مدیر مسؤول انتشارات شباویز در این خصوص می‌گوید: شرایط توزیع کتاب کشور در مقایسه با سایر کشورها به هیچ وجه قابل قبول نیست؛به طوری که به همان اندازه که در کشور ما شعبه بانک و اغذیه فروشی وجود دارد، در سایر کشورها کتابفروشی دیده می‌شود.
دکتر فریده خلعتبری می‌افزاید:اغلب کتابفروشی های ما قدیمی و در فضایی بسیار محدود ایجاد شده است، در حالی که در سایر کشورها،کتابفروشی‌ها در فضایی بسیار مناسب ایجاد شده که خریدار می‌تواند بنشیند و کتابهای مورد نظر را بررسی ومقایسه کند، ضمن آنکه برای کتابفروشی های کودک نیز فضای متنوعی وجود دارد، اما متأسفانه همین تعداد اندک کتابفروشی‌هایی که داریم هم در مقایسه با کتابفروشی های سایر کشورها کتابفروشی محسوب نمی شوند.
وی با اشاره به اینکه مردم نیاز دارند، در ساعتهای متفاوت به کتابفروشی‌ها مراجعه وکتاب مورد نظرخود را تهیه کنند، اظهارمی دارد:متأسفانه علاوه برکمبود تعداد کتابفروشی‌ها و ویترین کتاب،امکانات همان تعداد اندک نیز بسیار محدود است ،در حالی که در کشوری نظیر تایوان یک باب کتابفروشی 12 طبقه با امکانات عالی وجود دارد که به طور 24 ساعته کار می‌کند .
نابرابری ناشران وکتابفروشان
دکتر خلعتبری ادامه می‌دهد:در کشور ما تعداد کتابفروشان وناشران عکس یکدیگر است؛به طوری که طبق آمار ارایه شده از سوی مسؤولان فرهنگی کشور هم اکنون ما بیش از 10 هزار مجوز نشر در کشور داریم ،اما تعداد کتابفروشی های موجود در سطح کشور بسیار کمتر از آن است، در حالی که تعداد کتابفروشی به معنای واقعی باید سه برابر تعداد ناشران باشد.
این ناشر با تجربه می‌افزاید:ما به دلایل مختلف ازجمله آمار سازی بخش تولید را افزایش داده و هر خرید کتاب را به حساب سرانه مطالعه قرارداده ایم ونتیجه آن شده تعداد زیاد ناشران در مقابل تعداد بسیاراندک کتابفروشان که به هیچ وجه قابل مقایسه نیست وبه تولید وفروش کتاب لطمه می‌زند که در این بین کمبود ویا درست ترازآن نبود شبکه توزیع کتاب مشکلات را چند برابر کرده است.
وی با اشاره به تعداد اندک توزیع کنندگان کتاب در سطح کشور می‌گوید: فعالان این شبکه به صورت انحصاری کار می‌کنند و اجازه نمی دهند افرادی که خارج از این گروه هستند به شبکه مذکور راه پیدا کنند، ضمن آنکه برخی از ناشران این گروه تخفیفهایی بیش از 50 درصد به توزیع کنندگان کتاب می‌دهند که این مسأله موجب پیشگیری از ورود کتابهای سایر ناشران به شبکه توزیع کتاب می‌شود ویا به صورت مبادله کالا به کالا کار می‌کنند که این مسأله موجب تیراژ بسیارپایین کتابها در سطح کشور شده است.در حالی که اگر رانتهای بی دلیل این قبیل از ناشران حذف شود و تمام امکانات، (بویژه خریدهای دولتی) به طور برابر در اختیار تمام ناشران فعال قرار گیرد به طور حتم بخش عمده مشکلات شبکه توزیع کتاب برطرف خواهد شد.
بهره مندی برابرتمام ناشران
دکتر خلعتبری در پاسخ به این پرسش که در وضعیت موجود چه باید کرد، می‌گوید:اگر دولت علاقه‌مند به توسعه کتابخوانی باشد، می‌توان از تجربه های موفق سایر کشورها استفاده کرد و با حمایت از کتابفروشی‌ها تعداد آنها را افزایش داد تا در هر خیابانی حداقل یک کتابفروشی ایجاد شود.در گام بعدی نیز لازم است تعداد ناشران کاهش یابد وناشران غیر فعال ازحوزه تولید جدا شوند.درگذشته وزارت ارشاد برنامه حمایتی مناسبی از تالیف داشت، به طوری که ناشر می‌توانست به ازای هر 10 عنوان کتاب تالیفی یک عنوان کتاب ترجمه داشته باشد اما متأسفانه اکنون با توجه به رعایت نکردن قانون کپی رایت در کشور بازار ترجمه داغ تر از تالیف شده است .
وی ادامه می‌دهد:پس از توسعه کتابفروشی‌ها و پاکسازی فضای نشر باید شبکه پخش هدایت وخریدهای دولتی ساماندهی شود تا تمام ناشران فعال بتوانند از ویترینهای کتاب کشوروخریدهای دولتی بهره مند گردند.
لذت حضور در کتابفروشی
به گفته وی توسعه فروشگاه‌های مجازی کتاب نیز می‌تواند در کنار راهکارهای پیشنهاد شده مثمر باشد، البته هنوز در تمام دنیا حضور در کتابفروشی‌ها برای مردم لذت بخش تر از خرید از فروشگاه‌های مجازی است.
دکتر خلعتبری در خصوص شانس برابر همه کتابها برای دیده شدن در ویترینهای کتاب نیز اظهارمی دارد:برخی کتابها نظیر کتابهای غیر درسی حوزه روان‌شناسی وجامعه شناسی ازتبلیغ بیشتری برخوردارند، ضمن آنکه خواننده علاقه بیشتری به مطالعه آنها دارد، چون اغلب این کتابها تفکر و ایده های جدید را به مخاطب منتقل می‌کنند و حداقل این است که زنگ تفریح مناسبی برای آنان محسوب می‌شوند، به همین دلیل شانس دیده شدن بیشتری دارند، اما برخی کتابهای تکراری که هیچ نگرش جدیدی ندارند و اغلب کتابسازی (برداشتی از آثار سایر نویسندگان) است و فاقد نوآوری می‌باشند، مورد اقبال خواننده واقع نمی شوند .
شانس دیده شدن در ویترین کتاب
مدیر مسؤول انتشارات دایره چهار رنگ نیز با اشاره به وضعیت ناکار آمد شبکه توزیع کتاب می‌گوید: وقتی از شهرهایی نظیر تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز و مشهد با ما تماس و سراغ کتاب های مورد نیازشان را می‌گیرند به راحتی می‌شود، وضعیت ناکارآمد توزیع کتاب را درک کرد و با توجه به اینکه شهرهای مذکور جزو شهرهای بزرگ کشورمحسوب می‌شوند، می‌توان دریافت وضعیت شهرهای کوچک به چه صورت است.
بهرام عفراوی می‌افزاید:برخی کتابها به دلیل ویژگی‌هایی که دارند در ویترینهای کتاب دیده می‌شوند که این ویژگی‌ها شامل جذابیت طراحی جلد،استفاده ازجلوه های ویژه روی جلد و همچنین صحافی وجلدسازی خوب می‌شود و اگر کتابی از قابلیتهای مذکور برخوردار باشد، مورد اقبال عمومی واقع می‌شود و شانس دیده شدن در ویترینهای کتاب را خواهد داشت ودر ویترین های کتاب قرار می‌گیرد، درغیراین صورت شانس دیده شدن کمتری خواهد داشت؛ البته در برخی موارد کتاب های فاخر وارزشمندی هستند که به رغم قرار نگرفتن در ویترینهای کتاب به دلیل فروش بسیار خوب، بی نیاز تبلیغ هستند و مخاطبان اقبال خوبی نسبت به آنها دارند.
شبکه مافیایی توزیع کتاب
این پژوهشگر حوزه نشربا اشاره به ویترینهای دوره ای کتاب ادامه می‌دهد: نمایشگاه بین المللی کتاب تهران وهمچنین نمایشگاه‌های استانی درروند توزیع کتاب بسیار موثرند،اما این نمایشگاه‌ها نیز از نقاط ضعفی نظیر اطلاع رسانی ضعیف در خصوص عنوانهای جدید کتاب برخوردار می‌باشند.
عفراوی ضمن تأیید مافیایی بودن شبکه توزیع کتاب می‌گوید:همانطور که همه ما می‌دانیم کتاب هایی به سفارش چاپ و گاهی به سفارش نوشته و قبل از چاپ هم توزیع می‌شوند وطی فرآیند چاپ آنها نیز حمایت‌های همه جانبه ای اتفاق می‌افتد که اگر عملکرد این سیستم را درخصوص کتاب های خوبی که شانس توزیع ندارند و بسختی در دید مخاطب قرار می‌گیرند ارزیابی کنیم ،نامی جز مافیا نمی توان برشبکه مذکور گذاشت.
نظر شما