به گزارش قدس و به نقل از اداره کل روابط عمومی استانداری خراسان رضوی، محمدعلی نبیپور در نشست مشورتی جایزه جوانی جمعیت با قدردانی از دغدغهمندی فعالان و دستگاههای حاضر در جلسه، اظهار کرد: همه سخنان مطرحشده در این نشست حول یک محور مشترک بود و آن، ضرورت توجه جدی به مسئله جمعیت است که هیچکس در اهمیت آن تردید ندارد.
وی افزود: خوشبختانه در استان، ۱۱۰ مجموعه مردمی فعال در این حوزه وجود دارد اما لازم است در برخی رویکردها و شیوههای اجرا تجدیدنظر شود، چرا که در همین نشست نیز تناقضها و تعارضهایی در دیدگاهها مشاهده شد.
نبیپور با اشاره به تاریخچه سیاستهای جمعیتی کشور، گفت: در ایران چهار دوره سیاستی در زمینه جمعیت داشتهایم؛ پیش از انقلاب سیاست کنترل جمعیت اجرا میشد، در دهه ۶۰ با انفجار جمعیت مواجه بودیم، در دهههای ۷۰ و ۸۰ سیاستهای کاهش جمعیت دنبال شد و از دهه ۹۰ به بعد سیاستهای تشویقی در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه داد: قانونی که امروز در زمینه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در حال اجراست، در حالی هدف افزایش موالید را دنبال میکرد که براساس آمار، عملاً تأثیر چندانی نداشته است. به همین دلیل برخی مواد آن نیازمند بازنگری است تا اثربخشی بیشتری پیدا کند.
وی با تأکید بر اینکه نتایج اجرای قانون کنونی مطلوب نبوده، خاطرنشان کرد: هرچند در این قانون جنبههای تسهیلگر و تشویقی دیده شده، اما کمبود ضمانت اجرا در بخشهایی مانند تسهیلات بانکی، مانع دستیابی به اهداف شده است.
معاون سیاسی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی هدف از برگزاری نشستهای مشورتی را رسیدن به اجماع و همافزایی عنوان کرد و گفت: گاهی فعالیتهای ما بهجای تکمیل یکدیگر، اثر هم را خنثی میکنند. باید بتوانیم با هماهنگی و روش مشترک، اقدامات دستگاهها و مجموعههای مردمی را همجهت کنیم تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
وی با تقدیر از اقدامات بنیادین آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد در حوزه آموزش و فرهنگسازی جمعیت افزود: اینکه تصور شود تمام مشکل جمعیت در بعد اقتصادی خلاصه میشود، صحیح نیست. از سوی دیگر، نگاه صرفاً ذهنی نیز خطاست. جمعیت تنها یک «عدد» نیست بلکه یک سرمایه ملی و اجتماعی است. بنابراین باید کیفیت جمعیت و سبک زندگی را همزمان با کمیت مورد توجه قرار دهیم.
نبیپور ادامه داد: سبک زندگی و نگرش خانوادهها در سالهای اخیر، تحت تأثیر فضای مجازی و تغییرات فرهنگی جهانی دچار تحول شده است. تفکر نسل جدید با گذشته متفاوت است و نمیتوان انتظار داشت الگوهای زندگی نسلهای قبل در میان جوانان امروز تکرار شود. بنابراین تغییر نگرش در جامعه برای اصلاح رفتارهای جمعیتی ضروری است.
وی با اشاره به ضرورت برنامهریزی برای ترویج ازدواج و تحکیم خانواده گفت: برخی دستگاهها تمرکز خود را بر تشویق جوانان به ازدواج گذاشتهاند، در حالیکه در کنار آن باید به پایداری خانوادهها نیز اندیشید. نرخ طلاق در ده سال پس از ازدواج رو به افزایش است و این امر نشان میدهد که برای ماندگاری خانواده نیز باید چارهاندیشی شود.
او افزود: همانطور که برای افزایش نرخ فرزندآوری برنامهریزی میکنیم، باید برای کاهش نرخ طلاق هم برنامه داشته باشیم. نشستهای جمعیتی زمانی مؤثر خواهند بود که منجر به همافزایی و تعامل واقعی میان دستگاهها شوند.
نبیپور اظهار کرد: نباید هر نهاد بهصورت جداگانه و براساس برداشت خود عمل کند. اگر مجموعههایی مانند سازمان تبلیغات، بسیج، دانشگاهها و دستگاههای اجرایی هرکدام جداگانه فعالیت کنند، نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد. باید همه این ظرفیتها کنار هم قرار گیرند تا مربیان و تسهیلگران در حوزه جمعیت بتوانند از اطلاعات روانشناختی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بهصورت یکپارچه استفاده کنند.
وی با بیان اینکه وظیفه استانداری در حوزه جمعیت، ایجاد هماهنگی میان دستگاههاست، تأکید کرد: شاید برخی تصور کنند استانداری در زمینه جمعیت متولی مستقیم نیست یا کمکاری کرده است، اما طبق قانون، وظیفه ما هماهنگسازی است و نه اجرا. در همین قانون نیز آمده است که اگر بانکی تسهیلات ندهد، ضمانت اجرایی مشخصی وجود ندارد. این ناهماهنگیها باعث تعارض و کاهش اثربخشی قانون شده است.
معاون سیاسی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی با تأکید بر لزوم همافزایی دستگاهها خاطرنشان کرد: اگر هر دستگاه، صرفاً کار خود را انجام دهد، بحرانهای جدیدی ایجاد میشود. بنابراین همافزایی و اشتراک تجربهها ضروری است. اقداماتی که شهرداری و آستان قدس رضوی در اشتراک دانش و منابع خود انجام میدهند، نمونهای ارزشمند از این هماهنگی است. نتیجه همه تلاشها باید در نهایت به نفع کشور و آینده ایران باشد.
نبیپور با اشاره به برخی دیدگاهها درباره تشویق ازدواج در سنین دبیرستانی و غربالگری نازایی در سنین پایین گفت: در این زمینهها دیدگاهها و ابهامات متعددی وجود دارد. به عنوان مثال، بسیاری از خانوادهها و حتی برخی پزشکان از ظرفیتهای موجود دانشگاههای علوم پزشکی برای غربالگری نازایی آگاه نیستند، در حالیکه این آگاهی میتواند از افزایش نرخ ناباروری جلوگیری کند.
وی با تأکید بر اهمیت اشتراک اطلاعات و ظرفیتها میان نهادهای فعال در حوزه جمعیت اظهار کرد: دستگاهها و نهادهای مختلف باید داشتهها و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند تا همه تسهیلگران بتوانند از حداقل امکانات موجود بهرهمند شوند.
نبیپور افزود: همانگونه که در گذشته سیاستهای کاهش جمعیت با هماهنگی و همافزایی زیاد اجرا شد و نتایج قابلتوجهی داشت، امروز نیز اگر هماهنگی لازم برای اجرای سیاستهای افزایش جمعیت برقرار شود، نتایج مطلوبی به دست خواهد آمد.
وی تصریح کرد: نباید جامعه را در موضوع فرزندآوری دو قطبی کنیم. این نگاه که گروهی فرزندآوری را کاملاً مثبت و گروهی کاملاً منفی بدانند، اشتباه است. خطاهای ما در سیستم آموزشی و تبلیغی موجب بروز این تقابلها شده است.
معاون سیاسی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی در پایان تأکید کرد: نشستهای مشورتی باید بهصورت مستمر و حتی خارج از چارچوبهای اداری ادامه یابد تا ۱۱۰ مجموعه فعال مردمی بتوانند تجربیات خود را منتقل کنند. دولت نیز در کنار آنها حضور دارد و حمایتهای لازم را انجام خواهد داد تا با همفکری و تعامل، گامهای مؤثرتری در جهت اصلاح هرم جمعیتی کشور برداشته شود.
فاطمه حامد مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی در این نشست گفت: هدف از برگزاری این نشست، تبادل نظر و همفکری با فعالان حوزه جمعیت و بانوان برگزیده در رویدادهای مربوط به این حوزه است.
وی افزود: در اردیبهشتماه سال جاری، رویداد «جایزه جوانی جمعیت» در استان خراسان رضوی برگزار شد. این برنامه همزمان با روز ملی جمعیت و پیش از برگزاری مشابه آن در سایر استانها انجام گرفت و طی آن از فعالان و چهرههای برتر حوزه جمعیت در استان تقدیر به عمل آمد.
حامد ادامه داد: پس از آن، ستاد ملی جمعیت با توجه به اینکه بسیاری از استانها هنوز این رویداد را برگزار نکرده بودند، اعلام کرد که تا پایان آبانماه باید مراسم استانی برگزار شود. با توجه به اینکه خراسان رضوی پیشتر این رویداد را برگزار کرده بود، طبق مشورت انجامشده با معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار مقرر شد به جای تکرار مراسم، نشست مشورتی فعالان حوزه جمعیت برگزار شود تا ضمن مرور اقدامات گذشته، مسیر ادامه فعالیتها نیز بررسی شود.
مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی با اشاره به فعالیتهای فرهنگی و هنری مرتبط با موضوع جمعیت گفت: سال گذشته به همت دانشگاه علوم پزشکی تربتحیدریه، جشنواره ملی عکس با موضوع جمعیت برگزار شد که مورد استقبال قرار گرفت و پس از بررسی آثار مشخص شد ظرفیت بالایی برای ادامه این مسیر با رویکرد هنری وجود دارد.
وی تصریح کرد: امسال با پیگیریهای انجامشده و ارتباط با ستاد ملی جمعیت، مقرر شد این جشنواره در سطح بینالمللی برگزار شود. مراسم افتتاحیه جشنواره در ۱۹ آبانماه در وزارت بهداشت برگزار شد و اختتامیه آن همزمان با روز مادر، در ۲۰ آذرماه در دانشگاه علوم پزشکی تربتحیدریه برگزار خواهد شد.
حامد در پایان از همه فعالان فرهنگی، رسانهای و اجتماعی استان خواست در زمینه اطلاعرسانی و ترغیب آحاد جامعه برای شرکت در این جشنواره همکاری کنند و خاطرنشان کرد: پوسترها و اطلاعیههای رسمی جشنواره در روزهای آینده از طریق دفتر امور زنان و خانواده استانداری برای همه دستگاهها و نهادهای مرتبط ارسال خواهد شد.
مرتضی امیرآبادی مدیرکل ثبتاحوال خراسان رضوی نیز در این نشست، گزارشی از وضعیت جمعیت و تحولات شاخصهای جمعیتی استان ارائه کرد و گفت: بر اساس پیشبینیهای مرکز رصد جمعیت، جمعیت استان در سال ۱۴۰۳ برابر با ۷ میلیون و ۷ هزار و ۶۰۷ نفر است که معادل ۸.۳ درصد از جمعیت کشور را تشکیل میدهد.
وی افزود: در ترکیب جمعیتی استان، ۵۰/۴ درصد مردان و ۴۹/۶ درصد زنان هستند. همچنین ۶۷ درصد جمعیت استان در گروه سنی فعال (۱۵ تا ۶۴ سال) قرار دارند که نشاندهنده سهم بالای نیروی کار در ساختار جمعیتی خراسان رضوی است.
امیرآبادی با اشاره به روند کاهش نرخ ولادت در سالهای اخیر اظهار کرد: بررسی آمارهای ثبتاحوال از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۳ نشان میدهد که نرخ خام موالید از ۲۳/۹ در هزار به ۱۳/۵ در هزار کاهش یافته است. استان خراسان رضوی که در سال ۱۳۹۲ رتبه سوم کشور را از نظر نرخ ولادت داشت، در پایان سال ۱۴۰۳ به رتبه نهم رسیده است.
مدیرکل ثبتاحوال خراسان رضوی ادامه داد: بیشترین تعداد ازدواجهای ثبتشده در استان مربوط به سال ۱۴۰۰ بوده است. در سال ۱۴۰۳، استان خراسان رضوی از نظر تعداد ازدواج در رتبه دهم کشور قرار دارد. بیشترین ثبت طلاق نیز در سال ۱۴۰۰ انجام شده و در سال ۱۴۰۳، خراسان رضوی از نظر ثبت طلاق رتبه دوم کشور را دارد.
امیرآبادی در ادامه تصریح کرد: آمار هفتماهه سال ۱۴۰۴ نیز نشان میدهد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، ثبت ولادتها ۶.۶ درصد کاهش یافته است، در حالی که ثبت وفاتها ۶.۱ درصد افزایش داشته است. در این مدت، ثبت ازدواج نیز ۳.۲ درصد کاهش یافته اما ثبت طلاق ۸.۳ درصد کاهش نشان میدهد.
وی خاطرنشان کرد: در هفتماهه نخست سال جاری، روزانه بهطور میانگین ۲۴۳ کد ملی جدید در استان صادر شده که معادل تولد ۱۰ نوزاد در هر ساعت است. بیشترین میزان ولادت در این مدت مربوط به شهرستانهای خواف، تایباد و تربتجام بوده است.
مدیرکل ثبتاحوال خراسان رضوی در پایان ضمن قدردانی از توجه و همکاری دستگاههای اجرایی استان در رصد و تحلیل شاخصهای جمعیتی، تأکید کرد: تداوم این پایشها برای تصمیمسازی دقیق در حوزه سیاستهای جمعیتی و برنامهریزی اجتماعی ضروری است.
محمد احمدیان مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با اشاره به اهمیت سلامت عمومی در پدیدههایی مانند کاهش ازدواج و افزایش ناباروری گفت: یکی از چالشهای اصلی امروز، بیتوجهی به سلامت عمومی در ابعاد فرهنگی و جسمی است که بر تمایل به ازدواج و فرزندآوری تأثیر مستقیم دارد.
وی افزود: بیش از دو هزار واحد بهداشتی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد و شهرستانهای استان آماده اجرای غربالگری ناباروری هستند، اما به دلیل نبود فرهنگ مراجعه بهموقع، استقبال از این خدمات پایین است، در حالی که امکان غربالگری از سنین پایین وجود دارد، اغلب زوجها پس از سیسالگی به مراکز تخصصی مراجعه میکنند.
احمدیان با تأکید بر ضرورت کار فرهنگی در کنار اقدامات درمانی، تصریح کرد: در کنار توان علمی دانشگاه، نیاز به همکاری نهادهای فرهنگی، اجتماعی و مذهبی برای اصلاح نگرش جامعه نسبت به سلامت باروری وجود دارد.
مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به مطالعات انجامشده در استان بیان کرد: حدود ۵۰ درصد از زنان در سن باروری در خراسان رضوی ازدواج نکردهاند و این مسئله نشان میدهد توجه به موضوع ازدواج باید در اولویت سیاستهای جمعیتی قرار گیرد.
وی تاکید کرد: زنان امروزی فعال، تحصیلکرده و شاغل هستند و لازم است تسهیلاتی فراهم شود تا بتوانند میان اشتغال و فرزندآوری تعادل برقرار کنند.
مدیر جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درپایان بر لزوم انسجامبخشی به مشاورههای ازدواج و پیشگیری از طلاق در سطح استان تأکید کرد و گفت: فعالیتهای موجود در این حوزه پراکنده است و با مشارکت فرمانداران و سازمانهای مردمنهاد میتوان برنامههای منسجمتری اجرا کرد.
نظر شما