یکی از آسیبهایی که گاه و بیگاه اماکن و ابنیه تاریخی را تهدید میکند، یادگارنویسی یا حکاکی رو بدنه این ابنیه است که از این پدیده ناهنجار فرهنگی، به عنوان "وندالیسم" یاد میشود.این عنوان اگر چه بیشتر راجع به بناهای تاریخی به کار میرود اما مفهومی گستردهتر دارد و علاوه بر بناهای تاریخی و اماکن مذهبی، شامل فضاهای عمومی نیز میشود. المانها و مجسمههای نصب شده در میادین، پارکها و اماکن عمومی، سینماها، صندلیهای اتوبوس و مترو، کتابهای کتابخانهها و... هر گونه وسایلی که مورد انتفاع عموم قرار میگیرد، گاها در اثر وندالیسم دچار خسارت شده و تخریب میگردد.در واقع زمانی که عدهای به صورت گسترده با هر وسیلهای به اموال عامهالمنفعه آسیب برسانند، عملی وندالیستی انجام دادهاند. عملی که ریشه در بحران روحی و فرهنگی فرد دارد و نیازمند اقدامات جدی بازدارنده است. چرا که در برخی موارد جبران خسارت و آسیب ایجاد شده به راحتی مقدور نیست و این موضوع در زمینه آثار تاریخی شرایط حساستری ایجاد میکند.
آگاهسازی، قدم اول مقابله با تخریب ابنیه تاریخی
وندالهای آثار تاریخی یا گردشگران عادی هستند که شاید متوجه خطای بزرگ خود نیستند یا افرادی آزارگر که به عمد و با هدف قبلی دست به تخریب آثار باستانی میزنند.در هر صورت مواجهه با هرگونه از این افراد، اقدامات معینی را میطلبد و پیش از برخورد سلبی، آگاهسازی گردشگران لازم است. البته یک گردشگر واقعی، از سر تفنن و وقتگذرانی اقدام به دیوارنویسی یا حکاکی روی دیواره آثار تاریخی نمیکند چرا که ارزش و غنای آن بنا را میشناسد اما متاسفانه هستند افرادی که بیتوجه به قدمت و ارزش ابنیه تاریخی، به تخریب آنها دست میزنند.
چرا تخریبگران را وندال مینامند؟
در تعاریف وندالیسم آمده است که این عنوان برگرفته از واژه وندال( vandal) است. وندال نام قومی از اقوام ژرمن ـ اسلاو بوده که در قرن پنجم میلادی در سرزمینی در میان دو رودخانه اودر و ویستول زندگی میکردند. آنان مردمی خشن و جنگ طلب بودند که مکرر به سرزمینهای اطراف حمله کرده و پس از تخریب مناطق تصرف شده به تاراج اموال مردم می پرداختند. ویژگی تهاجمی و خرابکارانه قوم وندال سببشد رفتارهای خشونت بار عمدی که به منظور تخریب اموال عمومی و دشمنی با علم و صنعت و آثار تمدن صورت می گیرد، تحت عنوان وندالیسم مطرح شود.
فصلی تازه از مقابله با وندالیسم
در استان فارس و میراث تاریخی شهر شیراز نیز این آسیب وجود داشته و در گذشته بیشتر تختجمشید و پاسارگاد را تحتالشعاع قرار داده است.اما به تازگی برخورد جدی با وندالیسم، نوید فصل جدید حفاظت از آثار تاریخی را میدهد. به تازگی، بخشی از دیواره ایوان قدمگاه در ارسنجان هدف آسیب وندالها قرار گرفت.معاون میراث فرهنگی فارس در این زمینه اظهار داشت: چند روز پیش مشخص شد که ۲ فرد اقدام به خطخطی کردن بخشی از میراث هخامنشی تحت عنوان "ایوان قدمگاه" در انتهای کوه رحمت واقع در شهرستان ارسنجان کردهاند.
صادق زارع افزود: از آنجا که این قسمت در دل کوه قرار دارد و شاید حراست از آن مقداری مشکل باشد، این اتفاق توسط ۲ فرد رخ داد که بلافاصله پس از کسب اطلاع، پیگیریها آغاز و ۲ فرد خاطی شناسایی شدند.
وی با بیان اینکه پرونده حقوقی برای ۲ فرد خاطی تشکیل شده و پیگیری قضایی برای دستگیری آنها توسط اداره حقوقی ادامه دارد، گفت: این اقدام نمونه وندالیسم است و هماهنگی لازم با استادکاران مرمت سنگ جهت پاک کردن آثار خطخطی از روی بنا انجام شده است.این اثر تاریخی که در سال ۱۳۹۹ با سرپرستی مصطفی رخشندهخو، تحت یک عملیات فشرده حفاظت و مرمت اضطراری قرار گرفت و از نقاشیها، خطوط اسپری، رنگهای صنعتی و آثار تخریب پاکسازی شده بود، امروز دوباره با همان نوع آسیبها و حتی شدیدتر از گذشته روبهرو است.
نظر شما