اکبر ترکان، مشاور رئیس جمهور و مسئول کمیته بررسی حادثه قطار تبریز ـ مشهد روز گذشته با حضور در جمع خبرنگاران با اشاره به ارائه گزارش بررسی حادثه قطار و تقدیم آن به معاون اول رئیس‌جمهور، ضمن تسلیت مجدد این حادثه به مردم خطاب به خبرنگاران گفت: "با بررسی همه جوانب موضوع، علت وقوع سانحه این است که قطار را از حالت کنترل خودکار خارج کردند و روی کنترل دستی گذاشتند و چون قطار در حالت دستی قرار گرفت، به قطار سمنان اجازه حرکت داده می‌شود و به قطار تبریز ـ مشهد که به خاطر خرابی ترمز در ۸ کیلومتر جلوتر متوقف بود، برخورد می‌کند و در واقع مأمور ایستگاه به اشتباه به این قطار اجازه حرکت می‌دهد و آن حادثه به وجود می‌آید. "

ترکان در ادامه تصریح کرد: علت وقوع سانحه و حادثه این است که حرکت قطار را از حالت خودکار خارج کرده و بر روی دستی گذاشته‌اند، عمدی در کار نبوده و فقط خطای حرفه‌ای بوده است.

شنیدن این حرف ها از سوی مسئول کمیته بررسی حادثه قطار تبریز ـ مشهد را می توان به مثابه پایانی بی سر و صدا برای سانحه ناگوار و دلخراش از سوی مسئولین دولت یازدهم در امر پاسخگویی دانست. پایانی که در آن یک مدیر استعفاء داده و یک نیروی انسانی مقصر شناخته می شود. مهندس ابوالفضل بهره دار رئیس هیات مدیره انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران با اشاره به نتیجه بررسی این سانحه از سوی مسئول کمیته بررسی این حادثه به خبرنگار قدس آنلاین گفت: آنچه مشخص است خطای انسانی در این سانحه رخ داده و وجود این خطا قطعی است اما وضعیت خود سیستم هم بی تقصیر نیست. یعنی سیستم مزبور در چند ماه اخیر این قدر خرابی داشته که حالت استیبل ماندن خود را از دست داده و همین موضوع تعداد خطای انسانی را افزایش می دهد. وی افزود: لذا هر دوی این عوامل یعنی "خطای انسانی و ضعف سیستم" را باید از دلایل بروز این سانحه دانست.

این کارشناس ارشد حمل و نقل خاطرنشان کرد: اگر چه عامل نهایی این سانحه از سوی کمیته بررسی آن عامل انسانی معرفی شده است اما زیر ساخت های ما باید به گونه ای باشند که تعداد تکرار خرابی و خطا برای یک سیستم به شدت پایین باشد. وی تصریح کرد: در چنین شرایطی این سیستم خودش به تنهایی جوابگوی ارائه مجوزها برای حرکت ها و توقف ها بوده و خطای نیروی انسانی عملا نقش چندانی در آن نخواهد داشت.

این عضوهیات مدیره انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران با تاکید بر استفاده تمام دنیا از این سیستم و سیستم های مشابه به عنوان یک سیستم هوشمند اظهار داشت: اگر وجود خطا در این سیستم را طبیعی بدانیم فعالیت این سیستم در برخی از کشورهای اروپایی صاحب سبک ده برابر ایران است. وی تصریح کرد: اگر قرار به خطای این سیستم به اندازه خطای آن در ایران باشد باید هر روز شاهد ۱۰ تصادف و سانحه اینچنینی در این کشورها باشیم. بهره دارافزود: باید خیلی بیشتر از این ها از این سیستم ها مراقبت کرد تا وقتی که اجرا و بهره برداری کامل آن صورت می گیرد کارکرد سیستم درست باشد.

این کارشناس خطوط ریلی با اذعان به وجود تعداد خرابی های بالا در این سیستم به قدس آنلاین گفت: اگر چه این خطا در نهایت از سوی یک نیروی انسانی رخ داده است اما حمل و نقل ریلی ما باید به سمتی برود که این سیستم آن چنان قوی و پایدار باشد که دیگر چنین سوانح دلخراشی رخ ندهد.

خطاهای بیش از حد سیستم

وی درباره خطاهای بیشمار این سیستم و کاهش حساسیت نیروی انسانی به خاطر افزایش این خرابی ها خاطرنشان کرد: اگر قرار بود خطاهای این سیستم به قدری باشد که نیروی انسانی برای آن ارزشی قائل نباشد چرا اصلا این سیستم مورد استفاده قرار گرفت؟ طبیعتا تعداد تکرار خطای سیستم قبلی کمتر بود. بهره دار با انتقاد از نظر کمیته بررسی و وزارت راه مبنی بر عدم ایراد این سیستم اظهار داشت: اینکه وزارت راه مدعی است این سیستم هیچ ایرادی نداشته نظر این وزارتخانه است که باید بررسی های لازم روی آن صورت بگیرد.

وی افزود: واقعیت این است که سیستم موجود باید آنچنان کارآمدی داشته و هوشمند باشد که اصولا چنین مسائلی رخ ندهد. رئیس هیات مدیره انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران با انتقاد از خطاهای بیش از اندازه این سیستم خاطرنشان کرد: کارکرد این سیستم باید از نظر سنجش هوشمندی ولحظه ای دنبال شود در غیر این صورت این چه سیستم هوشمندی است که این همه تعداد تکرار خطا داشته و باعث خطای نیروی انسانی نیز می شود.

هزینه ۴۰۰ میلیارد تومانی

وی در ادامه این گفتگو با اشاره به هزینه ۴۰۰ میلیارد تومانی راه اندازی این سیستم برای تهران- مشهد بیان داشت: اگر این سیستم کارکرد درستی داشته و پاسخگوی نیازها باشد چنین هزینه هایی نه تنها درست بلکه برای بهبود سیستم و ایمنی آن ضروری است.

این کارشناس مسائل حمل و نقل در خاتمه تصریح کرد: باید پذیرفت خطای انسانی صرفا مربوط به یک لوکوموتیوران یا اپراتورنبوده و باید علت اصلی را در سطوح دیگری جستجو کنیم. به هر حال مسئولین دستگاه های دولتی باید پاسخگو باشند که برای استفاده درست از این سیستم چقدر ضریب حساسیت ایجاد کرده اند؟