فاطمیه، ایام حزنانگیز شهادت «مادر امت»، «یگانه بانوی خلقت»، «مدافع حریم ولایت»، «ریشه باثبات امامت» و... است. اینها کلیدواژههای زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی برای بیان حس و حالشان در شبهایی است که متعلق به مادر اهل بیت(ع) است. زائران و مجاورانی که در شبهای دهه اول فاطمیه (به روایت ۷۵ روز) خود را به صحن و سرای بارگاه مقدس فرزند فاطمه(س)، حضرت ثامن الحجج(ع) رساندند تا در محفل عزای مادر حضرت سلطان سریر ارتضا(ع) شرکت کنند.
مجلس عزاداری و توسل به مادر دو عالم
فاطمیه که فرا میرسد، حس و حال عجیبی در بارگاه مقدس امام هشتم(ع) برپا میشود. همه میدانند حضرات معصومین(ع) و به ویژه امام رضا(ع) جایگاه ویژهای برای این اسوه و الگوی انسانیت قائل بوده و همین موضوع خادمان حرم مطهر را بر آن میدارد که در برپایی محفل عزای شهادت بانوی دو عالم حضرت صدیقه کبری(س) در آستان مبارک ثامن الحجج(ع) سنگ تمام بگذارند.
محافلی که در ساعتها و مکانهای متعددی در آستان علی بن موسی الرضا(ع) دل و جان زائران را با یاد و نام حضرت زهرا(س) پیوند میزند. یکی از این محافل در دهه اول فاطمیه پس از نماز مغرب و عشا با حضور زائران و مجاوران این آستان ملکوتی در رواق امام خمینی(ره) برگزار شد. در این محفل حجتالاسلام والمسلمین سیداسماعیل حاتمی، خطیب حرم مطهر رضوی به سخنرانی پرداخت و پس از آن زائران و مجاوران با نوای ذاکر اهل بیت(ع) حاجمحمود کریمی در رثا و عزای یگانه بانوی خلقت حضرت زهرای اطهر(س) اشک ماتم و عزا ریختند. در ادامه گزارش حس و حال برگزاری یکی از شبهای این محفل فاطمی در بارگاه امام رضا(ع) را دنبال کنید.
همه زیر بیرق عزای مادر سادات جمع شدهاند
هر چه به وقت اذان مغرب و برگزاری نماز جماعت نزدیکتر میشویم، جمعیت بیشتری از زائران و مجاوران خود را به رواق امام خمینی(ره) حرم مطهر رضوی میرسانند. آنان با حضور در این رواق علاوه بر به جا آوردن فریضه نماز جماعت مغرب و عشا، هدف دیگری را هم دنبال میکنند و آن حضور در مجلس و محفل توسل به حضرت صدیقه طاهره(س) در شبهای دهه اول فاطمیه است. کتیبههای مشکی، فضای محراب رواق امام خمینی(ره) را سیاهپوش کردهاند و این خود نشانه اعلام عزاداری برای ایام شهادت حضرت زهرای اطهر(س) در آستان مقدس حضرت رضا(ع) است. روی کتیبه دیگری، نام حضرت فاطمه(س) به رنگ سرخ نوشته شده است. روی کتیبه مشکی دیگری حدیث گرانقدر نامگذاری صدیقه کبری به نام «فاطمه(س)» نقش بسته که دلالت بر اقدام آن بانوی بزرگوار (در مقام شفاعت) در رهایی شیعیان خود از آتش جهنم دارد. به جمعیت حاضر در رواق امام خمینی(ره) که نگاه میکنیم از هر قشر و گروه سنی یعنی کودک و خردسال، نوجوان و جوان، میانسال و کهنسال، مرد و زن و... در این محفل حضور دارند و همگی زیر بیرق عزای فاطمیه جمع شدهاند. پس از پایان نماز جماعت مغرب و عشا، تلاوت قرآن و مرثیهسرایی تعدادی از ذاکران اهل بیت(ع) در آستان قدس رضوی، نوبت به سخنرانی خطیب این محفل میرسد و پس از آن زائران همراه با نوای حاجمحمود کریمی به عزاداری میپردازند.
فاطمیه؛ پیوندی میان «مدینه منوره»، «کربلای معلی» و «مشهد الرضا(ع)»
این ذاکر اهل بیت(ع) ابتدا اشعاری را در بیان شخصیت و فضیلت وجودی یگانه بانوی جهان هستی، حضرت زهرا(س) قرائت میکند. نورهای محفل اندک اندک کم شده و تلاقی رنگ سیاه کتیبههای نصب شده و نور قرمز در سوسو زدنهای لامپهای زردرنگ، تناسب و تقارن جالبی را به وجود میآورد. تعدادی از فیلمبرداران، عکاسان، تصویربرداران، مسئولان سیستم صوتی، روشنایی و... در کنار خادمان بارگاه مطهر امام هشتم(ع) در تلاشاند تا مجلس عزای مادر حضرت سلطان دین، شمس الشموس(ع) در خانه آن حضرت به بهترین نحو ممکن برگزار شود.
ذاکر این مجلس با این نوا که «رسولالله را هم دختری، هم مادری، امیرالمؤمنین را رکن و کفو و همسری» دلها را به مدینه منوره و خانه محقر حضرت زهرا(س) میبرد. حاجمحمود کریمی به روضه درددل حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) در کنار بستر بیماری همسر مظلومش فاطمه اطهر(س) اشاره کرده و سپس به بیان عظمت مقام شفاعت حضرت زهرا(س) در صحرای محشر میپردازد و در وصف این جایگاه بلندمرتبه و خطاب به بانوی دو عالم میگوید: «... تو کوثری، تو از مریم، تو از هاجر، تو از حوا، نه تو از انبیا جز احمد مُرسل سری، محبوبه حق، پناه انبیا در گیر و دار محشری...». در این هنگام ندای یا زهرا(س) با صدای حزنآلود زائران، فضای رواق امام خمینی(ره) را پر میکند.
ذاکر این محفل فاطمی با نوای «ای همه عالم به فدای حسین(ع) بیکفنت...» حالا گریزی به مصائب کربلا و شهادت پسر فاطمه(س) حضرت ثارالله(ع) میزند. در این هنگام صدای ناله و شیون جمعیت، بیشتر و بلندتر میشود. انگار همه دلها بهانه گریستن بر حسین(ع) را میگیرند. حاجمحمود کریمی در ادامه مرثیهسرایی خود، ابیاتی در وصف یک گفتوگوی رؤیایی و ملکوتی میان حضرت زهرا(س) و حضرت امالبنین(س) درباره جانفشانی حضرت ابوالفضل العباس(ع) در دفاع از امام حسین(ع) در روز عاشورا را بیان میکند و این گونه دلهای جمعیت حاضر در این محفل به دشت خونین کربلا پیوند میخورد. در این لحظات، آه دل و غم وجودی نهان شده در قلب زائران سوگوار با طنین ندای ملکوتی یا حسین(ع)، یا ابوالفضل العباس(ع) و... جلوه میکند و همه در رثای مظلومیت جگرگوشه زهرای اطهر(س)، حسین فاطمه(ع) به سر و سینه میزنند. این ذاکر اهل بیت عصمت و طهارت(ع) با اشاره به اینکه امام هشتم(ع) وجود مقدس مادر بزرگوارشان حضرت زهرا(س) و عموی عزیزشان حضرت عباس(ع) را خیلی دوست دارند، گریزی به بارگاه مطهر رضوی میزند و این گونه است که محفل فاطمیه، پیوند ناگسستنی میان مدینه منوره، کربلای معلی و مشهدالرضا(ع) برقرار میکند.
ساعت ۱۹:۳۰ است و نوبت سینهزنی و نوحهخوانیهای حاجمحمود کریمی است. نوبت نشستن زائران به صورت هیئتی، روبهروی هم، نوبت اصطلاحاً کوچه باز کردنهای محفلی و هیئتی است. در این محفل عزاداری همه بیریا آمدهاند. عرب و عجم، کرد و لُر، شمالی و جنوبی، آذری و بلوچ و... همه در کنار یکدیگر در یک چیز مشترکاند و آن عشق به فاطمه(س) و فرزندان او است. آنان همه خود را به محفل عزای فاطمیه رساندهاند تا مجلس عزای مادر خورشید خراسان را با شکوه برگزار کنند.
دلگفتههای عزاداران فاطمیه
عقربههای ساعت کمکم خود را به ساعت۲۰ میرسانند و به پایان این محفل عزای مادر دو عالم در آستان امام رئوف(ع) نزدیک میشویم. من هم فرصت را غنیمت شمرده و با چند نفر از زائران و مجاوران حاضر در محفل فاطمیه همکلام میشوم.
پدرام حلاجی، بیست و سه ساله، دانشجوی رشته آیتی از تبریز در این محفل شرکت کرده است. او میگوید: فاطمیه در حرم مطهر امام رضا(ع) حس و حال عجیبی دارد. انگار اینجا میتوان بغض نهفته در پشت دیوار بقیع و فضای خاموش مدینه را بهتر و بیشتر فریاد زد.
علی صبوری، بیست و هشت ساله، دانشجوی دکترای دامپزشکی از تهران نیز اظهار میکند: خیلی دوست داشتم در فاطمیه، در مدینه منوره میبودم، اما خدا را شکر که الان در حرم مطهر رضوی هستم. امیدوارم حضرت زهرا(س) لیاقت گفتن کلمه مادر را به همه ما عنایت کنند.
زهره هاشمیان، سی و نه ساله از اصفهان خود را به این بارگاه مقدس رسانده است. وی بیان میکند: فاطمیه، فریاد مظلومیت نخستین مدافع حریم ولایت است. حضرت زهرا(س) به همگان نشان داد حتی با دست خالی و با فریاد و خروش باید از امام زمان خود دفاع کرد. فاطمیه در حرم منور امام رضا(ع)، استثنایی است.
هادی باجولوند، سی و پنج ساله از شهرستان دورود استان لرستان نیز با خانوادهاش به مشهد آمده است. وی میگوید: به علت یک کار شخصی مجبور شدیم دو روز دیگر در مشهد بمانیم. حتماً قسمت ما این بوده در حرم منور امام رضا(ع) میهمان محفل فاطمیه باشیم. انسان در این محفل حس میکند خود امام هشتم(ع) در مجلس عزای مادرشان حضور دارند.
مهدی اسبوچین، بیست و هفت ساله، حسابرس از مشهد مقدس نیز در یک جمله احساسش را این گونه بیان میکند: فاطمیه حرم مطهر امام رضا(ع) قابل مقایسه با هیچ جا نیست. اینجا کانون عاطفههاست. فریادها و شیونها برای مادر امام رضا(ع) دل انسان را تا عمق تاریخ تشیُّع میبرد. خود امام رضا(ع) هم اصطلاحاً مادری هستند. راضیه رمضان نظری، بیست و نه ساله، معلم دبیرستان از تهران نیز معتقد است: فاطمیه حرم قدسی امام رضا(ع) یعنی مجلس عزای مادر در محضر پسر. عقده دل در مصیبت زهرای اطهر(س) را باید در محضر امام رئوف(ع) فریاد زد. ما در فاطمیه حرم مطهر امام هشتم(ع) امید شفاعت امام رضا(ع) را داریم. ایشان خیلی برای مادرشان احترام قائلاند.
محفل دیگری در عزای پاره تن رسول خدا(ص) در آستان رضا(ع) به پایان میرسد، اما پیام فاطمه(س)، مظلومیت زهرا(س) و راز و رمز جاودانگی فاطمیه، تا ابد باقی و جاری است.
نظر شما