ویژگیهای اخلاقی پیامبر(ص) همچون مهروزی با مردم، صبر و مقاومت، حقگویی و حقمداری و رعایت مساوات و عدالت اجتماعی، سبب وحدت اقشار جامعه و گسترش سریع اسلام در جزیرة العرب شد. در جهان امروز نیز حکام و مدیران جوامع میتوانند با تاسی به سیره آن حضرت در مسیر تحقق وحدت و عدالت اسلامی گام بردارند.
به مناسبت ایام هفتۀ وحدت و میلاد نبی مکرم اسلام (ص) در این زمینه با حجت الاسلام دکتر محمد امامی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی به گفتوگو نشستیم:
شخصیتی مقاوم و استوار در برای دشمنان اسلام
دکتر امامی در ابتدا با اشاره به توصیف قرآن کریم از خصوصیات پیامبر اسلام (ص) گفت: پیامبر (ص) دارای سه ویژگی اجتماعی برجسته است که میتواند بهترین الگو و راهنمای بشر در همه اعصار و زمانها باشد.
وی نخستین ویژگی پیامبر(ص) را مقاومت در برابر دشمنان دانست و تصریح کرد: آن حضرت در برابر دشمنان بسیار مقاوم و استوار بودند و توانستند تمام مشکلاتی را که دشمنان ایجاد کردهاند، تحمل کرده و آنها را پشت سر بگذارند و در نهایت جامعه اسلامی مبتنی بر برادری، وحدت و عدالت ایجاد کرده و آن را در برابر دشمنی ها و جنگهای متعدد حفظ کنند.
رحمت و مهرورزی با مردم
وی دومین ویژگی حضرت رسول (ص) را رحمت و مهربانی ایشان نسبت به افراد جامعه اسلامی و شهروندان دانست و افزود: برجستگی این ویژگی شخصیتی ایشان تا آنجاست که به پیامبر رحمت، معروف شد.
وی اضافه کرد: ایشان از کسانی که نسبت به ایشان جفا روا می داشتند و بعد اظهار ندامت می کردند گذشت می کرد که برای نمونه می توان به عفو و گذشت ایشان نسبت به کسانی که به آن حضرت آزار رساندند، اشاره کرد.
وی ادامه داد: در مکه و در دوران محدودیتهای اجتماعی پیامبر (ص) و مسلمانان که کفار به آن حضرت توهین و بی احترامی میکردند و حتی در مورادی خاکستر بر روی ایشان می پاشیدند، خیر خواهی حضرت نسبت به آنان قطع نشد و باز آنها را به راه راست دعوت میکردند که این موضوع هم نشان دهنده استواری و مهربانی آن حضرت است.
این استاد دانشگاه به نمونۀ دیگری از مهربانی حضرت محمد (ص) اشاره کرد و یادآور شد: افرادی بودند که در جبهه دشمن و از عوامل موثر در ضدیت با اسلام و شخص پیامبر(ص) بودند، همانند خالد بن ولید از فرماندهان سپاه قریش در جنگ احد، که بعدها اسلام آورد و در سپاه اسلام نیز به عنوان فرمانده مسئولیت پذیرفت. این اشخاص مشمول رافت پیامبر(ص) قرار گرفتند.
امامی ادامه داد: همچنین پس از فتح مکه، ابوسفیان که بیشترین دشمنی و توطئه علیه مسلمانان و شخص پیامبر(ص) را اعمال کرده بود، مورد بخشش قرار گرفت و حتی پیامبر اکرم (ص) دستور دادند پرچمی بر فراز سر در خانه ابو سفیان نصب شود و اعلام شود هرکس درسایه این پرچم قرار گیرد از تعرض سپاه اسلام مصون خواهد بود.
وی یکی از عوامل گسترش سریع اسلام در زمان حیات پیامبر (ص) را بزرگواری و رافت اسلامی ایشان دانست و تأکید کرد: در این خصوص قران کریم می فرماید: «پس به [برکت] رحمت الهی با آنان نرمخو [و پرمهر] شدی و اگر تندخو و سختدل بودی قطعا از پیرامون تو پراکنده می شدند پس از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه... » مردم می دیدند که نه تنها آموزههای نبی اسلام (ص) فطری و همسو با ویژگیهای انسانی است، بلکه عملکرد خود ایشان نیز با آن همسو است. اینها سبب میشد مردم با آغوش باز اسلام را بپذیرند.
مظهر عبودیت خداوند
عضو هیات علمی دانشگاه رضوی سپس به سومین ویژگی شخصیتی پیامبر(ص) پرداخت و اظهار داشت: سومین ویژگی عبودیت پیامبر (ص) در مقابل پروردگار و کسب خشنودی و رضایت خداوند است، به طوری که آثار سجده و عبادت خداوند در جبین حضرتش آشکار بود. در زیارت آن حضرت می خوانیم که عبودیت حضرت تا جایی بود که به مقام یقین رسیده بود.
امامی افزود: قرآن کریم درمورد ویژگی پیامبر می فرماید: «محمد (ص) پیامبر خداست و کسانی که با اویند بر کافران سختگیر [و] با همدیگر مهربانند آنان را در رکوع و سجود می بینی فضل و خشنودی خدا را خواستارند علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهره هایشان است...»
رعایت مساوات و عدالت اجتماعی
حجتالاسلام امامی در ادامه به دیگر ویژگیهای شخصیت اجتماعی پیامبر (ص) اشاره و خاطرنشان کرد: پیامبر (ص) تمام انسانها را مساوی و تنها عامل برتری را تقوا میدانست. روایتی از پیامبر اکرم (ص) در اینباره نقل شده که میفرمایند: «ای مردم خدای شما یکی و پدر شما یکی است و عرب بر عجم و عجم برعرب و سرخ پوست بر سیاه و سیاه بر سرخ برتری ندارد، جز به تقوا.»
وی با بیان اینکه،البته مساوات مورد نظر آموزه های اسلامی، مساوات مبتنی بر عدالت است و این که هر انسانی به میزان تلاشی که انجام می دهد باید بهره مند شود، تصریح کرد: قرآن کریم در آیه 25 سوره حدید با اشاره به این که هدف از فرستادن رسولان الهی به سوی مردم، برقراری عدالت اجتماعی است، می فرماید: «ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب آسمانی و میزان (شناساییِ حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند... .»
امامی، ادامه داد: بر این اساس است که سهم رزمندگان سواره نظام که اسب و وسیله نقلیه خود را خودشان تهیه کرده و به جبهه آوردهاند دو برابر سهم پیاده نظام تعیین میشود.. تعیین سهم ارث زنان و مردان نیز بر همین اساس است چون تامین هزینه های زندگی به عهده مردان قرار داده شده است.
ویژگیهای شخصیتی پیامبر(ص)؛ عامل گسترش اسلام
عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در پایان با اشاره به ویژگیهای اجتماعی پیامبر(ص)، چون رحمت، بردباری، استواری، رعایت مساوات و برابری افراد مبتنی بر رعایت عدالت، اظهار داشت: این ویژگیهای پیامبر (ص) و همراهان ایشان موجب گسترش سریع اسلام در جزیرة العرب و دیگر مناطق جهان، شد.
حجتالاسلام امامی در پایان،خاطر نشان کرد: امروزه نیز رعایت این موارد از سوی مسلمانان به ویژه حکام جوامع اسلامی، در کنار وحدت اسلامی میتواند علاوه بر اینکه توطئۀ دشمنان اسلام را خنثی کند، از ظلمی که بر بخشی ازمسلمانان در قلب جهان اسلام تحمیل می شود، جلوگیری کرده و موجب گسترش اسلام در سراسر جهان شود.
نظر شما