قدس آنلاین - در سال های پیش از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی با وجود فعالیت‌های گوناگونی که در زمینه فناوری فضایی و مسایل مربوط به فضا در سراسر دنیا صورت می‌گرفت، کشور ما غیر از عضویت در برخی از مجامع بین‌المللی مرتبط با فضا دستاوردی نداشت.اما خوشبختانه امروز، در خجسته ایام‌الله دهه مبارک فجر و در آستانه ۱۴ بهمن و روز فناوری فضایی، از دستاوردهای مثبت و بی‌شمار سازمان فضایی کشور بر خود می‌بالیم. دکتر محسن بهرامی، رئیس این سازمان و معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت و گو با ما از این توفیقات می‌گوید.

استفاده صلح آمیز از فناوری فضایی

دکتر بهرامی با اشاره به گسترش فناوری فضایی در دنیا و نیاز به وجود نهادی مستقل و متمرکز بر فضا در کشورمان می‌گوید :کشور ما همواره تلاش می کند از دستاوردهای علمی بشر در مقاصد صلح‌آمیز و بهبود وضع زندگی عموم مردم بهره‌برداری کرده و در این راه با کشورها و مجامع بین‌المللی در تعامل بوده و خواهد بود. عضویت در مجامع بین‌المللی مرتبط با این هدف از جمله کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو سازمان ملل متحد (COPUOS) و سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه (APSCO) و... مؤید این مطلب است.

وی می‌افزاید: مقام معظم رهبری نیز در ابلاغ سیاست‌های کلی علم و فناوری بر دستیابی به علوم و فناوری‌های پیشرفته، توسعه صنایع و خدمات مبتنی بر علوم و فناوری های جدید و اهتمام بر انتقال فناوری و کسب دانش طراحی و ساخت برای تولید محصولات داخل کشور تاکید بسیاری داشته‌اند که مطابق آن در سند جامع توسعه هوافضای کشور اهداف کلان جمهوری اسلامی ایران تدوین شده است. وی در ادامه بیان می‌کند: سازمان فضایی ایران به عنوان متولی اصلی حوزه فضایی کشور و بازوی اجرایی شورای عالی فضایی در جهت توسعه و بومی‌سازی علوم و فناوری فضایی و با همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور دستاوردهای ارزشمندی داشته است. هم اکنون جمهوری اسلامی ایران عضو باشگاه فضایی جهان است و جزو معدود کشورهایی است که توانایی طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره را دارد.

وی توضیح می‌دهد کشور ما جهت توسعه بومی و مشترک فناوری طراحی و ساخت ماهواره‌های مخابراتی و نیز همکاری‌های مشترک جهت بهره‌برداری از ماهواره مخابراتی رشد قابل قبولی داشته است. در همین راستا ساخت و پرتاب ماهواره امید با ماهواره‌بر بومی در سال 1387، سرآغازی نو در توسعه فناوری فضایی کشور بود و پس از آن ماهواره‌های مصباح 1 با همکاری مشترک بین‌المللی و ناهید 1 طراحی و ساخته شدند. قرارگیری ماهواره مشارکتی بدر 5، ایرانست 21 و ماهواره مشارکتی پشتیبان ماهواره بدر 5 با عنوان ماهواره بدر 7 از دیگر اقدامات اساسی سازمان فضایی ایران در حوزه مخابرات فضایی کشور است.

ماهواره‌های سنجش از دور با شتاب پیشرفت می‌کنند

مشاور عالی و رئیس گروه مشاوران معاون اجرایی رئیس‌جمهور به اقدامات انجام گرفته در زمینه سنجش از دور اشاره کرده و تشریح می‌کند: اخذ مستقیم و آرشیو تصاویر ماهواره‌ای با دقت 250 متر تا 5 کیلومتر، آرشیو موردی و موضوعی تصاویر ماهواره‌ای، پایش آتش‌سوزی در سه استان شمالی کشور، پایش سطح تالاب‌های کشور، پایش خشکسالی در سطح ملی، درگاه مکانی برای ارائه داده و محصولات سنجش از دور، طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره‌های بومی سنجش از دور، آزمایشگاه ملی سنجش از دور و در اجرای پروژه‌های مشترک بین‌المللی می‌توان از پروژه طراحی و ساخت ماهواره کوچک دانشجویی اپسکو (SSS)، پروژه طراحی و ساخت ماهواره کوچک چند مأموریتی اپسکو (SMMS)، ماهواره تحقیقاتی صبای 1، ماهواره سنجش از دوری سینا و ارائه مدل پایش خشکسالی به سازمان ملل متحد نام برد. علاوه بر آن ساخت و پرتاب ماهواره‌های سنجش از دوری رصد، نوید، تدبیر و فجر هم از دیگر دستاوردهای این سازمان است. هم چنین ماهواره‌های دوستی(دانشگاه شریف)، ماهواره دانشگاه امیرکبیر که طراحی و ساخته شده‌اند و آماده پرتاب هستند و نیز ماهواره ظفر (دانشگاه علم و صنعت) که در قرارداد آن بازنگری شده، از دیگر دستاوردهای سازمان فضایی ایران در حوزه توسعه بومی ماهواره‌های سنجش از دور است.

زیست فضایی و دستاوردهای مهم آن

توسعه اکتشافات و زیست فضایی کشور دیگر مواردی است که دکتر بهرامی بر آن ها تاکید می‌کند. او می‌گوید: با ارسال کاوشگرهای 1، 2، 3 و اولین کاوشگر دارای کپسول زیستی یعنی کاوشگر 4 و کاوشگر 5 که موجود زنده شبیه انسان به فضا و بازیابی داده‌های علمی را انجام داد، نیز کاوشگر پیشگام با ارسال نخستین میمون فضایی ایران به فضای زیرمداری و بازیابی سالم آن و کاوشگر پژوهش که ارسال و بازیابی موفق دومین میمون فضایی با موتور سوخت مایع؛ دستاوردهای مهمی در حوزه زیست فضایی برای کشور به دست آمده است.

رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه خانواده پرتابگر سفیر، سیمرغ و کاوشگرها از عمده پیشرفت‌های سازمان فضایی در زمینه ماهواره‌برها است عنوان می‌کند:بهسازی و ایجاد زیرساخت‌های فضایی کشور مانند ایجاد آزمایشگاه‌ها، پایگاه‌های پرتاب‌های فضایی، ایستگاه‌های زمینی، پایگاه مشاهده و رصد و ایجاد و توسعه زیرساخت‌های صنعتی از مهمترین کارهای انجام شده سازمان در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

ثبت بین‌المللی 5 موقعیت مدار فرکانس جدید در سال جاری

دکتر بهرامی در ادامه از توسعه شبکه‌های ماهواره‌ای جمهوری اسلامی ایران توضیح داده و می‌گوید:سازمان فضایی ایران ضمن نظارت و جلوگیری از تداخلات فرکانسی، نسبت به موقعیت‌های مدار فرکانسی ثبت شده برای کشور جمهوری اسلامی ایران، اقدام به ثبت بین‍المللی 5 موقعیت مدار فرکانسی ماهواره‌ای جدید در اتحادیه بین‌المللی مخابرات در مدار زمین آهنگ در سال 1395 نموده است. موقعیت‌های مدار فرکانس جدید در موقعیت‌های مداری مناسب در باندهای فرکانسی Ka و Ku بوده و در مرحله هماهنگی فرکانسی با سایر کشورها قرار دارد. پیش از این نیز سازمان فضایی در سال 1390 اقدام به ثبت اولیه 14 موقعیت ماهواره ای مختلف نموده بود که همگی آنها در مرحله انجام هماهنگی‌های فرکانسی به منظور ایجاد سرویس خالی از تداخل فرکانسی قرار دارند.

توسعه روابط بین‌الملل از دیگر اهداف سازمان فضایی کشور

توسعه روابط بین الملل از دیگر اهداف این سازمان است. رئیس سازمان فضایی ایران با بیان این مساله عنوان می‌کند: ایجاد همبستگی و روابط دوستانه بر اساس یک تعامل دو سویه بین‌المللی، پیرو سیاست‌های کلی نظام و چشم‌انداز دولت تدبیر و امید در زمینه افزایش تعاملات بین‌المللی در یک فرآیند دو طرفه(برد-برد) از اهداف سازمان فضایی ایران در تعاملات بین‌الملی خود است.

رونمایی از جدیدترین دستاوردهای فضایی کشور در دهه فجر

دکتر بهرامی در پایان از تازه ترین دستاوردهای فضایی کشور یاد کرده و خبر می‌دهد:همزمان با دهه مبارک فجر در سی و هشتمین سالگرد انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و همزمان با فرارسیدن روز 14 بهمن و روز فناوری فضایی، طی مراسمی با حضور مقامات عالی کشوری، متخصصان و فعالان حوزه فضایی از آخرین دستاوردهای فضایی کشور از جمله دو ماهواره آماده پرتاب رونمایی می‌شود. وی تشریح می‌کند: ماهواره‌هایی که قرار است در این روز رونمایی شوند ماهواره‌های سنجش از دور و مخابراتی هستند که از مرحله تحقیقات به مرحله عملیاتی رسیده‌اند.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به همکاری سازمان فضایی ایران با مراکز تحقیقاتی، پژوهشی و دانشگاه‌ها اظهار می‌کند: این همکاری‌ها سبب توسعه روز افزون فناوری‌های فضایی کشور شده است که ساخت این ماهواره‌ها از جمله دستاوردهای بزرگ آن به شمار می‌آیند.