سید مهدی موسوی: همایش «جایگاه مذاکره با دشمن در سیره اهل بیت(علیه‌السلام) با تأکید بر مبانی، شاخص ها، اهداف و نتایج» به همت گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی مؤسسه امام خمینی(ره) در سالن همایش‌های این مؤسسه با حضور استادان مطرح حوزه و دانشگاه برگزار شد.

آیت‌الله عباس کعبی به عنوان یکی از دو سخنران اصلی برنامه، ضمن تقسیم کلی دشمن به دشمن بیرونی و دشمن درونی گفت: در زمان پیامبر اکرم(ص) دشمنان اصلی جبهه اسلام عمدتاً مشرکین قریش و در مرتبه بعدی منافقین و یهود مدینه بودند و امروز دشمن اصلی نظام و انقلاب اسلامی ما آمریکاست که به تعبیر امام راحل، شیطان بزرگ و به تعبیر رهبر معظم انقلاب طاغوت اکبر است.

نتایج انواع مذاکرات و رویکرد زمانه ما

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم همچنین با بیان اینکه در دنیای کنونی چند نوع مذاکره در چارچوب اصول و قواعد سیاست بین الملل با نگاه به نتیجه حاصل شده وجود دارد، ابراز داشت: یکی از انواع مذاکرات، مذاکره برد- برد است که در آن هدف تأمین مصلحت هر دو طرف می باشد و حال آنکه ما در مواجهه با آمریکا اساساً نمی‌توانیم به مذاکره برد - برد فکر کنیم چون در این صورت باید با شیطان بزرگ سازش کنیم و از اصول و ارزش‌های خود کوتاه بیاییم.

وی اضافه کرد: آمریکایی‌ها مذاکره با ایران را پلی برای نفوذ و تهدید و استحاله نظام جمهوری اسلامی قرار داده‌اند، چرا که در طول حدود 4 دهه اخیر نتوانسته‌اند با فشار نظامی و تحریم و تهدید به اهداف شوم خود برسند، لذا از حربه مذاکره وارد شده‌اند، بلکه به خیال خود به هدفشان نزدیک‌تر شوند.

آیت‌الله کعبی بیان داشت: شکل دیگر مذاکره، مذاکره برد - باخت است که در این نوع از مذاکره، هدف پیروزی کشور قدرتمند است و هدف اصلی آمریکایی‌ها در مذاکره با کشورهایی مثل ما همین است؛ ضمن آنکه اقسام دیگر مذاکرات نیز ناظر به مسایل و مؤلفه‌هایی چون شناخت توانمندی طرف مقابل از نقشه، پرهیز از حالت جنگ، تأثیرگذاری بر طرف سوم، مذاکره با طرف واسطه و عادی سازی روابط و تغییر اوضاع است.

وی همچنین گفت: آنچه در سیره اهل بیت(علیهم السلام) در مواجهه با دشمن و مذاکره با آن مورد تأکید قرار گرفته این است که در هیچ صورتی نباید عزت و اقتدار مسلمین خدشه دار شود و این یک اصل بسیار مهم و جدی است که مذاکره اساساً و بخصوص با دشمنی چون آمریکا باید از موضع قدرت باشد و نه ضعف.

چند مذاکره مهم در زمان پیشوایان دینی

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی پیشوایی از استادان برجسته رشته تاریخ اسلام و شیعه نیز با اشاره به نمونه هایی از انواع مذاکرات پیامبر(ص) و اهل بیت(علیهم السلام) با دشمن اظهار داشت، از جمله این مذاکرات می توان به ماجرای صلح حدیبیه، مذاکره برای حکمیت و نیز مذاکره غیرمستقیم پیامبر(ص) با قبیله ثقیف اشاره کرد.

وی افزود: در مذاکرات و بده بستان‌های سیاسی گاهی طرفین به نتیجه مشخص می رسند و گاهی نمی‌رسند و ما اگر این مفهوم را در نظر بگیریم، باید اشاره کنیم که این معنا از مذاکره در سیره اهل بیت(علیهم السلام) خیلی کاربرد نداشته به طوری که از زمان سیدالشهدا(علیه‌السلام) به بعد اصلاً وجود نداشته چرا که حضرات معصومین(علیهم السلام) اساساً در عرصه سیاست و حکمرانی نبوده‌اند.

حفظ عزت اسلام و مسلمین

نویسنده کتاب معروف «سیره پیشوایان» ادامه داد: آنچه مسلم و غیر قابل تردید است اینکه در سیره اهل بیت(علیهم السلام) و در مواجهه با دشمن، این بزرگواران هیچ گاه از اصول و ارزش‌های اسلامی کوتاه نیامده و همواره بر لزوم حفظ عزت و عظمت مسلمین و جبهه مومنین تأکید می نمودند که این مسأله بزرگ‌ترین درس و الگو برای سیاستمداران ماست.

وی همچنین با اشاره به اظهارنظرهای سال‌های اخیر عده‌ای درباره مذاکره امام حسین(علیه‌السلام) با عمر سعد در کربلا اظهار داشت: درباره مذاکره‌ای که به حضرت اباعبدالله(علیه‌السلام) نسبت داده می شود آنچه مسلم است اینکه ما چیزی در دست نداریم بلکه صرفاً ملاقات و دیداری دو طرفه بوده که تازه بیشتر در تاریخ صحبت‌های عمر سعد نقل شده است.

کمبود منابع روایی

حجت‌الاسلام دکتر قاسم شبان نیا، عضو هیأت‌ علمی مؤسسه امام خمینی(ره) نیز با بیان اینکه در منابع روایی ما چندان به بحث مذاکره با دشمن ورود نشده است، ابراز داشت: با توجه به کمبود شدید منابع در این خصوص آنچه می تواند ما را تا حدود زیادی به هدف رهنمون کند، توجه مجتهدانه و دقیق به سیره نورانی اهل بیت(علیهم السلام) است، به طوری که می توانیم از همین سیره در رابطه با نوع و چگونگی مذاکره در عرصه بین‌الملل استفاده کرده و حتی به نشر و ترویج آن در سطح دنیا بپردازیم.

وی با اشاره به اینکه قاعدتاً مذاکره در عرصه بین‌الملل به منظور دستیابی به توافق و رفع اختلاف صورت می گیرد، افزود: اما در عین حال گاه مذاکره می‌تواند اهداف دیگری را دنبال کند، مثلاً برای ابلاغ و رساندن پیام یک کشور به کشور دیگر انجام شود که اتفاقاً در صدر اسلام هدف از مذاکره بیشتر همین مورد بوده است.