به عبارت دیگر برای اینکه فرآیند آموزش در دانشگاه بتواند نظاممند و بر اساس یک منطق صحیح به اهداف پیشبینی شده نایل شود باید این سه رکن ف با استانداردهای لازم کنار هم قرار گیرند و در طی یک دوره مشخص زمانی، دادهها و مهارتهای آموزشی موردنظر از سوی استاد به دانشجو منتقل شود. اگر به هر دلیلی هرکدام از این ارکان نتواند متناسب با شرایط اجتماعی متحول و به روز شود، فرآیند آموزش مختل می شود. به عنوان نمونه اگر محیط آموزشی که شامل مکانها و ابزار آموزشی هست، سنتی باشد و متناسب با مواد و محتوای آموزشی تازه رشد نکرده باشد، امکان انتقال دانش با آن ها امکانپذیر نخواهد بود.
استاد به عنوان رکن اصلی آموزش در نظام آموزش عالی کشور تاثیر بسیار مهمی در تحول آموزشی دانشگاه و به طریق ثانویه تحول در سطح کشور دارد. استاد با ارایه مطالب متنوع علمی تاثیر به سزایی در رشد علمی دانشجویان دارد. متاسفانه شرایط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر فضای دانشگاهها و جامعه باعث شده که برخی از استادان به روزمره گی روی آورند و مطالب تکراری و «جزوه محوری« را در دستور کار آموزشی خود قرار دهند و سال های متوالی را با یک متن ثابت طی کنند. اگر این پدیده همه گیر شود رشد علمی دانشگاهها مختل می شود. اگرچه شرایط اقتصادی و اجتماعی یکی از عواملی است که استادان به جای به روز کردن دانش خود به دنبال درآمدهای دیگر به شیوه های غیرعلمی برای خود باشند اما برخی از سیاست ها و دستورالعمل ها هم به این پدیده دامن می زنند. برای مثال مقاله محوری برای ارتقا استادان سبب شده برخی از توانمندی های استادان که تاثیر زیادی در ارتقا فرایند آموزش برای دانشجویان دارد، نادیده گرفته شود.
از سوی دیگر رشد دانش و فناوری در دنیای کنونی سبب شده که هم دانش پیچیده تر، تخصصی تر و در عین حال سهل الوصل تر شود. به عبارتی دیگر در شرایط حاضر اقنا دانشجو با زمان گذشته متفاوت شده و دانشجویان پرسش های متعددی دارند و پرسشگری ویژگی اصلی دانشجوی عصر حاضر شده هست. اگر استاد نتواند به پرسش های دانشجوی پرسشگر و کنجکاو پاسخ منظقی و مستدل دهد، مرجعیت استاد زیر سوال میرود و فرایند آموزش مختل میشود. استاد مطلوب کسی هست که بتواند مرجعیت علمی، پژوهشی و اخلاقی خود را حفظ کند و تا زمانی که مرجعیت استاد مخدوش نشده، دانشجو در محضر استاد شاگردی می کند. اما اگر به هر دلیلی مرجعیت استاد مخدوش شود و به تعبیری، استاد مورد اعتماد دانشجود نباشد و دانشجو پاسخ پرسشهای خود را از استاد نگیرد، اهداف آموزش محقق نمی شود. داشتن اطلاعات کافی، کسب دانش روز، مهارت انتقال درست مطالب، تقویت روحیه پرسشگری، داشتن اخلاق دانشگاهی، قدرت استنباط و استدلال و مواردی از این دست از جمله توانمندیهایی هستند که به مرجعیت استاد کمک می کنند. گرچه بعضی از این ویژگی ها ذاتی هستند، اما کسب دانش روز و آخرین اطلاعات تخصصی مرنبط با رشته خاص دانشگاهی از موارد بسیار ضروری برای هر استاد است که می تواند نشاط و بالندگی علمی را به کلاس درس دانشگاه تزریق کند. نبود دانش کافی و یا کهنگی دانش استاد ضربه مهلکی به فرایند آموزش در دانشگاه میزند.
برگزاری دوره های بازآموزی، برگزاری دورههای فرصت تحصیلی، اصلاح آیین نامه ها و دستور العملهای ارتقای استادان با محوریت دانشبنیان بودن فرایند ارتقا و توجه به مسایل جنبی زندگی استادان می تواند در به روز بودن دانش آن ها کمک شایانی کند که باید در دستور کار سیاستگذاران و مدیران آموزش عالی کشور قرار گیرد.
نظر شما