در حالی که تهران بهعنوان محل تجمع بسیاری از مراکز درمانی تخصصی و فوقتخصصی شناخته میشود، بیمارانی که از دیگر استانها به پایتخت میآیند، باید برای معاینات ابتدایی و به تبع عملهای جراحی، بایستی ماهها منتظر بمانند. این وضعیت موجب میشود که برخی از پزشکان در بخش دولتی، با سوءاستفاده از ازدحام بیماران، آن ها را به بخش خصوصی ارجاع داده یا برای تسریع در روند درمان یا انجام جراحی، از بیماران هزینههای غیررسمی مانند زیرمیزی طلب کنند. این مسأله نه تنها در شهرستانها بلکه در تهران نیز به یک چالش جدی تبدیل شده است.
در شرایطی که بیمار باید برای دسترسی به خدمات درمانی در پایتخت از نوبتهای طولانی عبور کند، این پرسش پیش میآید که چرا با وجود امکانات گسترده در تهران، همچنان دسترسی به پزشک یکی از چالشهای اصلی به شمار میرود؟
فشار بر شبکه درمانی پایتخت بالا رفته است
به گفته دکتر دباغ، عضو شورایعالی نظام پزشکی، در استان تهران به طور میانگین حدود ۷۰ پزشک اعم از پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص به ازای هر ۱۰هزار نفر وجود دارد؛ یعنی بیش از دو برابر میانگین آمریکا در استان تهران پزشک دارد و اختلاف بین غیربرخوردارترین استان کشور که استان سیستان و بلوچستان است، با برخوردارترین استان یعنی استان تهران، از نظر میزان پزشک بالای ۱۰ برابر است. آمارهایی که در ظاهر نوید این را میدهد که دسترسی به پزشک در تهران مناسب باشد اما در عمل اینگونه نیست.
در حال حاضر بیماران از استانهای مختلف، اغلب به دلیل کمبود امکانات درمانی در شهرهای خود و نیاز به خدمات تخصصیتر، مجبورند به تهران سفر کنند. با این حال، وقتی به تهران میرسند، با چالشهای تازه ای روبرو میشوند: نوبتهای طولانی برای معاینه، ماهها انتظار برای عمل جراحی و افزایش هزینههای درمان. مثالی از این وضعیت، بیمارانی هستند که برای یک معاینه ساده باید بین دو تا سه ماه به انتظار بمانند و همین مسأله به شدت به فرایند درمان آن ها آسیب میزند.
این شرایط نه تنها برای بیمارانی که از شهرستانها به تهران میآیند، بلکه برای مردم خود پایتخت نیز مشکلات جدی ایجاد کرده است. در تهران که بهطور معمول باید دسترسی سریعتری به خدمات درمانی وجود داشته باشد، ازدحام جمعیت از سراسر کشور، بسیاری از بیماران را به سمت مراکز خصوصی و پرداختهای بالاتر سوق می دهد.
چرا برخی پزشکان، تقاضای زیرمیزی دارند؟
با بالارفتن حجم مراجعات به پزشکان در تهران، دیگر سرانه بالای پزشک نیز پاسخگوی این حجم از بیماران نخواهد بود. نتیجه این تمرکز خدمات در تهران، وقوع پدیدههایی همچون زیرمیزی را اجتنابناپذیر کرده است. در هفتههای گذشته، بویژه پس از ماجرای درخواست زیرمیزی توسط معاون وزیر بهداشت، بحثها پیرامون ریشههای این مشکل شدت گرفت. بگونه ای که عباس گودرزی، نماینده مردم بروجرد در مجلس، ضمن انتقاد از انفعال دستگاههای مسئول، گفت:«برخی آقایان گویا گزارشهای زیرمیزی، حتی در سطوح بالا را فهم نکردهاند و بدشان نمیآید مردم در پیادهروها چادر بزنند و آواره کلان شهرها باشند».
از سویی دیگر ظهوریان، نماینده مردم مشهد، ریشه این مشکل را در کمبود شدید پزشک دانسته و راهکار را اینگونه توصیف کرده است که:«فقط افزایش تعداد پزشک میتواند این مشکل را حل کند. در حال حاضر در برخی از صنوف نظام سلامت، زیرمیزی دیگر یک استثنا نیست و بالعکس قاعدهای استثنا پذیر است.»
تعارض منافع، مانع دسترسی مردم به پزشکان است
در متن نامهای که با عنوان «نامه استعفای معاون وزیر بهداشت» منتشر شده، آمده است که علت این اقدام، «تحمیل افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی» و «دخالتهای غیر کارشناسی» است. این در حالی است که این استعفا بلافاصله پس از افشای خبر درخواست زیرمیزی توسط ایشان صورت گرفت. بررسی اظهارات پیشین دکتر حسینی، معاون آموزشی وزارت بهداشت، نیز بیانگر مخالفت جدی وی با قانون افزایش ظرفیت پزشکی است. قانونی که با بهبود دسترسی مردم به خدمات درمانی، شرایط را برای پزشکان زیرمیزیبگیر دشوارتر میکند و آن ها را در دریافت این مبالغ هنگفت ناکام میگذارد.
اینکه شخصی در بالاترین ردههای تصمیمگیری نظام سلامت با قانونی مخالفت کند که خود از اجرا نشدن آن نفع میبرد، چیزی جز تعارض منافع را به ذهن نمیرساند. تعارضی که به گفته دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی سبب شده برخی فعالان صنفی ، چشمان خود را بر کمبود پزشک ببندند و آن را انکار کنند. این قبیل اقدامات کشور را در سالهای آینده با نیاز مبرم واردات پزشک از کشورهای خارجی روبرو خواهد کرد. اتفاقی تلخ که پیشگیری از آن نیازمند این است که زیرساختهای تربیت پزشک فراهم شده و با سرعتی بیش از پیش، آموزش پزشکان بروز و حاذق پیگیری شود.
نظر شما