روستا گردی شکل دیگر و جدیدتری از صنعت گردشگری محسوب می شود که طرفداران زیادی دارد چراکه با توجه به مشکلات و دغدغه های شهرنشینی مردم با حضور در روستاهای هدف گردشگری علاوه بر ارتباط نزدیک با بافت‌های کهن و طبیعت دست‌نخورده و بکر به آرامش خاصی دست می یابند.

روستای ورکانه یکی از ۲۱ روستای هدف گردشگری استان با معماری خاص و طبیعی علاقه مندان زیادی را به سمت خود جذب می کند، شکل‌گیری روکانه به اوایل دوره صفوی بازمی‌گردد، با خانه‌های سنگی، کوچه‌باغ‌های باریک و پرپیچ‌وخم که با جریان طبیعی جوی آب هماهنگ شده‌اند و چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

وجود چشمه‌های متعدد، درختان سر به فلک کشیده، پنجره‌های مشبک چوبی و ایوان‌های زیبا، حس دلنشینی از سادگی و اصالت را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند. بافت متراکم روستا، استفاده از مصالح بومی و محلی، و چشم‌اندازهای طبیعی منحصر به فرد، ورگانه را به یکی از برجسته‌ترین روستاهای هدف گردشگری در استان همدان تبدیل کرده است.

نام «ورگانه» در گویش کردی از دو بخش «ور» به معنای «کنار» و «کان» به معنای «آب» تشکیل شده است، این روستا محل سکونت اقوام مختلفی با زبان‌های فارسی، کردی و لری است که در کنار هم، بدون تناقضات فرهنگی و اجتماعی، زندگی مسالمت‌آمیزی را تشکیل داده‌اند که این تنوع فرهنگی، بخشی از جذابیت‌های اجتماعی این روستا به شمار می‌رود.

جاذبه‌های گردشگری

ورکانه سرشار از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی است که آن را به مقصدی منحصر به فرد برای گردشگران تبدیل کرده است، اصطبل مهری خانم و قلعه اربابی، حمام و مسجد جامع روستا، ایوان‌ها، فضاهای نیمه‌باز خانه‌ها و سکوهای نشستن رهگذران در میان کوچه‌ها از جاذبه هایی است که گردشگران را به سوی خود جذب می کند.

با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد معماری، طبیعی و تاریخی، روستای ورکانه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و اکنون به عنوان یک منطقه ویژه گردشگری شناخته می‌شود.

ورکانه در تکاپوی جهانی شدن

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان گفت: از بین ۲۱ روستای هدف گردشگری در استان سه روستا ورکانه، حیدره قاضی خان و ملحمدره برای ثبت جهانی با هم در رقابت هستند.

علی خاکسار افزود: روستای ورکانه، به دلیل نزدیکی به مرکز استان و معماری سنگی منحصربه‌فرد خود، سالانه میزبان تعداد زیادی از گردشگران است.

اقامتگاه‌های بوم‌گردی؛ جانی تازه در کالبد گردشگری ورکانه

وی اظهار کرد: در راستای توسعه گردشگری و فراهم آوردن امکانات رفاهی برای بازدیدکنندگان، اولین اقامتگاه بوم‌گردی روستایی استان همدان در روستای ورکانه افتتاح شد و در راستای ثبت جهانی روستای ورکانه رویداد «مهر ورکانه» با حضور جامعه محلی برگزار می شود.

خاکسار با اشاره به تخریب برخی از بخش ها و ناهمگونی برخی از ابنیه های روستای ورکانه ادامه داد: بافت سنگی ورکانه، این روستا رو در جهان منحصر به فرد کرده است و برای حفظ این شاخص تسهیلاتی در نظر گرفته شده است.

وی به خانه پروفسور موسیوند و اصطبل مری لیلی در این روستا اشاره کرد و گفت: بی تفاوتی به تاریخ، فرهنگ و گردشگری، عشق به ساخت ساختمان‌هایی با سبک و سیاق شهری، بی اطلاعی روستاییان از ارزش بافت تاریخی و معماری کهن، گستردگی روستاها و کمبود نیروی مورد نیاز برای شناسایی روستاهای دارای بافت تاریخی، مرگ معماری کهن و به عبارتی بافت تاریخی روستاهای ورکانه را رقم زده است.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان افزود: استان همدان دارای ۲۱ روستای هدف گردشگری است که ورکانه یکی از شاخص‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود و هر یک از این روستاها با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، از جمله بافت روستایی، طبیعت بکر و محصولات کشاورزی، جذابیت‌های خاصی برای گردشگران دارند.

قدیمی‌ترین اصطبل همدان که در اواخر دهه ۴۰ توسط مری لیلی قراگوزلو، با معماری منحصر به فرد و با مصالح سنتی در جنوب روستای ورکانه ساخته شده امروز می‌تواند به عنوان یک موزه اسب اصیل ایرانی شناخته شود اما بی توجهی به این اصطبل باعث تخریب و فراموشی آن خواهد شد.

از سوی دیگر روستای ورکانه که در بردارنده اصطبلی تاریخی است پتانسیل آن‌ را دارد که هم در امور پرورش اسب فعالیت داشته باشد و هم از اصطبل‌های آن به عنوان موزه اسب و ادوات سوارکاری بهره برده شود.

اصطبل اسب مری لیلی ورکانه؛ پس از هشت سال در انتظار مجوز

یک سرمایه‌گذار که خود اهل و ساکن روستای ورکانه است برای اصطبل اسب مری لیلی در روستای ورکانه تلاش های زیادی کرده تا بتواند آن را دوباره احیا کند اما پس از هشت سال تلاش برای راه‌اندازی این مجموعه، همچنان درگیر گرفتن مجوز است.

حامد کزازی، که در سال ۱۳۹۶ با هدف احیای اصطبل اسب مری لیلی در روستای ورکانه سرمایه‌گذاری کرده بود، از بلاتکلیفی این پروژه خبر داد و گفت: اگر اقدام به بازسازی اصطبل نکرده بودم، تاکنون اثری از آن باقی نمانده بود.

وی که دانش‌آموخته رشته معماری است، اظهار کرد: پس از گرفتن مجوزهای لازم از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و اتمام بازسازی، برای راه‌اندازی باشگاه سوارکاری با مانعی جدید روبرو شدم.

کزازی خاطرنشان کرد: طبق اعلام اداره کل میراث فرهنگی، سند اصطبل به نام شرکت توسعه و تجهیزات ورزشگاهی کشور است و گرفتن مجوز از این شرکت ضروری است.

وی گفت: پس از سال‌ها هنوز موفق به اخذ مجوز نشده‌ام و سرمایه میلیاردی که برای این اصطبل هزینه کرده‌ام، بی‌نتیجه مانده است.

گام‌های اولیه ورکانه برای جهانی شدن

فرماندار همدان نیز در این باره گفت: ورکانه که در سال‌های گذشته به عنوان روستای دارای بافت با ارزش ملی ثبت شده است، اکنون گام‌های اولیه را در مسیر جهانی شدن برمی‌دارد.

مجید درویشی اظهار کرد: روستای ورکانه با طبیعت زیبا، پتانسیل‌های کشاورزی و باغداری غنی، امکان پرورش اسب اصیل و افتخار وجود شخصیت‌های علمی برجسته‌ای چون «پروفسور موسیوند»، دارای ویژگی‌های خاصی است.

وی خاطرنشان کرد: ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار از عرصه این روستا، شامل ۲ هزار و ۱۰۰ هکتار اراضی ملی، ظرفیت‌های بی‌نظیری را برای توسعه گردشگری فراهم آورده است.

فرماندار همدان همچنین به ضرورت بهبود زیرساخت‌ها اشاره کرد و افزود: اقدامات خوبی تاکنون انجام شده، اما کافی نیست و ضروری است دستگاه‌های اجرایی به ویژه اهالی و شورای اسلامی روستا با همیاری هم، آمادگی لازم را ایجاد کنند.

فرماندار همدان تاکید کرد: بهبود وضعیت ارتباطات سیار، حفظ بافت تاریخی و سیما و منظر سنتی خانه‌ها، ایجاد خانه هلال، طراحی و ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب و دیگر زیرساخت‌های گردشگری، از اقدامات ضروری برای توسعه این روستا است.

حمایت از پرونده جهانی‌شدن ورکانه

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری همدان نیز با اشاره به اهمیت پرونده روستای ورکانه گفت: ایران باید هشت روستا را برای سال ۲۰۲۶ به سازمان جهانی گردشگری معرفی کند.

محسن معصوم علیزاده افزود: ما امیدواریم روستای ورکانه با دارا بودن مولفه‌های لازم، یکی از این روستاها باشد و هرگونه حمایت و کمک لازم برای پیشبرد پرونده این روستا در مسیر قانونی و صحیح، انجام خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: پرونده روستای هدف گردشگری ورکانه در کارگروه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بررسی ظرفیت‌ها و تأمین زیرساخت‌های این روستا مورد بررسی قرار گرفته است.

ورکانه که در سال‌های گذشته به دلیل داشتن بافت با ارزش، ثبت ملی شده است و با طبیعت زیبا، پتانسیل‌های کشاورزی و باغداری غنی و امکان پرورش اسب اصیل، برای جهانی شدن مسیر طولانی در پیش دارد که تحقق آن فراهم کردن زیرساخت های لازم در این روستا و حمایت از سرمایه گذاران برای احیای اصطبل اسب مری لیلی است چراکه احیای این اصطبل نقش موثری در جهانی شدن این روستا دارد.

جهانی شدن این روستا برای توسعه صنعت گردشگری همدان بسیار موثر است و می تواند علاوه بر رونق اقتصادی استان به دلیل حضور گردشگر داخلی و خارجی در ماندگاری روستاییان در منطقه نقش موثری داشته باشد.