به گزارش قدس آنلاین به نقل از تبیان ، در برخی از آیات قرآن داریم که آمده است: "ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ قَلِیلٌ مِنَ الْآخِرِینَ".[ الواقعه، 15، "گروهی از پیشینیان، و اندکی از آنها که از پی آمده اند".] کلمه "ثلّة" به طوری که گفته اند [آلوسی، سید محمود، روح المعانی، ج 27، ص 134] به معنای جماعت بسیار انبوه است، و مراد از کلمه اولین امّت های گذشته انبیای پیشین است، و مراد از کلمه "آخرین" امّت اسلام است؛ چرا که معهود از کلام خدا همین است که هر جا سخن از اولین و آخرین شده، منظورش از اولین، امت های گذشته، و از آخرین امت اسلام است، مانند آیه ای که در همین سوره می آید: "أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ أَ وَ آباوُنَا الْأَوَّلُونَ قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ لَمَجْمُوعُونَ إِلی مِیقاتِ یَوْمٍ مَعْلُومٍ"،[واقعه، 48 - 50، "و می گفتند: آیا زمانی که ما مُردیم و خاک و استخوان شدیم باز هم ما را زنده می کنند، یا نیاکان ما را؟ بگو: همه را، آنان که از پیش به اند و آنها که از پی شان آمده بودند، همه در وعده گاه آن روز معین خواهند بود".] بنابر این معنای آیه مورد بحث این می  شود که مقربین از امّت های گذشته جمعیت بسیاری بودند، و از این امت جمعیت کمتری.

آیات شریفه در مقام این است که ما را به سه گروه تقسیم کند یک گروه بهشتی و یک گروه جهنمی و گروه سوم پیشگامان در ایمان و عمل هستند که اندکی از آن ها، از امت های بعدی مثل امت اسلام می باشد و بسیاری از آن ها از امت های پیشین هستند.

از آیه ی 7 به بعد سوره واقعه می فرماید: «شما در روز قیامت سه گروه خواهید بود، گروهی افراد با برکت هستند که مشهورند به اصحاب دست راست، و اصحاب با برکت که اعمال نیکشان بیشتر است و اهل بهشت هستند و گروه دیگر افراد شوم و افراد بدبختی هستند که اهل دوزخ می باشند و گروه سوم «وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ» (واقعه/ 10) هستند پیشگامانِ امت، و سابقین در ایمان و عمل، که اینها همان مقربان درگاه الهیهستند و در بهشت پر نعمت جای دارند.
بعد می فرماید: که اینها گروه زیادی از پیشینیان و گروه اندکی از امت های بعدی خواهند بود.
بنابراین آیات شریفه در مقام این است که ما را به سه گروه تقسیم کند یک گروه بهشتی و یک گروه جهنمی و گروه سوم پیشگامان در ایمان و عمل هستند که اندکی از آن ها، از امت های بعدی مثل امت اسلام می باشد و بسیاری از آن ها از امت های پیشین هستند.
ظاهر آیات این سوره این است که تقسیم بندی آن مربوط به تمام بشر است، نه مخصوص به این امت، و شاید مراد این روایات این باشد که در این امت نیز از هر قسمی مصداقی هست، هر چند که این احتمال از ظاهر روایات بعید است، همچنان که مراد از روایاتی که وارد شده که اصحاب یمین اصحاب امیرالمومنین هستند، و در روایاتی آمده است که اصحاب شمال دشمنان آل محمد می  باشند، خواسته اند بیان مصداق کنند. [طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، موسوی، محمد باقر، ج 19، ص 223]
با بیانی که گذشت روشن شد، کلام بعضی [روح المعانی، ج 27، ص 134 به نقل از ترجمه المیزان ص 208] از مفسران که گفته  اند مراد از اولین، مسلمانان صدر اول اسلام، و مراد از آخرین، مسلمانان آخر این امت است، تفسیر صحیحی نیست. [ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، موسوی، محمد باقر، ص 208] البته برای این آیه تفاسیری دیگر هم وجود دارد.
در هر حال در یک جمع بندی کلی در باب تفسیر این آیات مفسرین مقصود از این پیشگامان، که گروه اندکی از آن ها، از امت پیغمبر اسلام هستند را این گونه بیان کرده اند: 
تفسیر اول:
در برخی از روایات آمده که «سابقین» هابیل- مومن آل فرعون- حبیب نجار- و امیرالمومنین علی علیه السلام هستند که از پیشگامان امت ها در ایمان آوردن به پیامبران الهی بودند.
در این روایت می بینیم سه نفر از سابقین از امت های قبلی هستند و یکی از آن ها از امت اسلام، که حضرت امیر علیه السلام است، اگر اینگونه روایات و اینگونه تفسیر ملاک باشد افرادی که سابقه در نیکی و ایمان دارند یعنی آن اصحاب خاص مثل امیرالمومنین علی علیه السلام در امت اسلام اندک بودند، و در امت  های پیشین زیادتر بودند.

از پیغمبر صلی الله علیه و آله سوال شد: «مقصود از این سابقین چه کسانی هستند؟» حضرت پاسخ فرمودند: «علی علیه السلام و پیروان او سابقون هستند!»
بنابراین مطلب که امیرالمومنین علی علیه السلام و پیروان او سابقین باشند معنا چنین می شود گروه زیادی پیشینیان شیعه و گروه اندکی از پیشینیان شیعه که از مقرّبین هستند.

چرا پیشگامان ایمان در امت های پیشین زیادتر بودند؟

چون تعداد پیامبران قبلی زیادتر بوده پیغمبر اسلام یک نفر است و یک صحابی خاص مثل امیرالمومنین علی علیه السلام دارد یا تعداد اندکی صحابه ی پیشگام مثل امیرالمومنین علی علیه السلام دارد، اما امت های پیشین، تعدادشان فراوان است، پیامبرانشان زیاد است و اصحاب سابقین آن ها، به صورت طبیعی نسبت به امت اسلام، زیادتر خواهد بود.
تفسیر دوم:
در روایت دیگری حکایت شده که از پیغمبر صلی الله علیه و آله سوال شد: «مقصود از این سابقین چه کسانی هستند؟» حضرت پاسخ فرمودند: «علی علیه السلام و پیروان او سابقون هستند!»
بنابراین مطلب که امیرالمومنین علی علیه السلام و پیروان او سابقین باشند معنا چنین می شود گروه زیادی پیشینیان شیعه و گروه اندکی از پیشینیان شیعه که از مقرّبین هستند.
این دو تفسیری بود که در مورد این آیات مطرح است ولی آن چه که در پرسش عده ای می آورند که  آیا واقعاً عده ی کمی از مردم آخرالزمان به بهشت می روند این با هر دو تفسیر آیه ناسازگار است! زیرا معنای آیه این است که یک عده ای از سابقین در امت های پیشین نسبت به امت اسلام زیادتر بودند، یا در صدر اسلام نسبت به آخرالزمان زیادتر بودند؛ اما این بدین معنا نیست که افراد کمی از امت آخر الزمان به بهشت می روند بلکه بدین معنا است که  در آخر الزمان، افرادی که جزء سابقین باشند، یا در امت اسلام، افرادی که جزء سابقین باشند و به بهشت بروند کم خواهند بود، ولی می  توانند از اصحاب یمین باشند و به بهشت بروند زیرا دو گروه به بهشت می روند: یکی «اصحاب المیمنة»، یکی «السابقون السابقون.»

کلام آخر

نکته ای که باید به آن توجه کرد آن است که در مورد سرانجام اخروی انسان قرآن مجید می  فرماید: «و ما کنّا معذبین حتی نبعث رسولاً؛ هیچ طایفه ای را عذاب نمی کنیم. مگر حجت را بر آن ها تمام کرده باشیم.» (مائده (5) آیه 73)

منابع: 
مجله ترنم مهر، ص: 194 
سایت اسلام کوئیست 
سایت پاسخگو