به گزراش قدس آنلاین به نقل از ویژه نامه بیت المقدس؛عملیات شهادت‌طلبانه جوان فلسطینی در هفته گذشته که منجر به کشته و زخمی شدن چند تن از اشغالگران صهیونیست شد، پویایی انتفاضه سوم فلسطینی­ها را به نمایش گذاشت. اتفاقی که موجی از شادی را در میان ملت های مسلمان در این میان موضع‌گیری دولت ترکیه در مخالفت با عملیات قدس و محکومیت اقدام جوانان فلسطینی اتفاقی عجیب و البته مهم بود که از واقعیت­های آشکار و پنهانی پرده برمی­دارد.

این موضع­گیری در حالی منتشر شد که منابع ترکیه‌ای از دیدار مقامات وزارت‌های خارجه رژیم صهیونیستی و ترکیه برای تسریع روند اجرای توافق عادی‌سازی روابط خبر دادند. به نظر می‌رسد آنکارا در حال حاضر هر اقدامی را که مانعی در برابر گسترش مناسبات ترکیه و رژیم صهیونیستی باشد، نادرست ارزیابی می­کند. بر این اساس اگر غیر از عملیات اخیر قدس، اقدام دیگری نیز علیه صهیونیست­ها اتفاق افتد، انتظار محکومیت آن از طرف ترکیه چندان غیرطبیعی نیست.

گرچه موضع‌گیری­ ضد عملیات قدس از سوی آنکارا در ظاهر تعجب­برانگیز به نظر می‌رسد؛ اما در واقع این اقدام طبیعی است. برای اثبات این سخن می‌توان به دوران به‌اصطلاح تیره در مناسبات ترکیه و رژیم صهیونیستی اشاره داشت. بعد از حمله رژیم صهیونیستی به کشتی مرمره ترکیه­ای که برای کمک به مردم غزه عازم شده بود، روابط طرفین به سمت تیرگی رفت؛ اما این موضوع نیز کاملاً طبیعی به نظر می‌رسید. چراکه اقدام صهیونیست­ها علیه کشتی ترکیه‌ای نمی‌توانست با بی‌تفاوتی ترک‌ها همراه باشد.

حمله لفظی اردوغان به شیمون پرز در اجلاس داووس که به حمله «یک‌دقیقه‌ای» معروف شد، در تداوم موضوع مذکور قرار داشت؛ اما همان موقع نیز مشخص شد که اردوغان از این اقدامش عذرخواهی کرده است. این در حالی بود که حمله لفظی اردوغان به پرز موجب شد که برخی از اردوغان یک چهره ضد صهیونیستی بسازند و ترکها در ادامه خیالات تشکیل نئوعثمانی گام دیگری برای محبوبیت سازی در میان مسلمانان بردارند، اما اگر ناظران این اقدام به موضع بعدی رجب طیب اردوغان توجه می‌کردند، شاید از اصرار خود مبنی بر رویکرد ضد صهیونیستی دولت ترکیه کوتاه می‌آمدند.

نکته مذکور نشان می‌دهد که مناسبات آنکارا و تل‌آویو بعضاً با تصاویر نادرستی به ناظر بیرونی منتقل شده است. تصویری که آن موقع از روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی ارائه شده بود، در راستای ذهنیت ضد صهیونیستی برخی از تحلیل­گران قرار داشت؛ لذا بعداً مشخص شد که این تحلیل­ها چندان درست نبوده است.

همین‌طور حمایت ترکیه از گروه‌های فلسطینی نیز در راستای تحلیل بیان شده قرار دارد. زمانی که به‌ظاهر مناسبات آنکارا و تل‌آویو به سردی گرائیده بود، ارتباط ترکیه با گروه­های فلسطینی بیشتر شد. در حقیقت گسترش ارتباطات آنکارا با گروه‌های فلسطینی یک اقدام عرضی بوده است. برخی از تحلیل­گران این اقدام ترکیه را نیز در راستای ذهنیت حامی فلسطینی خود تحلیل کردند. این در حالی بود که سرد شدن روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی یا گسترش روابط آنکارا با گروه­های فلسطینی در ظاهر امر اتفاق می‌افتاد.

حال که ترکیه عملیات قدس را محکوم کرده است، باید از تحلیل­گران حامی روابط آنکارا و گروه­های فلسطینی پرسید که این اقدام چه تحلیلی می‌تواند داشته باشد؟ همچنین توجه به این نکته لازم است که سیاست خارجی سینوسی ترکیه در ارتباط با رژیم صهیونیستی و گروه­های فلسطینی نباید موضع اصلی آنکارا در ارتباط با آن­ها را تحت­الشعاع قرار دهد.

ترکیه در سال­های اخیر اثبات کرده است که منافع این کشور مواضع سیاست خارجی آن را به‌صورت موقتی تغییر می‌دهد و با تغییر شرایط به موضع اصلی خود برگردد. موضع اصلی ترکیه در ارتباط با تل‌آویو و گروه­های فلسطینی نیز باید مشخص شود تا منافع موقتی ترکیه موجب تحلیل اشتباه از اقدام این کشور نشود. بی‌شک روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی حتی در زمانی که به سردی گرائیده بود، به‌صورت کامل قطع نشد.

در حقیقت اقدام تاکتیکی ترکیه در ارتباط با رژیم صهیونیستی در راستای استراتژی آنکارا در قبال صهیونیست­ها است. گرچه برخی از اوقات آنکارا در عملیاتی تاکتیکی، علیه رژیم صهیونیستی اقدام می‌کند؛ اما توجه به این نکته لازم است که اقدامات ضد صهیونیستی ترک­ها خارج از استراتژی تعریف‌شده آن­ها نیست. روابط گسترده سیاسی، اقتصادی و نظامی ترکیه و رژیم صهیونیستی به‌سادگی اجازه نمی‌دهد که آنکارا دست از مناسبات خود با صهیونیست‌ها بردارد.

در مجموع منافع استراتژیک ترکیه می­طلبد که این کشور با رژیم صهیونیستی رابطه گسترده­ای داشته باشد. گرچه ترکیه در یک چارچوب کلی ممکن است در یک بازی صهیونیستی گرفتار آمده باشد؛ اما در حال حاضر اقدام ترکیه در ارتباط با صهیونیست­ها ناشی از منافع اصلی است. به نظر می‌رسد آنکارا مناسبات خود با رژیم صهیونیستی را رابطه‌ای استراتژیک تعریف می‌کند؛ لذا ارتباط آنکارا با گروه­های فلسطینی نمی‌تواند به‌اندازه‌ای تعریف شود که به مناسبات استراتژیک آنکارا و تل‌آویو خللی وارد سازد.

بر این اساس صهیونیست­ها و فلسطینی­ها در سیاست خارجی ترکیه دو بازیگر با وزن­های راهبردی متفاوتی هستند و حمایت ترک ها از حماس و ... بیشتر یک تاکتیک مقطعی بوده که هیچگاه نمی تواند جایگاه روابط با استراتژیک با اشغالگران قدس را تنگ کند./

رامین ولی‌­زاده میدانی

انتهای پیام

ویژه نامه بیت المقدس دوشنبه هر هفته ضمیمه روزنامه قدس منتشر می شود.