قدس آنلاین: بنا بر گفته کارشناسان در حال حاضر ۸۳ درصد مساحت کشور با پدیده خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند و قناتهایی که روزگاری زندگی می بخشیدند خود به حال احتضار درآمده اند.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور چندی پیش استان چهار محال و بختیاری را در کنار، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، قم، تهران، البرز، قزوین، مازندران، آذربایجان شرقی و کردستان جزو استانهایی برشمرد که درگیر خشکسالی‌های شدید هستند.

مردم باید پای کار بیایند

کارشناسان معتقدند که در هزاره سوم، بحران آب یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های انسان آینده‌نگر امروزی است.حقیقت آن است که خشکسالی علاوه بر بیابان‌زایی و پیشروی ماسه‌ها و خشکی قنات ها، افت حاصلخیزی خاک و افزایش مهاجرت را درپی داشته است، امری که حیات دامداری و بقای کشاورزی  را بسیاری از استانها ازجمله استان چهارمحال و بختیاری در معرض خطر نابودی قرار داده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی چهار محال و بختیاری در این باره گفت: تغییر اقلیم وشیب دار بودن اراضی باعث شده است که بیش از ۵۰درصد از قنات های استان وبیش از ۳۰درصد از چشمه ها خشک شود ومابقی نیز با ۳۰تا ۶۰درصد کاهش میزان دبی روبرو شده اند که این موضوع تغییر در برنامه ریزی های مارا با توجه به پیش بینی وضعیت اقلیم در سال های آتی می طلبد.

 دکتر ذبیح الله غریب به نقش مردم در حل این معضل اشاره کرده و می گوید: یکی از اولویت های ما توسعه آبخیزداری با روش های نوین وکاربردی می باشد افزود: انجام توسعه آبخیزداری ونجات از وضعیت موجود را مسئولین جهادکشاورزی ومنابع طبیعی به تنهایی موفق نخواهند بود وباید فرصت رابرای حضور ومشارکت مردم فراهم کنیم.

کوچ اجباری به شهر، پیامد خشکی قناتها 

مدیرآب و خاک سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفتگو با قدس آنلاین گفت: ۱۷ درصد از آب های بخش کشاورزی از قنوات و چاه های کشاورزی تأمین می شود.

سید طاهر نوربخش با بیان اینکه خشک شدن قنوات تأثیر مستقیم بر  آب شرب روستائیان و کشاورزی آن ها دارد و وابستگی مستقیم معیشت کشاورزان به آب های قنوات و چاه ها عامل مهمی در مهاجرت روستائیان و کشاورزان به  شهرک های اقماری و شهرها شده ، گفت: حدود ۷ درصد از مهاجرت روستائیان به شهرها در پی کسب شغل مربوط به خشکسالی و خشک شدن قنوات است.

نوربخش همچنین گفت: بیشترین منابع تأمین آب در روستا ها چشمه ها، قنوات و چاه ها هستند و در صورت از دست دادن این منابع آبی به ناچار به شهرهای اطراف مهاجرت می کنند.

وی مهمترین عامل خشکسالی در کشاورزی روستائیان را حفر بیش از حد چاه های کشاورزی بر شمرد و افزود: با همکاری شرکت آب منطقه ای استان تا کنون تعداد زیادی از چاه های غیر مجاز پلمپ و برداشت سایر چاه های مجاز بصورت محدود صورت می گیرد.

مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان تصریح کرد: طرح تعادل بخشی در حفر چاه ها، جلوگیری از برداشت های بی رویه، انتقال آب های بین حوزه ای ،اجرای سامانه های نوین آبیاری و تجهیز و نوسازی اراضی روستایی را از جمله راهکارهای مقابله با خشکسالی و جلوگیری از مهاجرت کشاورزان و روستائیان به شهرها است.

تبدیل دامداری به مرتعداری

تداوم ۹ ساله خشکسالی در چهارمحال و بختیاری نه تنها به خشک شدن قناتها و چاهها  انجامیده که افزایش فرسایش خاک را نیز به همراه داشته است.

علی محمدی مقدم، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری چهار محال و بختیاری  در این زمینه گفت: وضعیت آب در چهارمحال و بختیاری به گونه ای بحرانی شده که در صورت ادامه این روند در آینده ای نزدیک شاهد به خطر افتادن امنیت کشاورزی و تغذیه مردم خواهیم بود و با وضعیت کنونی تمامی کارشناسان و متخصصان امر بر سر این نکته تاکید دارند که راهی جز اجرای عملیات آبخیز و آبخوان داری نیست.

وی معتقد است که در این نوع طرح ها برخلاف سد سازی، با کاهش سرعت آب و افزایش جذب و نفوذ آن در زمین، علاوه بر افزایش سطح منابع زیرزمینی، از فرسایش خاک جلوگیری شده و به حوضه آبخیز در بالادست نیز بدون تغییر اکوسیستم منطقه توجه ویژه شده است.

به همین منظوراداره کل منابع طبیعی به عنوان یکی از راه حلهای موجود برای مدیریت بحران آب، کشت گیاهان دارویی را در دستور کار خود قرار داده و تبدیل دامداری به مرتعداری را پیشنهاد می کند. چرا که یکهزار و ۴۰۰ گونه گیاهی شناخته شده در چهارمحال و بختیاری رویش دارد که حدود ۳۰۰ گونه دارویی و صنعتی است.

آب موضوعی ملی است

 محمد خالدی سردشتی، نماینده مردم لردگان در مجلس شورای اسلامی در زمینه بحران آبی و خشک شدن قناتهای چهارمحال و بختیاری به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: همه مشکلات موجود در این زمینه به برداشت بی رویه و کاهش میزان بارندگی به همراه محدودیت منابع تغذیه کننده آبی بر می گردد که بنا به اظهار پرفسور کردوانی ما اکنون در سراسر ایران ۵۰ درصد آبهای زیر زمینی را که طی میلیونها سال وجود داشته مصرف کرده ایم.

وی همچنین گفت: دراستان چهار محال و بختیاری علی رغم برخورداری از موقعیت های آبی مثل سرشاخه بودن زاینده رود و کارون، چندین دشت مهم که روزگاری حاصلخیز بوده و کشاورزی رونق داشته اکنون به کویر تبدیل شده است و ما فکر می کنیم که تنها راه حل برون رفت از این وضعیت این است که نگاهمان را به آب تغییر دهیم و به عنوان یک موضوع ملی آن را ببینیم. از این رو باید آب را مدیریت کنیم و کشاورزی مان را با استفاده از علم و تکنولوژی به روز کنیم و به سمت کشت درختان و گیاهان کم مصرف برویم تا علاوه بر مدیریت و کنترل آب از مهاجرت روستائیان جلوگیری کنیم و کشاورزی را که شغل اصلی مردم است نجات دهیم.