آستان مقدس رضوی در پاسخ به شرایط پیچیده فرهنگی و سیاسی جهان اسلام، بار دیگر رسالت روشنگری خود را با برگزاری نشستهای «خط روشنگری» دنبال میکند؛ آنطور که حجتالاسلام والمسلمین شریعتینژاد، معاون تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی تأکید دارد: «ما موظفیم در شرایط حساس جامعه، چراغ حقیقت را روشن نگه داریم. حرم مطهر، پایگاهی برای آگاهیبخشی عمیق فرهنگی و سیاسی است».
آغاز نشستهای تبیینی در دل حرم
اداره پاسخگویی به سؤالات دینی، زیر نظر معاونت تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی مأموریت تحلیل رویدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در کنار پاسخگویی به مسائل شرعی و اعتقادی بر عهده دارد. حجتالاسلام والمسلمین شریعتینژاد، معاون تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی با اشاره به اهداف این فعالیتها تأکید میکند: «ما باید در لحظه بحران، پاسخ داشته باشیم؛ تحلیل کنیم، تبیین کنیم و اجازه ندهیم مخاطب با ابهام از کنار اتفاقات جامعه عبور کند». این اداره از سالها پیش با برنامههایی همچون «فجر بیداری» و «رویش فرهنگ» وارد بخش تخصصی پاسخگویی به سؤالات سیاسی و فرهنگی جامعه شده و از سال ۱۴۰۳ با راهاندازی برنامههای «فتح قریب» و «خط روشنگری» به عرصه تحولات منطقه و مسائل روز سیاسی جامعه ورود کرد.
به گفته شریعتینژاد، ششمین دوره از سلسله نشستهای «خط روشنگری» در دو قالب برگزار میشود؛ یک گروه ویژه مدیران، معاونان و کارشناسان آستان و گروهی دیگر برای زائران عمومی در مرکز پاسخگویی حرم مطهر واقع در مدرسه تاریخی پریزاد. نشستهای «خط روشنگری» بهطور خاص به بررسی اتفاقات برجسته فرهنگی، اجتماعی و سیاسی روز میپردازد و با تمرکز بر سه محور بنیادین سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، تلاش دارد روایتهایی روشن و مستند از تحولات ارائه دهد.
نشست خط روشنگری، روایت ششم
هفته گذشته ششمین دوره از سلسله نشستهای «خط روشنگری» آغاز شد. نشستی که به بررسی دقیق و چندجانبه جنگ تحمیلی ۱۲روزه ایران و رژیم صهیونیستی و پیامدهای آن اختصاص داشت. این دوره شامل پنج جلسه بود که سه جلسه آن ویژه عموم زائران در مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی حرم مطهر (مدرسه پریزاد) و دو جلسه دیگر بهصورت تخصصی برای مدیران و معاونان آستان برگزار شد. روز دوشنبه ۲۲ تیر، پنجمین و آخرین جلسه این دوره در فضایی معنوی و تحلیلی تشکیل شد و میزبان تحلیلهای دو استاد نامآشنای علوم انسانی و روابط بینالملل بود.
تفسیری از حقیقت
با عبور از صحن جامع رضوی و ورود به مدرسه تاریخی پریزاد، فضایی آرام، منظم و صمیمی پیش روی کارکنان و خادمان آستان قدس رضوی قرار میگیرد؛ جایی که پنجمین جلسه از ششمین دوره «خط روشنگری» به شکلی تخصصی و متمرکز برگزار شد. صندلیها بهدقت در ردیفهایی منظم چیده و همگی پر شده بودند. خادمان فرهنگی، معاونان و کارشناسان آستان، با تمرکز و در سکوتی متأملانه به سخنرانیها گوش میدادند. برای مخاطبان این نشست تخصصی، دفترچههای یادداشت از همان لحظه آغاز باز شده بود و قلمها بر خطوط کاغذ حرکت میکردند. نکات کلیدی از سخنان دکتر خوشچشم و دکتر نجفی با دقت ثبت میشدند و نگاههای پرسشگر، آماده گفتوگو و تعامل بودند. پس از پایان سخنرانیها، برخی حاضران پرسشهای خود را با سخنرانها مطرح کردند تا درباره محتوای جلسه، دیدگاههای سیاسی و اعتقادی خود را مطرح کنند و نقطهنظراتشان را به اشتراک بگذارند. فضای مدرسه پریزاد، در این روز به محفلی نخبگانی تبدیل شده بود. محفلی که ایمانمداران حرم مطهر، تحلیلگران رویدادهای روز نیز بودند و تفسیر حقیقت را رسالت خود میدانستند.
نقطهعطفی در فهم تحول مفهومی قدرت منطقهای
در پنجمین جلسه از ششمین دوره نشستهای «خط روشنگری» که به شکل تخصصی برای خادمان و مدیران آستان قدس رضوی برگزار شد، تحلیلگران برجستهای از حوزه علوم انسانی و روابط بینالملل حضور داشتند. دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از جمله سخنرانان این جلسه بود که بهصورت نظریهپردازانه به این رخداد پرداخت. اما بخش اصلی نشست با سخنان دکتر سید مصطفی خوشچشم، تحلیلگر ارشد روابط بینالملل و استراتژیست دیپلماسی عمومی، رنگ و بوی استراتژیک و ادراکی تازهای گرفت. خوشچشم در ابتدا با تأکید بر عدم شناخت عمومی از عرصههای پیروزی ایران، گفت: «اینکه در این جنگ، ما در چه میدانی پیروز شدهایم، بهروشنی برای مردم تبیین نشده است». او با تبیین ابعاد چندلایه جنگ، آن را فراتر از یک نبرد نظامی دانست و افزود: «تقابل رخداده نهفقط نظامی که روانی و ادراکی بود. جبهه ما نشان داد چطور میتوان معادلات جدید قدرت را شکل داد». وی در تشریح اهداف دشمن در جنگ اخیر، به سناریوهای متعددی اشاره کرد که قرار بود با اجرای همزمان به نتیجه برسند؛ از جمله ازبینبردن زیرساختهای حیاتی کشور، نابودی ظرفیتهای هستهای، تضعیف بنیه دفاعی، ورود گروههای تروریستی، تجزیه و درگیری در چند نقطه کشور و در نهایت، تلاش برای «سوریهسازی» بخشهایی از ایران. خوشچشم تصریح کرد: «مهمترین هدف دشمن، ایجاد اغتشاش خیابانی میان مردم بود. اگر این هدف محقق میشد، گروههای تروریستی و نفوذیها میتوانستند بخشهایی از مأموریتهای براندازانه را به انجام برسانند».سخنرانی او با استناد به شواهد بینالمللی و تحلیلهای قدرت نرم، فضایی تأملبرانگیز در جلسه ایجاد و مخاطبان را با ابعادی تازه از جنگ ادراکی، رسانهای و امنیتی روبهرو کرد. بیتردید، این بخش از نشست، نقطهعطفی در فهم تحول مفهومی قدرت منطقهای در ساختار مقاومت بود.
بررسی چندلایه جنگ تحمیلی اخیرتحلیلهای این دوره، به ویژه در جلسه پنجم، نشان داد جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی را نمیتوان صرفاً یک منازعه نظامی دانست. از منظر خوشچشم، این جنگ نماد آشکاری بود از درهمریزی قواعد قدیمی تقابل منطقهای و آغاز عصری تازه از نظم مقاومتمحور. از سوی دیگر، دکتر نجفی با طرح نظریه تمدنسازی مقاومت، به لایههای تاریخی و فرهنگی این جنگ پرداخت؛ بهویژه اینکه چگونه این جنگ میتواند در تئوریهای توسعه تمدنی جهان اسلام نقش ایفا کند.
نظر شما