قدس آنلاین/ دونالد ترامپ فرمان ممانعت از ورود ایرانی‌ها به آمریکا را امضا کرد. این اتفاق غیرمنتظره نبود. البته او در اولین روز تکیه‌زدنش بر کرسی ریاست‌جمهوری آمریکا وعده صدور این فرمان را داده بود. اما آنچه غیرمنتظره و دور از انتظار است، سکوت دولتمردان ایران در برابر این اقدام غیرمنطقی و در حقیقت تحقیرکننده رئیس‌جمهور جدید آمریکاست که افکار عمومی ایرانیان داخل و خارج را آزرده و سرگردان کرده است. فرمانی که ترامپ آن را امضا کرد، عنوان «جلوگیری از ورود تروریست‌های تندروی اسلامی» را با خود یدک می‌کشد و نام ایرانی‌ها در کنار اتباع کشورهایی چون سومالی، لیبی، یمن، سودان، عراق و سوریه آورده‌ شده‌ است.

آزمونی که جواب داد

آزردگی افکار عمومی ایرانیان البته تنها اثر محافظه‌کاری پاستورنشینان و دستگاه دیپلماسی کشور نیست زیرا فرمانی که ترامپ دیروز امضا کرد با یک اتفاق دیگر نیز همراه بود و تغییری مهم در آن رخ داده است. در طرح اولیة این فرمان قرار بود این محدودیت به مدت یک ماه اجرا شود اما آنچه دیروز انتشار یافت، نشان می‌دهد که زمان مذکور به 90 روز افزایش یافته است.

حالا خبر می‌رسد که برخی شرکتهای هواپیمایی مثل امارات و قطر و  لوفتهانزا حتی اجاره نداده‌اند اتباع ایرانی که دارای گرین‌کارت و اقامت آمریکا هستند هم سوار هواپیماهای آنها شوند و آنها را از پروازهای خود بیرون کرده‌اند.

چند روز گذشته شاید محک مناسبی برای سنجش بازخورد اقدامات ضدایرانی دولت آمریکا در تهران بود. حالا به نظر می‌رسد ترامپ هر روز می‌خواهد که آستانه واکنش تصمیم‌سازان در تهران را بسنجد. شاید اگر دولت جدید آمریکا فضا را در سایه سکوت و بی‌واکنشی دولتمردان ایرانی مساعد نمی‌دید، بر آن نمی‌شد تا تصمیماتش را هر روز سختگیرانه‌تر کند.

این فضا البته به مذاق کسانی که استدلال می‌کنند دولت ایران نباید در دام آمریکایی‌ها بیفتد و در زمین آنها بازی کند، خوش می‌آید.

جالب آنکه این تئوری در آن سوی معادله هم مبلّغانی دارد. مثلاً مارک فیتزپاتریک، دستیار معاون وزیر خارجه پیشین آمریکا و رئیس مؤسسه ‌بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS)، هم روز گذشته به مقامات پاستور توصیه کرد که به جملات تند ترامپ واکنش سریع نشان ندهند.

تحلیل او اما در نوع خود بسیار قابل تأمل است. او به دولتمردان ایران می‌گوید نباید کاری کنند تا برجام بر هم بخورد اما در عین حال به‌صراحت می‌گوید که ترامپ با اعمال تحریم‌های جدید به بهانه برنامه موشکی ایران و حقوق بشر و دخالت در کشورهای منطقه، به ایران فشار می‌آورد تا آن را وادار به پذیرش بازبینی در برجام کند.

دست و دلی که می‌لرزد

حالا دولتمردان هم ظاهراً برای آنکه پرشان به پر ترامپ و تیم افراطی و ضدایرانی او نگیرد، ترجیح می‌دهند حوزه واکنششان به پیرامون موضوعات باشد و خود را پشت سر طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای و نهادهای متصل  به آن مثل آژانس و شورای امنیت پنهان کنند.

این رفتار را به‌وضوح می‌توان در ماجرای موضع دولت جدید آمریکا برای بازبینی در برجام دید که نتیجة آن، دامنه وسیعی از رایزنی‌ها و دیدارها با مقامات اروپایی بود تا آنها را وادار به موضع‌گیری در برابر رئیس‌جمهور جدید آمریکا بکنند.

تاکنون می‌توان گفت هیچ واکنش مستقیم و روشنی از سوی مسؤولان دیپلماسی و دولتمردان ایران درباره فهرست طولانی طرح‌های واشنگتن برای افزایش فشارها بر ایران مثل طرح پنتاگون برای مقابله با نفوذ ایران و جلوگیری از امکان بستن تنگه ‌هرمز، ادعای ارسال سلاح از سوی ایران برای گروه‌های مقاومت و برنامه نظامیان آمریکایی برای جلوگیری از آن، طرح کاخ سفید برای ایجاد سامانه دفاعی موشکی در مقابل آنچه تهدید موشکی ایران و کره شمالی خوانده شده و اخیراً طرح سنای آمریکا برای اعمال و احیای تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان وجود ندارد.

حتی بهرام قاسمی، سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی رسانه‌ای وزارت خارجه، نیز هنگامی که مورد سؤال خبرنگار ما قرار گرفت، از پاسخ به این موضوع به‌نوعی طفره رفت و با این استدلال که مواضع ترامپ و تیم او در مورد خیلی از مسایل هنوز دقیق و روشن نیست، گفت: هنوز زود است که در این ارتباط صحبت و تحلیلی ارایه داد. آنچه برای ما ملاک است، اقدامات و سیاست‌های عملی است که دولت ترامپ می‌تواند دنبال کند!

خواب‌زده‌ای که بیدار نمی‌شود

حالا اما اولین قطعه از پازلی که دولت جدید آمریکا طراحی و اعلام کرده، اجرایی شده ‌است و حداقل انتظار می‌رفت رئیس‌جمهور در سخنرانی دیروز خود نسبت به این اقدام توهین‌آمیز واکنش نشان دهد. اما باز هم این اتفاق رخ نداد و به نظر می‌رسد هنوز مردم باید منتظر بمانند تا تهدیدهای دیگر واشنگتن‌نشینان هم عملی شود تا شاید دولت ترسِ بر هم خوردن برجام را کنار بگذارد و واکنشی درخور نشان دهد.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به این ماجرا، با بیان اینکه دیپلماسی دولت ما هنوز در افسون دیپلماسی لبخند جا مانده و با همه رفتارهایی که دولت قبلی و دولت جدید آمریکا انجام داده هنوز به خودش نیامده است، می‌گوید: دستگاه دیپلماسی ما در گذشته استدلالش این بود که می‌تواند با دولت اوباما کج‌دار و مریض اساس توافق هسته‌ای را حفظ کند. اما در همین یک هفته گذشته مواضع خصومت‌آمیز و اقدامات ضدایرانی دولت ترامپ جایی برای شک و شبهه باقی نگذاشته و پیام‌های دشمنی یکی پس از دیگری ارسال می‌شود. ولی متأسفانه دستگاه دیپلماسی ما این فضا را درک نکرده و و تکان‌ها آنها را هوشیار نمی‌کند.

نقوی حسینی می‌افزاید: سکوت مسؤولان دولت و دستگاه دیپلماسی در برابر مواضع حکام کشورهای غربی و دولت آمریکا که امروز به‌صراحت از هماهنگی و برنامه‌ریزی برای مقابله با نفوذ ایران به بهانه‌های مختلف تا اعمال تحریم‌های جدید سخن می‌گویند، قابل توجیه و پذیرش نیست؛ حتی اگر آنها بگویند می‌خواهند از تنش و بازی در میدان دشمن خودداری کنند زیرا این رویه موجب می‌شود دشمن هر روز جلوتر بیاید و در نهایت ما به نقطه‌ای برسیم که هر اقدامی انجام دهیم محکوم و متهم به نقض تعهدات و توافقات بشویم، حال آنکه با یک دیپلماسی فعال در عرصه بین‌المللی می‌توانیم از موضع انفعال خارج شده و طرف‌هایمان را مسؤول و بانی فضای تنش‌آلودِ در حال شکل‌گیری معرفی کنیم.

وی با اشاره به اولین اقدام اجرایی دولت ترامپ در ممنوع‌کردن ورود ایرانیان به آمریکا، تصریح می‌کند: انتظار این است دولتی که شعار ارتقای عزت پاسپورت ایرانی را می‌داد، در برابر این تحقیر پاسخگو باشد زیرا قلمدادکردن ایرانی‌ها به عنوان مسلمان تروریست ادعای کوچکی نیست و انتظار است وزیر خارجه و رئیس‌جمهور که مسؤول حفظ عزت ملت هستند، واکنش داشته باشند.