علی محبی، رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزشوپرورش، در آیین تجلیل از برترینهای پژوهشی آموزشوپرورش با تبریک به دانشآموزان، معلمان و پژوهشگران برگزیده، پژوهش را رکن اساسی هر نظام آموزشی دانست و اظهار کرد: از نگاه قرآن، معصومین(ع) و بزرگان اندیشه، هیچ مسیر مطمئنتری از پژوهش برای پیشرفت وجود ندارد و کاری که پژوهش در آن نباشد، بدون خیر و اثر ماندگار است.
وی با اشاره به نتایج مطالعات معتبر بینالمللی از جمله TIMSS و PISA افزود: این پژوهشها نشان میدهد عوامل اصلی ترک تحصیل و عقبماندگی تحصیلی دانشآموزان در دوره ابتدایی، بیش از آنکه به مدرسه و ساختار آموزشی وابسته باشد، به متغیرهایی مانند شغل و تحصیلات والدین و تعداد کتابهای موجود در خانه بازمیگردد؛ عواملی که هم کمهزینهترند و هم بیشترین اثربخشی را دارند، اما کمتر مورد توجه سیاستگذاران قرار گرفتهاند.
محبی ادامه داد: برخلاف تصور رایج، دانشآموزان ایرانی از نظر اعتمادبهنفس در رتبه نخست جهان قرار دارند و در علاقه به مطالعه نیز در جایگاه سوم دنیا هستند. همچنین میزان علاقه معلمان به شغل خود، صرفنظر از مسائل اقتصادی، در جمهوری اسلامی ایران جزو رتبههای بالای جهانی است، اما در شاخص زمان آموزش، کشور ما در انتهای جدول جهانی قرار دارد.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزشوپرورش با بیان اینکه ایران همواره در شاخصهای آموزشی در حال رشد بوده است، تصریح کرد: آنچه موجب کمدیدهشدن این رشد شده، شتاب بیشتر پیشرفت کشورهای رقیب است؛ بنابراین اگر قرار است تصمیمی در آموزشوپرورش گرفته شود، باید مبتنی بر دادهها و یافتههای پژوهشی باشد نه برداشتهای ذهنی.
وی درباره رویکردهای تحولی پژوهشگاه گفت: تمامی فعالیتهای پژوهشگاه مبتنی بر سند راهبردی تدوینشده است و هدفگذاری ما رسیدن به مرجعیت علمی در حوزه آموزشوپرورش تا پایان برنامه هفتم توسعه است. در این راستا، شش هدف کلان و ۱۸ هدف عملیاتی تعریف شده و برای تحقق آنها مسیر و راهبرد مشخص پیشبینی شده است.
محبی از اجرای چند «چرخش تحولی» در پژوهشگاه خبر داد و گفت: نخستین چرخش، تبدیل پژوهشگاه از یک مؤسسه پژوهشی عمومی به یک مرکز پژوهشی تخصصی مأموریتمحور بود که منجر به تدوین نظام مسائل آموزشوپرورش و تمرکز بر پژوهشهای اصلی و تحولآفرین شد. در این چارچوب، پژوهشهایی در زمینه بازطراحی ساختار آموزشوپرورش، کاهش تنوع مدارس، سنجش ملی، استعدادیابی، هدایت تحصیلی و نظام جامعه تعلیم و تربیت هوشمند انجام شده یا در حال انجام است.
وی چرخش از تصدیگری به تنظیمگری را از دیگر اقدامات مهم برشمرد و افزود: با این رویکرد، از ظرفیت دانشگاهها، انجمنها و مؤسسات علمی کشور بهصورت گسترده استفاده شده است. همچنین در پاسخ به نیازهای فوری سیاستگذاران، بیش از ۵۰ پژوهش فوری مبتنی بر مسئله در کوتاهترین زمان ممکن انجام و نتایج آنها در قالب توصیههای سیاستی و مدیریتی ارائه شده است.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزشوپرورش با اشاره به فعالیتهای علمی این پژوهشگاه گفت: چهار فصلنامه پژوهشگاه جزو نشریات برتر کشور هستند که سه عنوان آن موفق به دریافت گرید «الف» وزارت علوم شدهاند. علاوه بر آن، سامانههایی همچون BSC برای پایش راهبردها، سامانه «سیماب» برای بارگذاری و اشتراک پژوهشهای استانی و سامانه جامع اطلاعات علمی آموزشوپرورش در حال استقرار و توسعه است.
محبی در بخش پایانی سخنان خود به رشد چشمگیر جشنواره پژوهشی اشاره کرد و گفت: تعداد دانشآموزان شرکتکننده در جشنواره هفته پژوهش از حدود ۸ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ به بیش از ۸۱ هزار نفر در سال جاری رسیده و مشارکت معلمان پژوهنده نیز از ۵۳ هزار نفر به ۷۸ هزار و ۶۴۹ نفر افزایش یافته است. با این حال، هدفگذاری وزارت آموزشوپرورش رساندن معلمان پژوهنده به حداقل ۳۰ درصد کل معلمان کشور است که تحقق آن نیازمند طراحی سازوکارهای جدید حمایتی است.
نظر شما