در حالی که هنوز سایه تجاوز آشکار رژیم صهیونیستی به خاک ایران و همراهی تمامقد واشنگتن با این جنایت از سر افکار عمومی جهان کنار نرفته، دونالد ترامپ بار دیگر ساز مذاکره با ایران را کوک کرده است؛ آن هم با ادعایی مضحک مبنی بر اینکه «تهران خواهان توافق است». ادعایی که بیش از آنکه بوی واقعیت بدهد، بازتاب نیاز انتخاباتی و بحرانگریزی دولت آمریکاست. این در حالی است که خود واشنگتن با بستن تمام مسیرهای گفتوگو، تنها به دنبال دیکته کردن خواستههای یکجانبه به ملت ایران بوده و هست.
ایران در همه سالهای گذشته، حتی در اوج فشارهای سیاسی و جنگ اقتصادی، باب گفتوگو را باز نگه داشته و با چندین دوره مذاکره غیرمستقیم تلاش کرده پرونده هستهای را در مسیر تعامل پیش ببرد؛ اما طرف آمریکایی نه تنها هیچ ارادهای برای حل و فصل نداشت، بلکه چراغ سبز آشکاری به ماشین جنگی رژیم صهیونی برای حمله به خاک ایران داد و سپس با بمبهای سنگرشکن خود تأسیسات هستهای کشورمان؛ ثمره سالها تلاش، دانش بومی و سرمایه ملی را هدف قرار داد. با وجود این دشمنیهای آشکار، دیپلماسی ایران متوقف نشده و مسئولان وزارت خارجه تأکید دارند مسیر مذاکره مادامی که تأمینکننده منافع ملت باشد، بسته نخواهد شد. در این میان اما برخی کارشناسان معتقدند علاوه بر موضوع هستهای، واشنگتن رؤیای گفتوگو درباره توان موشکی ایران را نیز در سر میپروراند؛ رؤیایی که نه امروز و نه هیچ گاه، قابل مذاکره نیست.
در گفتوگو با دو کارشناس برجسته حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی، همین خط قرمز را به بحث گذاشتهایم.
طرح توان موشکی، بهانهای است برای امتیازگیری
جواد منصوری، کارشناس ارشد مسائل بینالملل و دیپلمات سابق کشورمان در گفتوگو با روزنامه قدس، به بررسی بینتیجه بودن مذاکره با دولت آمریکا و قابل اعتماد نبودن آن در شرایط کنونی پرداخت. وی با اشاره به تجربههای گذشته ایران در مذاکره با دولتهای مختلف آمریکا، اعتماد به ایالات متحده را بهویژه در دولت کنونی غیرممکن دانست و تأکید کرد: چنین مذاکراتی تنها موجب سردرگمی و اتلاف وقت خواهد شد.
او تصریح کرد: اساساً وقتی که ما در مورد مذاکره با آمریکا صحبت میکنیم، باید ابتدا نتیجه قابل قبول و قابل اعتمادی را از چنین مذاکرهای مشخص کنیم. چگونه میتوانیم به مذاکره با کشوری اعتماد کنیم که خود سالها در هر مذاکرهای، تعهداتش را زیر پا گذاشته و در بسیاری از موارد حتی از انجام تعهدات خود در قبال ایران امتناع کرده است؟
منصوری تأکید کرد: البته همه اینها در چارچوب موضوعاتی است که جمهوری اسلامی تصمیم گرفته درباره آنها گفتوگو کند و طبیعی است که توان موشکی در این چارچوب نیست و درباره آن اصلاً موضوع مذاکره، مطرح نیست.
این دیپلمات ارشد سابق کشورمان معتقد است: بحثهای اخیر در خصوص توان موشکی ایران یا محور مقاومت و حتی تغییر حاکمیت در ایران هم، تنها تلاشهایی است برای به انحراف کشاندن مذاکرات و تسلیم کردن ایران در برابر خواستههای نامشروعشان در موضوعات دیگر. آیا میتوانیم با کشوری که در مذاکرات گذشته هیچ یک از تعهدات خود را اجرا نکرده، دوباره در دام گفتوگو بیفتیم؟
منصوری با بیان اینکه آمریکا سابقه زیادی در نقض توافقها و اعتمادشکنی دارد، به یادآوری مذاکرات قبلی ایران با واشنگتن پرداخت و افزود: ما در گذشته با دولتهای مختلف آمریکا مذاکره کردهایم، اما حتی یک مورد از تعهدات آنها عملی نشده است. بنابراین چگونه میتوان به مذاکرات جدید با این کشور اعتماد کرد و چگونه میتوان ادعای واقعبینی و درایت داشت؟وی معتقد است: مذاکره با دولت فعلی آمریکا هیچ نتیجهای جز اتلاف وقت و سردرگمی نخواهد داشت و در نهایت ایران باید برای مواجهه با چنین رویکردی راهکارهای عملی و مستقل خود را دنبال کند. منصوری تأکید کرد: افزایش توان موشکی حتماً یکی از همین راهکارهاست.
آنها به موشکی هم بسنده نمیکنند
اصغر زارعی، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفتوگو با روزنامه قدس با تأکید بر «بیسقف بودن» درخواستهای واشنگتن در هر گونه مذاکره با تهران، تصریح کرد: آمریکاییها نشان دادهاند در هیچ مقطعی پایبند به تعهدات نبوده و اساساً صداقتی در ادعاهایشان وجود ندارد.
وی با اشاره به تجربههای متعدد چهار دهه گذشته، گفت: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کردهاند اعتماد به آمریکا خطایی راهبردی است؛ چراکه این کشور در هیچ مذاکرهای رفتار قابل اتکایی از خود بروز نداده است. او بیان کرد: در جریان جنگ ۱۲روزه و حتی پنج دور مذاکراتی که پیش از آن انجام شد، با وجود هشدارهای متعدد، آمریکاییها بیتعهدی و بیاخلاقی خود را بهوضوح نشان دادند و امروز برای همه جهانیان ثابت شده که کاخ سفید طرف قابل اعتمادی نیست.این کارشناس غرب آسیا با مرور برخی سوابق تاریخی دخالتهای آمریکا در منطقه، از عراق و لیبی تا افغانستان، یادآور شد: در تمام این موارد، واشنگتن تنها یک هدف داشته؛ تسلیم کردن طرف مقابل و تحمیل اراده خود. آمریکا نه شریک میشناسد و نه متحد؛ بلکه تنها به سلطه و تبعیت کامل دیگران میاندیشد.
زارعی افزود: امروز نیز همان الگو دنبال میشود. ابتدا تلاش میکنند غنیسازی ایران را به صفر برسانند و پس از آن، پرونده موشکی را باز کنند. طرحهایی نظیر قرار دادن ایران تحت معاهدهای مشابه انپیتی دقیقاً با همین هدف دنبال میشود تا حتی برد موشکهای ایران را به ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر محدود کنند؛ اما طبعاً این سقف هم پایان کار نخواهد بود و آنها به دنبال توقف کامل صنایع موشکی، فعالیتهای تحقیق و توسعه و حتی مطالعات دفاعی کشور هستند.
به گفته وی، پس از موضوعات هستهای و موشکی، واشنگتن قطعاً به سراغ «محور مقاومت»، «حقوق بشر» و دهها بهانه دیگر خواهد رفت تا گام به گام زمینه فشار و امتیازگیری را افزایش دهد. این کارشناس با اشاره به رفتار آمریکا با متحدان خود نیز تأکید کرد: کافی است وضعیت امروز اوکراین را ببینید؛ کشوری که واشنگتن آن را به میدان جنگ کشاند و اکنون در مذاکرات پشت پرده با روسیه، بخشهایی از خاک اوکراین را بهعنوان بهای صلح واگذار میکند. آمریکا حتی برای نزدیکترین متحدانش هم ارزشی قائل نیست، چه برسد به کشور مستقلی چون ایران.
وی تصریح کرد: جامعه و دستگاه دیپلماسی ایران باید از این تجربهها درس بگیرد. فریب لبخندهای دیپلماتیک و وعدههای پوشالی آمریکا را نباید خورد؛ زیرا اساساً بنیان رفتار این کشور بر فریب، سلطه و بدعهدی است.
خبرنگار: سیدحسین حسینی
نظر شما