آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه های علمیه کشور شامگاه شنبه پنجم مهرماه در آیین رونمایی از نرم افزار مجموعه آثار آیت الله العظمی سبحانی(نسخه 4) و آغاز سال تحصیلی مرکز تخصصی کلام موسسه امام صادق(ع) با اشاره به آیات سوره «اعلی» اظهار کرد: محور نخست رسالت امروز حوزه، بازتولید و تبیین معارف الهی و «بیدارسازی» جامعه است، همان شأن عظیم پیامبران که پس از آنان به ائمه هدی و علما و حوزههای علمیه منتقل شده و استمرار تاریخی دارد.
به گفته عضو فقهای شورای نگهبان ، در سوره مبارکه «اعلی» خطابهایی آمده که سه جمله اصلی و سه ضلع بنیادین را برای تحقق رسالت الهی ترسیم میکند؛ خطابهایی که مخصوص پیامبر(ص) و هادی خلق است، نه صرفاً تکالیف عام.
عضوشورای عالی حوزه های علمیه افزود: در این سوره آمده است سبح اسم ربک الاعلی که پیامبر باید تسبیحگوی پروردگار باشد؛ یعنی مقام اول، مقام تذهیبی و عبودیت است و این تذهیب نفس و مقام عبودیت نخستین شرط هدایت است؛ شرط دوم دریافت و آگاهسازی نسبت به آیات الهی است، زیرا «آیات خدا به پیامبر میرسد تا هادی بشر باشد»، و شرط سوم، فراگیری شیوههای صحیح اعلام پیام، یعنی حکمت و روش ادبی مناسب در ابلاغ دین، است.
مدیر حوزههای علمیه کشور تأکید کرد: این سه ضلع (عبودیت/تسبیح، علم/آگاهی، روش/حکمت) باید سرلوحه کار حوزهها قرار گیرد: «مقام اول، مقام تسبیح؛ مقام دوم، مقام علم و دانش که در حوزه وجود دارد و جلوهگر است؛ و مقام سوم روش و حکمت است که حوزه علمیه باید به ویژگی زمانه آگاه باشد و در این راستا حرکت کند.» وی افزود حوزه امروز در برابر امواج فکری و فرهنگی قرار دارد و بنابراین باید در همین سه ضلع گامهای اساسی بردارد.
عضو فقهای شورای نگهبان عنوان کرد: آینده سختتری پیشِ روی طلاب و حوزه خواهد بود و از آنان خواست «آتش به اختیار» در مسیر ارشاد جامعه حرکت کنند، زیرا «هر کلاس درس یک سنگر برای دفاع از اعتقادات است».
آیتالله اعرافی در بخش دیگری از سخنان خود تبیین کرد: کلام و فعالیت کلامی حوزه باید در چند «دایره» کلان رقابت فکری حضور فعال داشته باشد؛ نخست دایرهٔ درونمذهب برای پالایش فکر و مواجهه با انحرافات فکری؛ دوم دایرهٔ جهان اسلام که در آن باید معارف اهلبیت عرضه شود و با انواع اندیشهها روبهرو گشت؛ سوم دایرهٔ ادیان توحیدی که عرصهٔ گفتوگوی عمیق و طرح مباحث بنیادین است؛ چهارم دایرهٔ ادیان و مکتبهای شرقی به معنای عام؛ و پنجم دایرهٔ فرادینی — از جمله مواجهه با الحاد نوین — که نیازمند پوشش جامع و تربیت متفکران برجسته است.
مدیر حوزههای علمیه کشور تصریح کرد: حوزه علمیه قم در هر چهار (و پنج) دایره باید با منطق و کلام کار خود را پیش ببرد و مرزهای کلام توسعه یابد.
آیتالله اعرافی دربارهٔ نسبت کلام با دیگر علوم گفت: مباحثی که در علوم پایه مطرح میشود گاه «شبههزا» است و بههمینخاطر لازم است رویکرد کلامی در علوم انسانی اسلامی اجرا شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری بر نقش «نظامات فلسفی و فلسفه مضاف» تأکید کرد و گفت: اینها روح علوم انسانی اسلامیاند؛ لذا فقیه باید موضعی دفاعی و تبیینی نسبت به اندیشه فقهی اتخاذ کند و در علوم بشری نیز با نگاه فلسفی بررسی شود تا انطباق آنها با مبانی اسلام روشن گردد.
در ادامه، مدیر حوزههای علمیه کشور به فناوریهای نو اشاره و هشدار داد: هوش مصنوعی با پیشرفت سنگینی که دارد مسألهساز است؛ مرزهای دانش را توسعه میدهد و در اعماق علوم نفوذ میکند؛ حوزه نباید در این عرصه عقب بماند.
وی یادآور شد: هوش مصنوعی با علوم اسلامی چندین نوع ارتباط دارد و حوزه باید هم در زمینه پژوهشی و هم در زمینه کاربردی نسبت به آن فعال شود.
آیتالله اعرافی همچنین بار دیگر به ضرورت آمادگی آیندهنگرانه حوزه اشاره کرد و تأکید کرد: حوزه باید کمیت و کیفیت نیروی انسانی (مبلغ، محقق، استاد) مورد نیاز برای آینده را شناسایی و بر اساس آن برنامهریزی کند.
وی خاطرنشان کرد: تضعیف پایههای علمی و فقدان نگاه کلامی منطبق با تحول علوم و فناوری میتواند موجب نفوذ شبهات و انحرافات گردد؛ ازاینرو، ترکیب عبودیت، دانش و حکمت باید در خط مقدم اقدامات آموزشی، پژوهشی و تبلیغی حوزه قرار گیرد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در سالهای اخیر اقدامات بسیار ارزشمندی را در حوزه هوش مصنوعی و به خدمت گرفتن آن در علوم اسلامی وانسانی رقم زده است و جای دارد از حجت الاسلام والمسلمین بهرامی، رئیس این مرکز تقدیر وتشکر کرد.
نظر شما