در دهههای اخیر جامعه شاهد دگرگونیهای عمیقی در سبک زندگی، ارزشها و الگوهای خانوادگی بوده است یکی از آشکارترین این تغییرات، افزایش تعداد افرادی است که با وجود رسیدن به سنین میانسالی هنوز ازدواج نکردهاند اگر تا چند دهه پیش ازدواج در جوانی یکی از شاخصهای موفقیت و بلوغ اجتماعی محسوب میشد، امروزه بسیاری از افراد به دلایل گوناگون، از اقتصادی و فرهنگی گرفته تا روانی و فردی، تصمیم گرفتهاند ازدواج را به تعویق بیندازند یا حتی از آن صرفنظر کنند.
فشارهای اقتصادی و اشتغال
تورم بالا، نبود امنیت شغلی و هزینههای سنگین مسکن از موانع اصلی ازدواج به شمار میرود در شرایطی که تامین نیازهای اولیه زندگی دشوار شده، تشکیل خانواده به یک پروژهی پرهزینه و پرریسک تبدیل شده است از سوی دیگر خانوادهها نیز به دلیل وضعیت اقتصادی نامناسب، از حمایت مالی فرزندانشان ناتوان شدهاند.
اهمیت نیازهای عاطفی در دوره جوانی
علیرضا مرتضوی، روانشناس در گفتوگویی در مورد تاخیر در ازدواج بیان میکند: از نظر روانشناختی، بالا رفتن سن ازدواج میتواند منجر به بروز مشکلات عاطفی و روانی شود. فرایند عاطفی و احساسی یکی از جنبههای مهم رشد هر انسانی است و در مراحل مختلف زندگی، نیازهای روانی، عاطفی و احساسی متفاوتاند این نیازها باید در زمان خود، بهدرستی، بهاندازه و بهصورت متعادل برآورده شوند.
مرتضوی در مورد دوره جوانی اول توضیح میدهد: این دوره که حدودا از ۲۵ تا ۴۵ سالگی را شامل میشود، مرحلهایست که فرد نیاز دارد به یک رابطه عاطفی و احساسی امن و متوازن دست پیدا کند. هرچقدر این نیاز به تاخیر بیفتد، میزان انباشتگیهای روانی مانند اضطراب، افسردگی، خشمهای انباشته و ناکامیها افزایش مییابد.
نقش شریک عاطفی در سلامت روان
این روانشناس در مورد نبود رابطه عاطفی مناسب اظهار میکند: وقتی چنین رابطهای وجود نداشته باشد میزان انباشتگیهای روانی بهصورت محسوس بالا میرود در نتیجه، تابآوری روانی کاهش پیدا میکند و ظرفیت روانی فرد بهطور محسوسی کم میشود. این وضعیت میتواند منجر به نبود رضایت از زندگی، کاهش شادکامی و اختلال در ترشح هورمونهایی مانند کورتیزول شود که مستقیما با احساس رضایت و آرامش در ارتباطاند.
وی در مورد عوامل تاخیر در ازدواج بیان میکند: یکی از مهمترین عوامل، مسائل اقتصادیست، فشارهای مالی مانع از پذیرش مسئولیتهای زندگی مشترک میشوند. همچنین نبود آموزشهای لازم در دوران کودکی و نوجوانی برای پذیرش مسئولیت، فرد را در مواجهه با ازدواج دچار چالش میکند.
مرتضوی در مورد مسئولیتپذیری توضیح میدهد: آموزش مسئولیتپذیری باید از سنین پایین آغاز شود تا فرد بتواند در بزرگسالی با چالشهایی مانند ازدواج روبهرو شود.
این روانشناس در مورد مکانیزم روانی فرار از مسئولیت اظهار میدارد: فرد در مواجهه با چالش ازدواج، از آن دوری میکند و تمایلی به ورود به رابطه متعهدانه ندارد.
ضعف آموزش ارتباطی و نقش مشاوره
وی در مورد فقدان آموزشهای ارتباطی با جنس مکمل بیان میکند: نبود آموزشهای لازم برای برقراری ارتباط سالم، سبب میشود افراد در انتخاب شریک زندگی دچار مشکل شوند.
مرتضوی در مورد مشاوره پیش از ازدواج بیان میکند: این مشاورهها به افراد کمک میکند تا هم خودشان را بهتر بشناسند و هم طرف مقابل را و در نتیجه انتخابی متعادلتر داشته باشند.
موانع فرهنگی و دخالتهای خانوادگی
این روانشناس در مورد موانع فرهنگی و سنتی اظهارمی کند: برخی آیینها و رسوم سنتی دستوپاگیر هستند و روند ازدواج را دچار مشکل میکنند.
وی در مورد نقش خانوادهها در ازدواج جوانان بیان میکند: در بسیاری از مواقع حمایت خانوادهها وارد فاز دخالت میشود و همین عامل موجب میشود جوان از ازدواج منصرف شود.
فشار خانواده و آمادگی روانی برای ازدواج
این روانشناس در مورد فشار خانوادهها برای ازدواج توضیح میدهد: برخی خانوادهها بهدلیل نگرانی از سلامت روان فرزندشان، فشارهایی برای ازدواج وارد میکنند، اما این فشارها در اکثر مواقع نتیجه عکس دارند.
مرتضوی در مورد آمادگی لازم برای ازدواج بیان میکند: ازدواج نیازمند دو آمادگی اساسیست، استقلال مالی و استقلال فکری تا زمانی که فرد این دو را نداشته باشد، ازدواج موفقی شکل نمیگیرد.
روابط آزاد و کاهش تمایل به ازدواج
وی در مورد روابط آزاد و ازدواجهای غیررسمی اظهار میدارد: این نوع روابط میتوانند سبب کاهش تمایل به ازدواج رسمی شوند. ذهن انسان به دنبال راحتی است و در بسیاری از موارد، نیازهای جنسی و احساسی در قالب همین روابط تامین میشود.
این روانشناس در مورد پیامدهای منفی روابط آزاد هشدار میدهد: این نوع روابط معمولا پیامدهای منفی روانی دارند، حتی اگر فرد متوجه شان نشود.
تاثیر تاخیر در ازدواج بر روابط خانوادگی
مرتضوی در مورد تاثیر تاخیر در ازدواج بر روابط خانوادگی بیان میکند: وقتی فرد مدت بیشتری در کنار خانواده میماند، سن پدر و مادر بالا میرود و خود فرد نیز سنش بالا میرود.
وی در مورد اختلاف سنی والد و فرزند هشدار میدهد: ازدواج دیرهنگام منجر به تولد فرزند در سنین بالا میشود و این اختلاف سنی میتواند مشکلات ارتباطی جدی ایجاد کند.
کیفیت رابطه زوجین در سنین بالا
این روانشناس در مورد تاثیر سن ازدواج بر کیفیت رابطه زوجین توضیح میدهد: با بالا رفتن سن، انرژی جسمی و روانی کاهش مییابد. فرسودگی جسمانی، کاهش انگیزه و اختلال در ترشح هورمونها میتواند کیفیت رابطه جنسی و عاطفی را پایین بیاورد.
مرتضوی در مورد راهکارهای حفظ سلامت روان افراد مجرد در سنین بالا توصیه میکند: افراد باید برای رسیدن به استقلال مالی از مشاوران اقتصادی و روانشناسی کمک بگیرند همچنین استفاده از مشاوره پیش از ازدواج برای انتخاب درست شریک زندگی بسیار مهم است.
وی در مورد حفظ سلامت جسمی و روانی تاکید میکند: تغذیه مناسب، خواب کافی، ورزش و تحرک باید جدی گرفته شود و زندگی نباید رها شود.
مرتضوی در مورد نقش خانوادهها در حمایت معنوی اظهار میکند: خانوادهها باید به انتخاب فرد احترام بگذارند و از دخالتهای غیرضروری پرهیز کنند.
این روانشناس در پایان بیان میکند: استقلال مالی و روانی دو رکن اساسی برای ورود به زندگی مشترک هستند و باید با جدیت دنبال شوند.
نظر شما