برآوردها از فعالیت حدود ۱۳ میلیون نفر در استخراج غیرمجاز رمزارز حکایت دارد؛ افرادی که با اتصال مستقیم به شبکه، بدون مجوز و خارج از تعرفه صنعتی، برق شبکه را میبلعند و فشار بیسابقهای بر زیرساختهای توزیع و انتقال وارد کردهاند.
هادی سفیدمو، مجری طرح «نظارت، ساماندهی و استخراج رمزدارایی» در شرکت توانیر، اخیراً اعلام کرده است که بر اساس دادههای برآوردی، حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیون نفر در کشور به نوعی درگیر فعالیتهای استخراج رمزارز هستند و بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار دستگاه ماینر در شبکه فعال است.
استخراج رمزارز بدون مجوز معادل قاچاق برق محسوب می شود
مصرف این دستگاهها حدود ۱۵۰۰ تا ۲۴۰۰ مگاوات تخمین زده میشود؛ یعنی نزدیک به توان مصرفی دو تا سه استان متوسط. ظاهرا هر دستگاه ماینر بهطور متوسط معادل برق ده واحد مسکونی را مصرف میکند، آن هم به صورت شبانهروزی، و همین ویژگی باعث شده شبکههای توزیع شهری و روستایی با افت ولتاژ و افزایش تلفات روبهرو شوند.
به گفته وی، استخراج غیرمجاز به دلیل قیمت بسیار پایین برق در کشور رشد کرده است چرا که برق خانگی حدود یکدهم هزینه واقعی تولید محاسبه میشود. همین تفاوت قیمت، مسیر برقدزدی را برای بسیاری از سودجویان باز کرده است. توانیر تأکید دارد که این نوع مصرف قاچاق برق محسوب میشود و مشابه قاچاق سوخت، خسارتی جدی بر اقتصاد انرژی کشور وارد میکند.
جریمه برق دزدها پرداخت هزینه ای معادل صد برابر تعرفه برق
آمارهای توانیر نشان میدهد تاکنون بیش از ۲۴۰ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز کشف و جمعآوری شده، اما عملیات شناسایی ادامه دارد. گزارشهای مردمی از افت ولتاژ محلی، یکی از کلیدیترین ابزارهای کشف این فعالیتهاست.
رجبی مشهدی، سخنگوی توانیر، گفته برخورد با استخراجکنندگان غیرمجاز تا زمان برچیده شدن کامل این فعالیت ادامه خواهد داشت. بر اساس مقررات، متخلفان علاوه بر پرداخت جریمهای تا صد برابر تعرفه برق، با قطع انشعاب و ضبط تجهیزات روبهرو میشوند. با وجود این جریمههای سنگین، رشد مداوم پروندههای جدید نشان میدهد صرف تنبیه مالی برای مهار این پدیده کافی نبوده است.
از سوی دیگر، توانیر و وزارت نیرو اعلام کردهاند استخراج قانونی رمزارز فقط با مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتصال به برق تجدیدپذیر مجاز است. در دستورالعمل جدید، هر مزرعه مجاز برای یک مگاوات استخراج باید پنج مگاوات برق تجدیدپذیر احداث کند؛ هدف، جبران اثر این بار سنگین بر شبکه ملی برق است.
انتقال ناترازی از تابستان به زمستان زیر فشار مصرف ماینرها
مسئولان صنعت برق معتقدند در شرایط فعلی، ماینرهای غیرمجاز و مشترکان برقدزد، یکی از مهمترین عوامل ناترازی شبکه محسوب میشوند. فشار مصرفی آنها، هزینه تولید برق را بالا برده و حاشیه امنیت شبکه در فصل گرما را تهدید میکند. با وجود افزایش کشفیات و جریمهها، توانیر از مردم خواسته هر مورد مشکوک را گزارش دهند تا چرخه برقدزدی که این روزها به نام رمزارز شناخته میشود، متوقف شود.
با استمرار فعالیت ماینرهای غیرمجاز، فشار مصرف از تابستان به فصل سرد منتقل شده و ناترازی برق، چهرهای فصلی ندارد. این بار پنهان نه فقط شبکه را ناپایدار کرده، بلکه بودجه صنعت برق را هم فرسوده است؛ حدود ۵ تا ۷ درصد تولید انرژی بدون درآمد فروخته میشود، یعنی برقدزدی مستقیم به کسری مالی دولت بدل شده است. در کنار آن، فاصله میان تعرفه خانگی و صنعتی برق ارزان را از یک یارانه حمایتی به سرمایه ای سودآور تبدیل کرده است، زنجیرهای که اگر اصلاح نشود، اقتصاد زیرزمینی برق را به بحرانی پایدار بدل خواهد کرد.
با توسعه برق تجدیدپذیر و واقعیسازی قیمت انرژی، امید مشروطی به بازگشت تعادل در شبکه و مهار چرخه برقدزدی وجود دارد؛ اما تحقق آن به اراده هماهنگ سیاستگذار و نهادهای اجرایی بستگی دارد.
نظر شما