به گزارش «قدس آنلاین»،  سید هادی سید افقهی کارشناس ارشد مسایل غرب آسیا، در خصوص سفر اخیر برخی مقامات عالی رتبه سوریه و عراق به تهران و پس از آزاد سازی حلب در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: با توجه به تحولات اخیر در بحث پیروزی حلب خیلی از معادلات  عوض شد، خیلی دیدگاه ها جابجا شد، برخی محاسبات بازیگران تغییر پیدا کرد و خیلی از کشورهای اروپایی به تکاپوی جدی افتادندچراکه آنها حسابی روی حلب سرمایه گذاری کرده و تصور می کردند که در اختیار داشتن حلب کلید پیروزی های کل منطقه است.

وی افزود: حالا که این امر برای آنها محقق نشد، به فکر این هستند که چگونه بازتاب و بهره وری های این پیروزی های اخیر جبهه مقاومت را یا به طور کامل متوقف کنند و یا حداقل آن را کند کنند که مامور این مهم هم ترک ها شده اند، بنابراین دیدیم که ترکیه با یک نقش پررنگی وارد میدان شده است.

حلب کلید فتح منطقه است

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا گفت: قبل از آزادی کامل حلب، شورای امنیت چهار مرتبه جلسه فوق العاده می گذارد فقط برای یک بخش کوچکی به نام «حلب شرقی» اما آیا واقعا داستان همین قطعه از زمین یعنی حلب شرقی بوده است یا موضوع مهم تری است؟ داستان در واقع این بوده که طرف مقابل کلید را از دست داده اند، نه فقط کلید فتح حلب و یا فتح سوریه، بلکه «کلید فتح منطقه» را از دست داده اند که این برای آنها ضربه کمرشکنی بوده است.

سید افقهی با بیان اینکه اولین کسانی که متوجه این ضرر و زیان شدند، آمریکائی ها، انگلیسی ها و فرانسوی ها بودند، اظهارکرد: آنها مستقیم و غیر مستقیم خودشان و یا متحدانشان مثل کانادا را جلو انداختند و به دنبال اجرای برخی قطعنامه ها در شورای امنیت بودند که البته با وتوی روسیه، عملیاتی نمی شد، چون درک صحیح ایران و روسیه از قصد و نیت طرف مقابل که به دنبال ایجاد تاخیر در آزادسازی حلب بودند، مانع از انجام این کار شد.

وی ادامه داد: طرف مقابل سعی کرد به یک نحوی به لحاظ تاکتیکی و نظامی قدری آرایش نیروهای اطراف حلب را برای شکستن محاصره آن شهر بهم بریزند که این موضوع محقق نشد و پس از آزادی حلب هم اولین بحرانی که به وجود آمد بحث نحوه خروج تروریست ها از آن شهر بود و ما دیدیم که متاسفانه روس ها خبطی که کردند با ترکیه به تنهایی به عنوان برنده و بازنده حلب نشستند و طرح اخراج تروریست ها را خواستند هرچه سریعتر پیش ببرند.

اهمال کاری روسیه موجب خروج تنها ۱۲۰۰ نفر از فوعه و کفریا شد

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا با بیان اینکه باید دید چرا روس ها می خواستند مسئله حلب هرچه سریعتر تمام شود، اظهارکرد: آنها می خواستند نشان دهند که پیروز حلب هستند و کلید طلایی آنجا به دست روس ها است اما حقیقت مطلب این نبود و اینجا ایران باید وارد عمل می شد. در این مقطع ایران و سوریه به شدت معترض نحوه خروج تروریست ها از حلب شدند و قرار شد که برابر نیمی از جمعیت تروریست ها و خانواده هایشان که قصد خروج داشتند، ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر هم از فوعه و کفریا خارج شوند اما متاسفانه با اهمال روسیه و ترکیه در نهایت  تصمیم بر این شد که ۳۲ هزار نفر در مقابل ۱۲۰۰ نفر مبادله انجام شد. که این علی رغم این مسئله بود که ایران و سوریه می توانستند اصرار بر این موضوع داشته باشند اما ممکن بود این مسئله به طول بیانجامد و به شورای امنیت برود و در کل پیروزی بزرگ آزادسازی حلب تحت تاثیر فوعه و کفریا قرار بگیرد.

سید افقهی ادامه داد: ترکیه معتقد بود که پس از آزادسازی حلب، جبهه های دیگر در سوریه چندان یارای مقاومت نخواهند داشت و روس ها هم می خواستند هزینه جنگ و فشارهای بین المللی را کاهش دهند اما برای ما خیلی راحت بود که به سمت های دیگری از مناطق سوریه همچون دیرالزور، الباب، ادلب و اینطور مناطق نیز حرکت کنیم، ولی اینجا کار عاقلانه ای که صورت گرفت این بود که ابتدا به دنبال آتش بس واقعی در سوریه حرکت شد و بعد مراقبت از آتش بس و پس از آن بستری برای گفتگوی میان دولت و معارضان سوریه ایجاد شد.

وی افزود: باز در این مرحله دیدیم که روسیه و ترکیه طرح آتش بسی را با هم تنظیم کردند اما از آنجائی که اعتراض ایران را در مسئله خروج مردم فوعه و کفریا دیده بودند، اینجا پیام ایران را روس ها دریافت کردند مبنی بر اینکه بدون مشورت با ایران و رضایتمندی دمشق و تهران، روسیه نه می تواند و نه حق دارد که با ترک ها به تنهایی توافق کند، لذا سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در خصوص بحث آتش بس در سوریه با یکدیگر به گفتگو نشستند.

اولویت حفظ آتش بس است ولو اینکه شکننده باشد

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا گفت: در این خصوص برخی موارد و جزئیات میان این سه کشور مورد اختلاف قرار گرفت همچون اینکه آنها اصرار داشتند تنها داعش جزء گروه های تروریستی محسوب شود اما ایران و سوریه تاکید کردند که داعش و جبهه النصره و هر گروهی که با این دو همکاری می کند، همگی جزء تروریست ها محسوب می شوند.

سید افقهی اظهارکرد: لذا بحث آتش بس که هنوز هم متاسفانه کامل رعایت نشده، مطرح شد و ۶ الی ۷ گروه مسلح نیز آن را امضاء کردند و اخیراً هم شروع کردند به طرح این مسئله که چون سوریه نقض آتش بس کرده، ما تعلیق آتش بس را پیش می گیریم چرا که می دانید تعلیق با لغو متفاوت است و آنها هم می دانند لغو آتش بس از طرف آنها همانا و ضربات مهلک به پیکر زخم خورده آنها از طرف نیروهای سوری و مقاومت همان.

وی با بیان اینکه اصل باید بر مبنای حفظ آتش بس باشد ولو آتش بسی شکننده، اظهارکرد: ۳ نکته در این موضوع بود، نکته اول اینکه آتش بس در تمام نقاط سوریه باشد، دوم سازوکارهای مراقبت از این آتش بس چه مواردی باشد و نکته سوم هم آغاز مذاکرات سوری-سوری در آستانه قزاقستان بود.

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا افزود: در مسئله نشست قزاقستان هم نکاتی وجود دارد، مثل اینکه چه کسانی در مقابل دولت سوریه در مذاکرات بنشینند؛ معارضه داخل سوریه هست، معارضین افراطی و بیرون از سوریه هستند که فقط و فقط اینها خواهان سرنگونی بشار اسد هستند و نکته دیگر اینکه برخی از این گروه ها همچنان تروریست ها را به عنوان اهرم فشار خود نگه داشته اند. بنابراین هنوز هم مشخص نیست که چه کسانی به عنوان طرف مقابل دولت سوریه در نشست قزاقستان شرکت خواهند داشت. یعنی به طور مثال باید دید آیا جبهه النصره اجازه خواهد داد که دیگر گروه های تروریستی پای میز مذاکره بروند؟

سید افقهی ادامه داد: بنابراین آنچه که ما در مسئله سوریه پیش روی خود داریم، بحث مذاکرات آستانه است که دو مطلب در اینجا وجود دارد. اینکه آیا فقط سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در آن حاضر خواهند بود به همراه برخی گروه های مسلح در سوریه و نکته دیگر اینکه آیا دعوت از مصر، اردن، قطر، عربستان و اینطور کشورها هم مطرح است یا خیر و اینکه آیا اینها در آستانه حضور خواهند شد و یا در ژنو، به این معنا که   «آستانه سکوی پرتاب ژنو ۴» خواهد بود که این محل تشکیک و مجادله سیاسی قرار دارد.

تغییر نام جبهه النصره، اعتقادات و جنایات آنها را تغییر نمی دهد

وی افزود: تصور من این است که تضمینی وجود ندارد که در یک نشست و در یک جلسه علی رغم همه اراده ها و نظرات مثبتی که برای نشست قزاقستان وجود دارد و قطعنامه ۲۳۳۶ هم برای آن مصوب شد که موضوع پیشنهادی روسیه بود، اتفاق ویژه ای رخ دهد. برخی سعی می کنند که آن نشست را از محتوا خالی کنند و می خواهند آن نشست پر رنگ و پر محتوایی که مدنظر هست را تحت تاثیر قرار دهند. در واقع اروپایی ها اجازه این کار را ندادند و روسیه را تهدید به تحریم های بیشتر کردند اما بعد از کمی عقب نشینی از طرف روس ها و پر رنگ تر شدن نقش معارضه و ترکیه در این مسئله و پذیرفتن برخی خطوط قرمزی که اروپایی ها ترسیم کرده بودند توسط مسکو، قطعنامه ۲۳۳۶ تصویب شد.

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا گفت: روح این قطعنامه این است که آتش بس حفظ شود، البته در خصوص سازوکارهای آن هنوز حرف است و مبهم است، اینکه بازرسان و ناظران وارد شوند و حالا اینکه چند نفر به این بحث ورود پیدا کنند؟ چه مدت باید باشد؟ در چه منطقه ای باید مستقر شوند؟ شرح وظایف اینها چیست؟ و همچنین بحث سیاسی که ببینیم آیا جبهه النصره ورود پیدا می کند به آستانه یا نه؟ خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران چون از ابتدا موضعش بر عدم کارایی راه حل نظامی بوده، اولین کشوری بود که از فرایند نشست سه جانبه مسکو، بحث آتش بس و قطعنامه هایی که می تواند گام مثبتی برای ایجاد صلح و امنیت در سوریه باشد اعلان همکاری و استقبال جدی داشته داشت اما یک مطلب باقی می ماند و آن اینکه ایران هنوز نگران است که نکند تحت نام معارضین معتدل، گروه هایی از داعش به پای مذاکرات ورود پیدا کنند و ایران بر این مسئله تکیه می کند که هر گروهی که اسلحه به دست بگیرد تروریست به حساب می آید چون می داند که در آینده اینها ممکن است به هر دلیلی بخواهند بازی و معادله را بهم بریزند.

سید افقهی افزود: نکته ای وجود دارد و آن اینکه در مسئله معارضین، اینها بازی در می آورند و می گویند در این پیمان آتش بس، نامی از جبهه النصره برده نشود و ما می گوییم که طبق گفته شورای امنیت، این دو گروه تروریست محسوب می شوند و آنها می گویند که دیگر گروهی به نام جبهه النصره وجود ندارد و گروهی هم به اسم القاعده دیگر وجود خارجی ندارد و آنها دیگر امروز گروه فتح الشام هستند اما ایران و سوریه معتقدند که این یک تغییر لباس و پوشش است و ماهیت اعتقادات و جنایات آنها همان است و فرقی نکرده است.

وی اظهار کرد: بنابراین باید صبر کرد و دید که نشست آستانه با این کارشکنی ها و تشکیک ها با چه نتیجه ای ترسیم خواهد شد.

ایران کانون فعل و انفعالات سیاسی در منطقه است

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا با اشاره به سفر دو مقام عالی رتبه سوریه به ایران اظهارکرد: به دلیل آنکه مسائل و تحولات منطقه و سوریه شتابان و پیچیده در حال پیش رفتن است، لازم است که ایران، روسیه و سوریه رایزنی های فشرده تری را داشته باشند و بتوانند با هم خطوط قرمز نشست قزاقستان را مشخص کنند،  وضعیت میدانی را بیشتر مورد بررسی قرار دهند، احتمال نفس گیری و تقویت مجدد تروریست ها را مورد بررسی قرار دهند و روند تحولات مرحله پس از نشست آستانه قزاقستان را به بحث و رایزنی بگذارند.

سید افقهی ادامه داد: در همین مقطع زمانی می بینیم که نوری المالکی نخست وزیر پیشین عراق هم به تهران آمده و دیدارها و کنفرانس های مطبوعاتی خوبی را در ایران داشته، امروز دو مسئله مهم در عراق مطرح است، یکی مسئله آزادسازی موصل که شاهد پیشروی ارتش و نیروهای مقاومت عراق هستیم و دوم موضوع انتخابات پارلمانی و انتخاب نخست وزیر عراق است.  آقای مالکی گفته است که می خواهد اکثریت پارلمان عراق را داشته باشد ولی قصد کاندید شدن برای نخست وزیری را ندارد و این تا حدی وضعیت عراق را آرام می کند چرا که اگر وی بخواهد مجدداً به عنوان نخست وزیر خود را مطرح کند، جریان صدر حساسیت نشان می دهد. تا زمانی که اینها آشتی نکنند، شیعیان عراق در معرض تفرقه و جدایی قرار دارند و البته ایران در راستای نزدیک کردن این جریانات همچنان تلاش می کند تا کیان و ستون های بیت شیعی عراق محفوظ بماند و فرونپاشد.

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا در پایان با بیان اینکه سفر آقای مالکی جنبه رایزنی با مقامات تهران را داشت، اظهار کرد: این سفر همچنین جنبه ظرفیت سازی برای منطقه است چرا که با سفر هر مقام خارجی به ایران، تمام دوربین ها و رسانه ها به روی آن فرد و یا افراد حساس می شوند به این دلیل که «ایران امروز کانون فعل و انفعالات سیاسی» در منطقه به حساب می آید، به خصوص پس از این پیروزی بزرگ که در حلب اتفاق افتاد و نهایتاً امیدواریم به زودی شاهد آزادسازی موصل هم باشیم.