در میان هیاهوی روزگار و شلوغی زندگی، گاهی صدایی به گوش می‌رسد که دل‌ها را آرام می‌کند، زخم‌ها را التیام می‌بخشد و یاد امام و اهل‌بیت(ع) را زنده نگه می‌دارد. یکی از این صداهای آسمانی، صدای مرحوم سید جعفر ماهرخسار بود؛ مداحی که بیش از پنج دهه در حرم مطهر امام رضا(ع) به مرثیه‌خوانی و ذکر مصائب اهل‌بیت(ع) مشغول بود و نامش برای بسیاری از زائران و مجاوران این بارگاه ملکوتی، یادآور لحظاتی پر از عشق و معنویت است.

شروعی ساده، راهی بزرگ

سید جعفر سال ۱۳۲۵ در یکی از روستاهای اطراف مشهد به نام ابرده به دنیا آمد. روستایی که زمستان‌های سختی داشت، به همین خاطر اهالی خانواده، فصل سرما ساکن مشهد می‌شدند و تابستان‌ها در روستا می‌ماندند. او به رسم بیشتر هم‌سن‌وسال‌هایش به مدرسه رفت و به ششم ابتدایی که رسید، تصمیم دیگری برای ادامه تحصیل گرفت و به حوزه رفت. خانواده او مانند بیشتر خانواده‌های خراسانی دلداده اهل‌بیت(ع) بودند و در خانه‌شان مراسم‌ مذهبی برگزار می‌شد. یکی از همین مراسم‌ها موجب کشف صدای خوب سید جعفر و ورودش به عالم مداحی اهل‌بیت(ع) شد. شروعی که زنده‌یاد ماهرخسار در گفت‌وگویی درباره‌اش چنین گفته است: «یک روز کنار منزل پدری ما در طبرسی(مشهد)، ولادت امام زمان(عج) را جشن گرفته بودند. همه می‌خواندند، بنده هم رفتم خودم را امتحان کردم و سه بیت شعر از حسان حفظ بودم که خواندم. دوستان گفتند صدای خوبی داری و من را با جلسات مداحی آشنا کردند و در این مسیر قرار گرفتم و دیگر درسم را ادامه ندادم».

مرحوم ماهرخسار که سال‌ها با صدای گرم و رسایش دل‌ها را می‌نواخت، در مسیر خدمت به اهل‌بیت(ع) قدمی محکم برداشت و با نواهایش توانست پیوندی عمیق میان مردم و فضای مقدس حرم مطهر رضوی ایجاد کند. او با صدایی گیرا و اشعاری که سرشار از معنویت و عبرت بود، در دل مخاطبان خود جای گرفت.

سال‌ها حضور او در حرم مطهر امام رضا(ع) نه فقط به عنوان یک مداح، بلکه به عنوان یک خادم واقعی اهل‌بیت(ع) بود. اشعارش همیشه پیام‌آور پند و اندرز، یادآور مظلومیت اهل‌بیت(ع) و دعوت به اخلاق و معنویت بود.

او در یکی از مصاحبه‌هایش گفته است: «شعرهایم از مرحوم کرمانی، مرحوم صغیر اصفهانی و بیشتر از شاعران مشهدی مثل قاسم ثابت، خسرو احتشام‌فر، سیدرضا مؤید و محمدجواد غفورزاده(شفق) است.

از همان ابتدا که گاهی در جلسات، خدمت رهبر معظم انقلاب می‌رسیدیم، ایشان تأکیدشان بر این بود که شعر خوب حفظ کنید و اشعارتان بی‌محتوا نباشد، می‌گفتند شعر باید محتوایش مردم را حرکت دهد و ادبیات عربی و فارسی مردم را بالا ببرد و فرهیخته باشد، ایشان با شعرهای بی‌محتوا و بی‌قافیه موافق نبودند».

صدایی که جایی برای آرامش بود

از ویژگی‌های شاخص سبک مداحی سید جعفر ماهرخسار، صدای گرم و دلنشین او بود که شنونده را نه فقط به گریه، بلکه به تفکر و تعمق وامی‌داشت. او در مرثیه‌خوانی‌های خود، تعادل خاصی میان شور و معرفت ایجاد می‌کرد؛ شور معنوی که دل‌ها را می‌لرزاند و معرفتی که ذهن‌ها را روشن می‌کرد.

کسانی که در حرم مطهر رضوی حضور داشته‌اند، می‌دانند صدای ماهرخسار چگونه در فضای بارگاه طنین‌انداز می‌شد و زائران را در حال و هوایی متفاوت غرق می‌کرد. او با احوالپرسی گرم و مهربانانه و حضور مستمر، چهره‌ای آشنا و دوست‌داشتنی بود.

خدمت طولانی در حرم مطهر رضوی

بیش از ۵۰ سال خدمت در بارگاه امام رضا(ع) فرصتی بود تا سید جعفر ماهرخسار با عمق بخشیدن به جایگاه مداحی، به نمادی از اخلاص و استقامت تبدیل شود. این خدمت نه فقط یک حرفه، که رسالتی الهی برای او بود.

او نه تنها در مراسم‌های رسمی و مناسبت‌های مذهبی، بلکه در لحظات عادی و روزمره نیز با حضورش یادآور اهمیت اهل‌بیت(ع) بود. بسیاری از کسانی که در مشهد زندگی می‌کنند یا زائر این شهر مقدس بوده‌اند، خاطراتی شیرین از صدای او در دل دارند.

وداعی تلخ با یادگاری ماندگار

در ۲۴ مهر ۱۴۰۲، این صدای دلنشین برای همیشه خاموش شد و سید جعفر ماهرخسار پس از سال‌ها خدمت خالصانه، در بیمارستان رضوی مشهد چشم از جهان فروبست. مراسم تشییع پیکر او، حضور گسترده مردم و خادمان بارگاه رضوی را به همراه داشت که نشان از جایگاه والای او در قلب مردم داشت.

پیکر او در صحن آزادی حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد؛ جایی که آرامگاهی برای این خادم وفادار و مخلص است. مردم ولایتمدار مشهد و زائران بارگاه امام رضا(ع) با حضور خود در مراسم وداع، عشق و ارادت خود را به این مداح برجسته نشان دادند.

میراثی که همچنان زنده است

شاید صدای ماهرخسار امروز در حرم مطهر طنین‌انداز نباشد، اما میراث معنوی او در دل‌ها و یادها زنده است. ویدئوها و نوحه‌های او هنوز شنیده می‌شود و نسل‌های جدید مداحان و زائران از سبک و سیرت او درس می‌گیرند.

در زمانه‌ای که گاهی معنویت و هنر در هم پیچیده‌اند، زندگی و فعالیت سید جعفر ماهرخسار یادآور آن است که می‌توان با صدایی ساده و دلی مخلص، دل‌ها را به سوی نور و آرامش هدایت کرد.

سخنی با خاطره‌جویان

اگر فرصتی دست داد، توصیه می‌کنیم نوحه‌ها و مرثیه‌های این مرد بزرگ را بشنوید. شاید در صدای گرم و دلنشین او، گمشده‌ای از دل آرامتان بیابید و ارتباطی عمیق‌تر با اهل‌بیت(ع) برقرار کنید.

سید جعفر ماهرخسار نه فقط یک مداح، که یک یادگار زنده از عشق به اهل‌بیت(ع) و خدمتی بی‌دریغ به بارگاه امام رضا(ع) بود؛ کسی که صدایش برای همیشه در دل‌های مشتاق به اهل‌بیت(ع) باقی می‌ماند.

زهره هاشمی