مهدی خداوردی، کارشناس امنیت غذایی با هشدار در خصوص وابستگی ایران به واردات خوراک و ماده ژنتیکی دام و طیور گفت: اگر همین امروز برای تنوعبخشی نهادهها و توسعه نژادهای بومی اقدام نکنیم، هر محدودیت تجاری یا تنش سیاسی میتواند تولید پروتئین کشور را به خطر بیندازد؛ این وابستگی باید به فرصت خوداتکایی تبدیل شود.
هشدار درباره نقطهضعف امنیت غذایی ایران
خداوردی با اشاره به کنترل آمریکا بر مسیر معافیتهای تحریمی در گفتوگو با قدسآنلاین خاطرنشان کرد: هرچند معافیتهای تحریمی در این مسیر فعلاً نیازهای خوراک و ماده ژنتیکی دام و طیور را تأمین میکند، اما وابستگی بیش از حد میتواند در شرایط خاص به نقطه آسیبپذیری تبدیل شود.
وی تأکید کرد: علاوه بر این مسئله، خروج سالانه ۷/۵ میلیارد دلار منابع ارزی کشور برای واردات نهادههای دامی شامل جو، ذرت و کنجاله سویا موجب تقویت کشاورز خارجی شده است. همچنین با تخصیص ارز ترجیحی کشاورزان داخلی امکان رقابت با کشاورزان خارجی را ندارند. بنابراین به منظور افزایش تابآوری کشور در مقابل فشارهای آمریکا، کاهش خروج ارز از کشور و تقویت کشاورزان داخلی باید در راستای افزایش ضریب خوداتکایی در تولید محصولات پروتئینی حرکت کرد.
تنوع نهاده؛ رمز بقا در بازارهای تحریمشده
به گفته کارشناس امنیت غذایی، نخستین اقدام، تنوعبخشی در ترکیب جیره دام و طیور است. بدین معنا که فقط از ذرت و کنجاله سویا برای تأمین انرژی و پروتئین مورد نیاز دام و طیور استفاده نشود. بررسیها نشان داده است میتوان از نهادههای جایگزین ذرت و کنجاله سویا ازجمله کاملینا، گلرنگ، کلزا، سورگوم، ترتیکاله و... در جیره استفاده کرد. با توجه به اینکه در حال حاضر شرایط اقلیمی کشور امکان تولید متناسب با نیاز ذرت و سویا را نمیدهد، اما میتوان نهادههای جایگزین معرفی شده را در سطح گسترده به صورت آبی و دیم تولید و در صنعت دام و طیور بهکار برد.
به گفته وی، در شرایط فعلی با توجه به تهدیدهایی که از سوی غرب وجود دارد، میتوان راهبرد متنوعسازی ترکیب جیره را با واردات گندم دامی و کنجاله آفتابگردان از کشورهای اوراسیا سریعاً اجرا کرد. با این اقدام علاوه بر کاهش وابستگی کشور به مسیرهای آمریکایی، میتوان از ارزهای محلی برای خرید این محصولات استفاده کرد و در راستای دلارزدایی نیز گام برداشت.
وی افزود: در این میان دولت میتواند با اعطای مجوز واردات نهادههای جایگزین به نهادهای حاکمیتی فعال در حوزه دام و طیور، شرکتهای زنجیرهای یا اتحادیههای مرتبط با این صنعت، در جهت کاهش انحصار واردات نهادههای دامی گام بردارد. همچنین با گره زدن واردات به ازای خرید نهادههای جایگزین داخلی، از کشاورزان نیز حمایت کند.
نژادهای بومی؛ سرمایه ژنتیکی مغفول
خداوردی در ادامه با اشاره به اهمیت و ضرورت کاهش وابستگی به واردات ماده ژنتیکی دام و طیور از مسیرهای غربی گفت: در حال حاضر ظرفیتهای ژنتیکی خوبی در کشور وجود دارد به عنوان مثال میتوان به ۶ نژاد مرغ بومی اصلاحشده دو منظوره اشاره کرد.
به گفته وی، این نژادهای اصلاحشده دو منظوره دارای ترکیب ژنتیکی پایدار و از شجرهای ۳۰ ساله برخوردارند، به طوری که تولید گوشت و تخممرغ این نژادهای اصلاحشده نسبت به تودههای اولیه به طور میانگین ۵۵ تا ۶۵درصد افزایش یافته است.
وی افزود: این ۶ نژاد ثبتشده شامل مرغ ارومیانا مربوط به شمال غرب کشور در استان آذربایجان، مرغ پارسه مربوط به جنوب کشور در استان فارس، مرغ ایساتیس مربوط به جنوب شرق کشور در استان یزد، مرغ سپاهان در مرکز کشور و در استان اصفهان، مرغ کاسپین مربوط به شمال کشور و مرغ توسیکا مربوط به منطقه شمال شرق در استان خراسان هستند.
بازگشت روستا به مدار تولید پروتئین
این کارشناس امنیت غذایی تاکید کرد: با طراحی یک الگوی تولیدی با تمرکز بر روستا میتوان بخشی از تخممرغ مورد نیاز کشور را با استفاده از ظرفیت مرغهای بومی تأمین کرد. به طور کلی به منظور افزایش ضریب خوداتکایی در تولید محصولات پروتئینی باید ظرفیتهای موجود در کشور در بخش نهادههای دامی و ماده ژنتیکی فعال شوند و با ایجاد سامانههای تولیدی جدید، تابآوری کشور را برای تداوم تولید محصولات پروتئینی بهخصوص در شرایط تنش نظیر جنگی تحمیلی ۱۲ روزه ارتقا داد.
نظر شما