه به ساختار زمین‌شناسی منطقه محدوده‌هایی که کمترین میزان نفوذپذیری آب را داشته و دارای بستر سنگی هستند، انتخاب شده و آب حاصل از نزولات باران به این مخازن منتقل و از طریق روش ثقلی نیز آب به آبشخورهای حیات‌وحش انتقال داده می‌شود.
حفظ منابع آب سطحی و کمک به پایداری تالاب‌ها
به گفته او این روش در تعدادی از مناطق حفاظت شده به ویژه در جنوب خراسان رضوی، منطقه حفاظت شده «هنگام» در شهرستان گناباد و منطقه حفاظت شده «افتخاری» در شهرستان بجستان توسط اداره کل محیط زیست اجرا شده و برای سایر مناطق نیز باید انجام شود.
رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات‌وحش محیط زیست خراسان رضوی درباره اقدامی دیگر در زمینه استفاده از رواناب‌های سطحی اظهار کرد: یکی دیگر از چالش‌های پیش روی ما در این زمینه، پایداری تالاب‌هاست که منابع آب سطحی، یکی از منابع تأمین آب به منظور پایداری آن‌هاست.
اسدی‌پور گفت: در حال حاضر با توجه به توسعه کشاورزی در بالادست تالاب‌ها، آورد منابع آب سطحی به این تالاب‌ها کاهش پیدا کرده و این اداره کل برای استفاده حداکثری از این منابع آب سطحی و پایداری تالاب به خصوص تالاب دریاچه بزنگان در شهرستان سرخس، اقدام به ایجاد کانال و هدایت منابع آب سطحی اطراف دریاچه کرده که این امر نیز منجر به بهبود شرایط زیستی تالاب بزنگان شده است.
تنها یک بند زیرسطحی ساخته شده است
در حال حاضر آخرین اقدام برای مهار سیلاب خروجی استان خراسان رضوی و تأمین آب شرب از طریق سدسازی، ساخت سد شوریجه در سرخس است که تا پایان سال، ساخت آن به طول می‌انجامد و در صورت بارش و سیلاب احتمالی در بهار امسال همانند سال گذشته نمی‌توان روی این سد برای مهار سیلاب حساب باز کرد.
اما اقدام‌های دیگری همچون ساخت سدها و بندهای روستایی در این منطقه نیز می‌توانست تا حدی به مهار این آب‌ها کمک کند که با پیگیری خبرنگار قدس خراسان از محسن آبیار، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی مشخص شد طی سال گذشته تاکنون یک بند زیرسطحی در کلات برای مهار سیلاب و آب این منطقه ساخته شده که اگرچه اقدام مناسبی است؛ اما شاید ضرورت داشت از این دست اقدام‌ها در سطح کل استان بیشتر انجام شود. در این حوزه افزون بر اقدام‌های صورت گرفته، استفاده از تکنولوژی‌های نوین و آموزش کشاورزان منطقه در حفظ و مصرف بهینه این آب‌ها بسیار مؤثر است.
به راستی در استانی که خشکسالی و بحران آب، یکی از جدی‌ترین چالش‌های امروز و آینده آن است، حفظ آب‌های سطحی باید اولویت چندم مسئولان محلی و استانی باشد؟
نظر شما