به گزارش قدس آنلاین، در متون اسلامی حاکمان و کارگزاران به خصلت هایی وصف شده اند که به برخی از آنها اشاره می شود.
عدالت محوری: با دقت در کلام معصومان (ع) در این باره محوریت این موضوع به وضوح آشکار می شود، چراکه در بیشتر موارد وصف عدالت برای امام و نیز برای کارگزاران به کار رفته است. چنان که رسول خدا (ص) فرمودند: «یک لحظه امام عادل از عبادت هفتاد سال برتر است.»
امیرمومنان علی (ع) نیز می فرمایند: «عدالت سپر نگهبان حکومت ها است.»
مسئولیت پذیری: در نظام اسلامی همه اقشار و طبقات مردم در قلمرو و ماموریت خود باید مسئولیت پذیر باشند و این ویژگی در حاکمان و کارگزاران نظام اهمیتی فزون تر دارد.
پیامبر اکرم (ص) در این باره می فرمایند: «آگاه باشید همه شما در برابر تعهدات خود نگهبان و مسئولید. پس حاکم و کارگزار در مقابل مسئولیتی که بر عهده دارد در برابر مردم مسئول و متعهد است.»
خیرخواهی برای مردم: امیرمومنان امام علی (ع) در خطبه ای خطاب به مردم می فرمایند: «ای مردم! به راستی من بر شما حقی دارم و شما نیز بر من حقی دارید؛ اما حق شما بر من این است که خیرخواه شما باشم.»
مهربانی با مردم: امام سجاد (ع) می فرمایند: «حاکم باید همانند پدری مهربان برای مردم باشد.»
بخشندگی: امیرمومنان (ع) فرمودند: «برترین حاکمان و کارگزاران کسانی اند که سه ویژگی به آنها داده شده باشد: مهربانی، بخشش و عدالت.»
ساده زیستی: ساده زیستی حاکمان و کارگزاران موجب آرامش و اعتماد امت اسلامی به رهبران می شود، از این رو مولای متقیان (ع) در بخشی از نامه تاریخی خویش به عثمان بن حنیف فرماندار بصره چنین می نگارند: «... پیشوای شما (علی بن ابیطالب(ع)) ازد نیا به دو لباس کهنه و از خوراک به دو قرص نان بسنده کرده است. آگاه باشید که شما هرگز توان آن را ندارید. خدا سوگند من از دنیای شما طلا و نقره ای نیندوخته و از غنایم و ثروت های آن ذخیره نکرده و برای لباس کهنه ام بدلی آماده نساخته ام و از زمین آن یک وجب به خود اختصاص نداده و از این دنیا جز خوراک ناچیز بهره ای نبرده ام.»
علاوه بر این، حاکمان و کارگزاران نظام اسلامی وظایفی برابر مردم دارند.
چنان که امیرمومنان امام علی (ع) می فرمایند: «بر حاکم اسلامی است که حدود اسلام و ایمان را به مردمی که ولایت او را پذیرفته اند، بیاموزد.»
در بخشی از زیارت اربعین امام حسین (ع) می خوانیم: «... او خون دل خویش را داد تا بندگان تو را از جهالت و سرگردانی گمراهی برهاند.»
امام صادق (ع) نیز فرموده اند: «هر کس کاری از کارهای مردم را بر عهده گیرد و عدالت پیشه کند و در خود را به روی مردم بگشاید و موانع بین خود و آنها را از میان بردارد و خدمت به مردم را ملاک کار و نظر قرار دهد، خدا را سزاست که او را در روز قیامت از هراس خطر آتش دوزخ امان دهد و به بهشت درآورد.»
همچنین، امیرمومنان امام علی (ع) می فرمایند: «کسی که رهبری مردم را می پذیرد باید پیش از آنکه به تعلیم و تربیت دیگران بپردازد به تربیت خود همت گمارد و باید تربیت عملی او پیش از تربیت زبانیش باشد. کسی که معلم و مربی خویش باشد، به احترام و تکریم سزاوارتر است از کسی که معلم و مربی دیگران است.»
ایشان همچنین به مالک فرمودند: «به همان اندازه که دوست داری خدا در حق تو عفو و گذشت داشته باشد از عفو گذشت خود به مردم ببخش.»
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هر کس رهبری مردم را بر عهده بگیرد و به آنان خیانت کند، خدا بهشت را بر او حرام می کند.»
و امام رضا (ع) می فرمایند: «هر گاه حاکمان دروغ بگویند باران نمی بارد و هر گاه سلطان ستم کند دولت سست و بی اعتبار می گردد.»
امام سجاد (ع) نیز درباره وظایف حاکمان می فرمایند: «وظیفه تو در برابر مردم این است که در میان مردم به عدالت رفتار کنی و با آنان همانند پدر مهربان باشی و از خطای نادانان چشم بپوشی و در کیفر آنان شتاب نکنی و در برابر این نعمتی که خدا به تو داده و تو را به حاکمیت آنان برگزیده شکرگزار باشی [و هر دو گروه سزاوار بهره برداری از عدل و صیانت از ظلم اند].»
علاوه بر این، مولای متقیان (ع) فرموده اند: «برای حاکم سزاوار نیست در حفظ مرزها کوتاهی کند.»
و نیز از ایشان است که: «سزاوار نیست برای حاکمان در مورد کوتاهی کنند: حراست از مرزها، رسیدگی به حقوق پایمال شده، گزینش شایستگان برای مسئولیت های مختلف.»
امام علی (ع) می فرمایند: «خدا از حاکم اسلامی بیعت گرفته است که در برابر پُرخوری ستمگران و گرسنگی مظلومان سکوت نکند.»
منابع:
غررالحکم، ص 341
نهج البلاغه، نامه 53، حکمت 73، خطبه 34
الفقیه، ج 2، ص 621
تحف العقول، ص 319
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 227
مستدرک الوسائل، ج 11، ص 374
الامالی مفید، ص 310
مفاتیح الحیاة، بخش سوم
انتهای خبر/
نظر شما