شکر نعمت
براساس روایات، یکی از وظایف زنان در زندگی مشترک، شکر نعمات الهی می باشد به نحوی که دکتر غضنفری در این باره بیان می کند موهبت وجود شوهری که مکمل زندگی زن شود و او را از گناه و معاصی بازدارد، دلیلی بر شکر می باشد و در این زمینه همچنین از امام صادق (ع) نقل شده است که ایشان فرموده اند:
خیر نسائکم الّتی اِن اعطیت شکرت و اِن منعت رضیت؛ بهترین زنان شما آنانند که اگر به آن ها چیزی عطا شود شکر می گزارند و اگر از آن عطاها منع شوند راضی می باشند (بحارالانوار، ج ۱۰۳: ۲۳۹)، و همچنین ایشان بدترین زنان را این گونه معرفی می فرمایند:
قال ایّما امرئةٍ قالت لزّوجها ما رأیت قطّ مِن وجهک خیراً فقد حبط عمَلها؛ هر زنی به شوهر خود بگوید هیچگاه از تو خیری ندیده ام، اعمال نیکش نابود می شود (وسائل الشیعه، ج۱۴: ۱۱۵).

آزار ندادن همسر
بی تردید جلب رضایت شوهر از مهمترین وظایف زنان می باشد، به نحوی که امام باقر (ع) در این باره می فرمایند:
ولاشفیع للمرئة انجح عند ربّها مِن رضا زوجها؛ شفاعت کننده ای برای زن، که شفاعتش نزد خداوند مورد پذیرش باشد، چون رضایت شوهرش نیست (بحارالانوار، ج ۸۱: ۳۴۵).
همچنین در روایتی دیگر از پیامبر اکرم (ص) درباره ی عقوبت آزار شوهران در زندگی زناشویی از ایشان آمده است که:
مَن کان له امرئةٌ تؤذیه لم یقبل الله صلاتها و لاحسنةً مِن عملها حتّی تعینه و ترضیه، و اِن صامت الدّهر و قامت اللیل و اعتقت الرّقاب و انفقت الاموال فی سبیل الله و کانت اوّل مَن ترد النار،... و علی الرّجل مثل ذلک الوزر و العذاب اذا کان مؤذیاً ظالماً؛ زنی که همسرش را آزار می دهد، خداوند نماز آن زن و هیچ عمل حسنه ای از او را نمی پذیرد مگر اینکه شوهرش را یاری و راضی نماید، هر چند تمام روزها را روزه بگیرد و شب ها را نماز بخواند و بنده آزاد کند و اموال در راه خدا انفاق کند. و نیز اولین کسی است که وارد آتش می شود، البته مرد نیز اگر زن را اذیت کند و ظلم نماید همین سختی و عذاب را دارد (وسائل الشیعه، ج ۱۴: ۱۱۶)، و نیز از آن حضرت است که فرمودند:
ویلٌ لامرئةٍ اغضبت زوجها و طوبی لامرئةٍ رضی عنها زوجها؛ وای بر زنی که شوهرش را به خشم آورد و خوشا به حال زنی که شوهرش از وی راضی است.
امام صادق (ع) نیز در این بار می فرمایند:
ملعونةٌ ملعونة امرئةٌ تؤذی زوجها و تغمّه، و سعیدةٌ سعیدةٌ امرئةٌ تکرم زوجها و لاتؤذیه و تطیعه فی جمیع احواله؛ ملعون است، ملعون است زنی که شوهرش را بیازارد و محزون کند، و سعادتمند است، سعادتمند است زنی که شوهرش را اکرام کند و آزارش ندهد و در همه حال مطیع وی باشد (مستدرک الوسائل، ج ۱۴: ۲۴۷).

عدم ضرب و شتم شوهر!
هر چند این کار، به صورت نادر دیده می شود، ولی پیامبر اکرم (ص) حتی این موارد نادر را مورد ملامت قرار داده و درباره ی عذاب اخروی آن فرموده اند:
ما مِن امرئةٍ تمدّ یدیها ترید اخذ شعرةٍ مِن زوجها، اَو شقّ ثوبه اِلا سمّر الله کفّیها بمسمایر مِن نارٍ؛
هیچ زنی نیست که دست بر شوهرش دراز کند، و بخواهد موی سر شوهرش را بکشد، یا لباسش را پاره کند، مگر اینکه خداوند دستانش را با میخ های آتشین می کوبد (می شکافد) (مستدرک الوسائل، ج ۱۴: ۲۴۷)

حفظ حجاب و عفت
یکی از دغدغه های جامعه امروزه بنا به نوشتار دکتر غضنفری، متاسفانه عدم حفظ حجاب و پوشش مناسب می باشد که این امر تبعات بسیار گرانی برای زندگی مشترک زناشویی می آفریند به نحوی که قرآن می فرماید:
یا ایها النبیّ قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنین یدنین علیهنّ مِن جلابیبهنّ ذلک ادنی اَن یعرفن فلایؤذین و کان الله غفوراً رحیماً.
ای پیامبر به همسران و دختران و زنان مؤمن بگو: روسری های بلند خود را بر رو افکنند این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است و خداوند همواره آمرزنده و مهربان است. (احزاب: آیه ۵۹)، و از همین جهت از پیامبر (ص) نیز روایت شده است که ایشان فرموده اند:
اشتدّ غضب الله علی امرئةٍ ذات بعلٍ ملاءت عینها مِن غیر زوجها او غیر ذی محرّمٍ منها فانّها اِن فعلت ذلک احبط الله عزوجل و جلّ کلّ عملٍ عملته.
غضب خداوند بر زنی که چشم خود را از دیدن غیرشوهر خود و هر نامحرمی پر کند شدید است، اگر چنین کند خداوند تمام اعمال نیک وی را نابود می کند (وسائل الشیعه، ج ۱۴، ۱۷۲).

در نظر گرفتن توان همسر
زنان باید همواره ظرفیت و قابلیت های همسر خود را در نظر بگیرند و بیش از آن، درخواستی نداشته باشند، چرا که ممکن است مردان برای تهیه آنچه همسرانشان درخواست نموده اند، مرتکب گناه شوند؛ و از این رو رسول اکرم (ص)می فرمایند:
اَلا ایّما امرئةٍ لم ترفق بزوجها و حملته علی مالا یقدر علیه و مالا یطیق لم یقبل الله منها حسنةً و تلقی الله و هو علیها غضبانٌ؛
آگاه باشید، هر زنی که شوهرش را مدارا نکند و او را وادار به کاری که توانش را ندارد بنماید، خداوند عمل نیکی از او نمی پذیرد و خداوند را در حال خشم و غضب ملاقات می کند (همان، ص ۱۵۴)، و نیز می فرماید:
لایحلّ للمرئة اَن تکلّف زوجها فوق طاقته؛ جایز نیست بر زن که شوهرش را بیش از حد توان به زحمت اندازد (مستدرک الوسائل، ج ۱۴: ۲۴۲).

بیرون رفتن از منزل با اذن همسر
پیامبر اکرم (ص) با کلامی شیوا، در ضمن حدیثی این مطلب را این گونه بیان فرموده اند:
و نهی اَن تخرج المرئة مِن بیتها بغیر اذن زوجها، فان خرجت لعنها کلّ ملکٍ فی السماء و کلّ شیءٍ تمرّ علیه مِن الجنّ و الانس حتی ترجع الی بیتها؛ نهی شده است از اینکه زن بدون اذن شوهر از منزل خارج شود، اگر چنین کند تمام فرشتگان آسمان و هر آنچه وی در زمین بر آن می گذرد از انسان ها و اجنه تا هنگام بازگشتنش او را لعن می کنند (وسائل الشیعه، ج ۱۴: ۱۱۵ و ۱۵۴).

تمکین!
بی شک یکی از مسائل زناشویی برآوردن نیازهای جنسی طرفین می باشد که هر یک از دو طرف در این راه نباید قصوری نمایند، از این رو رسول اکرم (ص) درباره ی انجام این وظیفه از سوی زنان فرموده اند:
... و علیها اَن تطیّب باطیب طیبها و تلبس احسن ثیابها و تزیّن باحسن زینتها و تعرّض نفسها علیه غدوةً و عشیّةً...؛ بر زن لازم است که به بهترین عطرش خود را خوشبو کند و بهترین لباس را بپوشد و به بهترین شیوه آرایش نماید و صبح و شام خود را بر شوهرش عرضه کند (همان: ۱۱۲)، و امام صادق (ع) می فرماید: زنی برای برخی سؤال ها نزد پیامبر (ص) آمد. حضرت فرمود: شاید تو از «متسوفات» هستی؟ زن گفت: یا رسول الله متسوفات چه کسانی می باشند؟ پیامبر فرمود:
المرئة التی یدعوها زوجها لبعض الحاجّة فلا تزال تسوّفه، حتی ینعس زوجها فینام، فتلک التی لاتزال الملائکة یلعنها حتی یستیقظ زوجها؛ زنی است که شوهرش وی را می خواند و او دائماً معطل می کند تا اینکه شوهرش چرت می زند و به خواب می رود، این زن را ملائکه دائماً لعن می کنند تا اینکه شوهرش از خواب بیدار شود (همان: ۱۱۷).

نویسنده: مصطفی لعل شاطری