حجت الاسلام والمسلمین سیدعلیرضا تراشیون در پرسش و پاسخی به موضوع «» اشاره کرد که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
* سؤال
من پسری دو سال و هشتماهه دارم که تازگی شروع کرده به ناسزا گفتن. از اطرافیان هم خواهش کردهام حرف بد نزنند، اما نمیتوانم مراقب حرف همه باشم. خودم هم که مادر هستم، خسته شدهام و زود از کوره در میروم. چه کنم تا این حرفهای بد را فراموش کند؟
* پاسخ
برای این مادر بزرگوار یک فرمول بسیار مهم وجود دارد؛ اگر آن را دقیق رعایت کند، ماندگاریِ حرفهای بد در ذهن کودک بسیار کوتاه میشود و ادامهدار نخواهد شد.
فرمول این است: وقتی بچه حرف بد میزند، هیچ واکنشی نشان ندهید.
نه لازم است بگویید «این بده»، نه لازم است بگویید «ما ناراحت شدیم».
چرا؟ چون بچهها وقتی میبینند ما نسبت به یک رفتار حساسیم، همان رفتار در ذهنشان تثبیت میشود.
وقتی به کودک بگوییم:
– «این کلمه بده»
– «من ناراحت میشوم»
– «دیگه نگو!»
او یک پیام مهم میگیرد: این کلمه دیگران را ناراحت میکند.
پس از آن هر وقت بخواهد ناراحتیِ دیگران را نشان بدهد یا واکنش بگیرد، از همان کلمه استفاده میکند. یعنی آن رفتاری که ما از آن بیزاریم تبدیل میشود به ابزار او برای جلب توجه یا تخلیه احساسات.
بنابراین باید از «اصل تغافل» استفاده کرد؛ یعنی «نادیده گرفتنِ آگاهانه.»
گاهی ما فکر میکنیم تربیت یعنی مدام حرف بزنیم، تذکر بدهیم، توضیح بدهیم؛ در حالی که بخشی از بهترین تربیتها با «سکوت و بیتوجهیِ حسابشده» اتفاق میافتد.
وقتی بچه حرف بدی میزند، ما متوجه میشویم اما به روی خودمان نمیآوریم. همین «ندیدن»، کمک میکند آن رفتار در ذهن کودک جا نگیرد و سریع فراموش شود.
قانون تربیتی این است:
توجه = تقویت رفتار
بیتوجهی = خاموش شدن رفتار
اگر توجه کنیم، آن کلمه یا رفتار بد در ذهن کودک تقویت میشود و او آن را تکرار میکند. و اینجاست که ما تحت فشار میافتیم و احساس خستگی و درماندگی میکنیم.
یک نکته مهم دیگر این است که علاوه بر مادر، به اطرافیان نیز باید توضیح داده شود که وقتی کودک حرف بد میزند:
– نصیحت نکنند
– تذکر ندهند
– واکنش نشان ندهند
– حتی ابراز ناراحتی نکنند
طوری رفتار کنند که انگار اصلاً نشنیدهاند.
این بهترین کمک به کودک است تا ماندگاری آن کلمات در ذهنش بسیار کوتاه شود.
نظر شما