شهادت حسین بن علی(ع)، حیات تازه ای به اسلام بخشیده، خونها را به جوشش آورد و آنها را از رخوت خارج ساخت. امام حسین(ع) با حرکت قهرمانانه خود، روح مسلمانان را زنده و احساس ذلت و زبونی و اسارت را که بر روح جامعه اسلامی حکمفرما شده بود تضعیف کرد. قیام سید الشهدا(ع)، حرکتی است مستمر برای همه نسلها و همه عصرها. واقعه کربلا در میان اهل تسنن نیز موجی ایجاد کرد که زبان و قلم دانشمندان آنان نیز به توصیف و تجزیه و تحلیل آن پرداخته است. برای بررسی این موضوع سراغ حجت الاسلام والمسلمین رضا اسلامی، عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و از استادان حوزه و دانشگاه رفتیم تا با ایشان در این باب گفت و گو کنیم.

  از این عشق، بوی بهشت می رسد

حجت الاسلام اسلامی در آغاز این گفت و گو با بیان اینکه شیعیان، امام حسین(ع) را پیشوای سوم از پیشوایان معصوم و جانشینان رسول خدا(ص) می دانند، گفت: اما امامت الهی او محدود به معتقدان به امامتش نیست.

به گفته این استاد حوزه و دانشگاه، امام از سوی خدا مأمور هدایت بشر است؛ چه او را بشناسند یا نشناسند و چه امامتش را بپذیرند یا نپذیرند؛ از این رو باید گفت امام حسین(ع)، تنها امام مومنان نیست، بلکه امام همه مسلمانان است، بلکه امام همه بشریت است.

عضو هیات علمی پژوهشکده فقه و حقوق افزود: منشور جهانی امام حسین(ع) در واپسین لحظات از عصر عاشورا را از یاد نبریم که فرمود: ای پیروان خاندان ابوسفیان، حتی اگر دین ندارید و از روز جزا بیم نمی کنید پس در دنیای خود، آزادمرد باشید. اینجا حضرت به اشاره، پیروی از خاندان ابوسفیان را سبب بیرون شدن از دینداری و انکار آخرت دانسته است و در عین حال می فرماید: مرام آزادمردان آن است که به دشمن خویش نیز انصاف می دهند و نمی خواهند از هر حربه ای برای نابودی او استفاده کنند. آن گاه حضرت افزود: “انا اقاتلکم و انتم تقاتلوننی و النساء لیس علیهن جناح”؛ یعنی من با شما می جنگم و شما با من می جنگید و بر زنان چیزی نیست، پس چرا به خیمه ها می خواهید حمله ببرید و آنها را به آتش بکشید.

حجت الاسلام اسلامی در ادامه این گفت و گو با بیان این مطلب که می بینید عمق فاجعه آن قدر عظیم است که نه تنها شیعه، بلکه هر مسلمان بلکه هر انسانی آن را زشت می شمارد، گفت: هدف امام حسین(ع) نیز همین بود که زشتی های بنی امیه را که در شخص یزید به اوج رسیده بود به مردم نشان دهد و قضاوت را به آیندگان بسپارد.

به گفته این استاد حوزه، مردمان اگر از بند گزارشها و تفسیرهای غلط برخی دانشمندان رها باشند و این صحنه را بدون هیچ پیشداوری تحمیلی بنگرند، هیچ گاه در زشت شمردن اعمال ننگین سپاه عمر بن سعد درنگ نمی کنند و شخصیت امام حسین(ع) آن قدر درخشان است که هیچ مسلمان، بلکه هیچ انسانی نمی تواند بر آن ایرادی بگیرد.

وی ادامه داد: اکنون که قرنها از این واقعه فاصله گرفته ایم چاره ای نیست برای ما جز آنکه این واقعه تاریخی را از منظر تاریخ نویسان و تحلیلگران و دانشمندان ببینیم. دیدگاه غیر مسلمانان در این باره را در این گفت و گو نمی آورم و از میان مسلمانان به طرح دیدگاه‌های اهل سنت می‌پردازم تا بعدی فرامذهبی از واقعه عاشورا را بتوانیم برای خوانندگان شما معرفی کنیم.

  محبت اهل بیت(ع)؛

وجه مشترک شیعه و سنی

حجت الاسلام اسلامی در خصوص محبت اهل بیت(ع) که وجه مشترک میان شیعه و سنی است، گفت: در یکی از مهمترین منابع حدیثی اهل سنت یعنی مسند احمد بن حنبل آمده است،  پیامبر(ص) بر لبهای حسین(ع) در کودکی اش بوسه می زد و می فرمود: “حسین منی و انا من حسین”. باز در تجلیل از شخصیت امام حسین(ع) در صحاح یا مسانید اهل سنت آمده است: “الحسن والحسین ریحانتان من هذه الامه” و نیز آمده است: “الحسن والحسین سیدا شباب اهل الجنه”؛ یعنی این دو فرزند، دو گل خوشبو از این امت و دو  بزرگ جوانان اهل بهشت هستند و در لزوم محبت آنها و دوری از خشم آنها آمده است: پیامبر خدا(ص) فرمود: «این دو فرزند مرا هر کس دوست بدارد مرا دوست داشته و هر کس مرا دوست بدارد خدا او را دوست می دارد و به بهشت می‌رود و هر کس آن دو را به خشم آورد مرا به خشم آورده و هر کس مرا به خشم آورد خداوند او را دشمن خواهد داشت و در آتش وارد خواهد ساخت».

وی در ادامه گفت: دانشمندان اهل سنت، حدیثی بسیار گویا و رسا و روان در بیان آثار و برکات محبت اهل بیت(ع) آورده اند. از جمله زمخشری در کشاف آورده است که قال النبی (ص): “من مات علی حب آل محمد مات شهیدا

الا و من مات علی حب آل محمد مات مومنا مستکمل الایمان

الا و من مات علی حب آل محمد بشره ملک الموت بالجنه ثم منکر و نکیر

الا و من مات علی حب آل محمد فتح له فی قبره بابان الی الجنه

الا و من مات علی حب آل محمد جعل ا... قبره مزار ملائکه الرحمه

الا و من مات علی حب آل محمد مات علی السنه و الجماعه”

یعنی هر کس بر پایه محبت آل پیامبر(ص) بمیرد، شهید و دارای ایمان کامل و به سوی بهشت همراه با بشارت خواهد بود و قبر او را فرشتگان الهی زیارت می کنند و مرگ او بر پایه پیروی از سنت و جماعت است و بخصوص این بند اخیر برای غیر شیعه که خود را اهل سنت و جماعت می دانند مهم است و سپس می فرماید:

“الا و من مات علی بغض آل محمد جاء یوم القیامه مکتوباً بین عینیه آیس من رحمه ا...

الا و من مات علی بغض آل محمد مات کافراً

الا و من مات علی بغض آل محمد لم یشم رائحه الجنه”؛ یعنی هر کس بر پایه دشمنی با آل محمد بمیرد روز قیامت بر پیشانی و میان دو چشم او مهری مکتوب است که او باید از رحمت الهی مأیوس باشد و مرگش از سر کفر خواهد بود و بوی بهشت بدو نمی رسد. و چه دشمنی بالاتر از دشمنی با امام حسین(ع) و اهل و اصحابش در کربلا.

  لوازم محبت اهل بیت(ع)

این استاد حوزه و دانشگاه  در خصوص لوازم محبت اهل بیت(ع) می‌گوید: اگر محبت تعمیق یابد در درون خویش نوعی تنفر از مخالف محبوب را می پروراند و از این رو اهل سنت در لعن دشمنان امام حسین(ع) و لعن قاتلان حضرت درنگی ندارند؛ هر چند برخی اندک از آنان تصریح به نام یزید را نمی پسندند چون معتقدند لعن چنین فردی که نام خلیفه مسلمانان را یدک می‌کشید می‌تواند زمینه لعن دیگر خلفا را فراهم آورد.

وی افزود: فردی چون «ابن تیمیه» که در کاستن از فضایل اهل بیت(ع) و فضایل سازی به بنی امیه، شهره آفاق است و امروزه دنیای وهابیت، او را برترین دانشمند می دانند، در کتابش موسوم به «منهاج السنه» چون به بررسی اعمال یزید می رسد ناچار تجاوزپیشگی او را در قتل عام مردم مدینه که به خونخواهی حسین(ع) قیام کرده بودند می پذیرد و کار او را حرام می شمارد. بلکه او چون نمی تواند قضیه سربریدن شهدای کربلا و بر نیزه کردن آنها و بدرفتاری یزید با اهل بیت پیامبر (ص) به عنوان اسرای جنگی در شام و برخی از این فجایع را به نحوی توجیه کند، خود را راحت ساخته و اصل وقوع چنین جنایتی را از اساس منکر شده است، بلکه چون قتل امام حسین(ع) را توجیه ناپذیر می دانسته، مسؤولیت آن را بر دوش دیگران گذاشته است.

حجت الاسلام اسلامی در پایان این گفت و گو اظهار داشت: از ابن تیمیه که بگذریم، دانشمندانی چون ابن عماد حنبلی در کتاب «شذرات الذهب»، آلوسی در کتاب «روح المعانی»، ابن جوزی در کتاب «الرد علی المتعصب العنید المانع عن لعن یزید»، که نام کتابش گویای پیامی مهم است و نیز شوکانی در کتاب «نیل الاوطار» و تفتازانی در کتاب «شرح العقاید» و ابن حجر هیثمی در کتاب «الصواعق المحرقه»، همه و همه شخصیت امام حسین(ع) را ستوده اند و حرکات شنیع یزید را محکوم و بشدت زشت شمرده و او را مستحق لعن دانسته اند.

در میان دانشمندان معاصر اهل سنت نیز عبدالرحمن شرقاوی، عباس محمود العقاد، طه حسین، محمد غزالی و اقبال لاهوری، از شخصیت امام حسین(ع) و قیام او تجلیل کرده اند.