قدس آنلاین - چند ماه پیش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌اعلام کرد که سازمان نظام رسانه‌ای به‌زودی تشکیل می‌شود. سیدرضا صالحی امیری گفته بود که در این دولت با تصویب سازمان نظام رسانه‌ای، بسیاری از اصحاب مطبوعات در چارچوب سازمان، سامان پیدا خواهند کرد و دخالت دولت به حداقل خواهد رسید. 2 ماه پیش هم پیش‌نویس لایحه نظام جامع رسانه‌ها منتشر شد؛ پیش‌نویسی که نسبت به نسخه قبلی خود تغییراتی داشت. این پیش‌نویس از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد برای اظهار نظر و اطلاع اصحاب رسانه و صاحب‌نظران این حوزه انتشار یافت. اگرچه هنوز لایحه‌ای به مجلس نرسیده است اما هفته پیش صالحی امیری از مراحل پایانی تشکیل سازمان جدید رسانه‌ای خبر داد و گفت که جزییات لایحه تهیه شده و در این باره یکشنبه آینده (فردا) در کمیسیون فرهنگی دولت بحث می‌شود.

گله مجلس از دولت

احمد سالک، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، ‌در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: 2 سال است که بحث نظام جامع رسانه در کمیسیون فرهنگی مطرح است اما لایحه‌ای از سوی دولت به دست ما نرسیده است. اکنون با توجه به اولویت بودجه 96، بعید است که فرصت به بررسی موضوع دیگری در مجلس برسد. بنابراین کمیسیون فرهنگی هم تشکیل نمی‌شود تا بحث نظام رسانه در آن بررسی شود. او ادامه می‌دهد: البته بعد از بحث بودجه و در صورت تشکیل کمیسیون فرهنگی، تلاش می‌کنیم موضوع نظام جامع رسانه بررسی شود.

سالک درباره طولانی‌شدن قانون نظام جامع رسانه توضیح می‌دهد: بررسی این ماجرا هر بار با تصویب برنامه مهم‌تری همزمان شد. مثلاً برنامه ششم توسعه آمد و کمیسیون‌ها تعطیل گشت. الان هم که ایرادات برنامه ششم از شورای نگهبان برگشته و در حال بررسی است. بنابراین نمی‌توان پیش‌بینی کرد که بحث نظام جامع رسانه در دستور کار این هفته کمیسیون فرهنگی قرار می‌گیرد یا خیر.

او با گلایه از تعلل وزارت ارشاد برای تقدیم لایحه نظام جامع رسانه به مجلس، خاطرنشان می‌کند: برای تدوین قانون نظام جامع رسانه نیازمند پالایش دیگر قوانین هستیم تا قوانین تکراری یا تداخلی نداشته باشیم.

به گفته سالک، چند سال است که دولت قول داده لایحه نظام جامع رسانه‌ای را به مجلس بیاورد اما این کار را نکرده است. او با اشاره به ضعف قانونی در حوزه رسانه، یادآور می‌شود: تردیدی نیست که در صورت تصویب قانون نظام جامع رسانه، تمام رسانه‌های مکتوب و دیجیتالی ساماندهی می‌شوند.

نقطه، سر خط

رضا مقدسی، کارشناس رسانه و مدیرعامل پیشین خبرگزاری «مهر»، نیز در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: موضوع نظام جامع رسانه حدود 10 سال است که مطرح می‌شود. 2 دوره مجلس تغییر کرده و موضوع نظام جامع رسانه در دستور کار آنها بوده است.

او دلیل تعلل در تدوین نظام جامع رسانه‌ای را تغییر دولت‌ها می‌داند و می‎افزاید: هر دولتی، بسته به دیدگاه‌های خودش و مسایلی که مد نظر دارد، تغییراتی را در لایحه به وجود می‌آورد. در مرحله کارشناسی و تخصصی که در حوزه معاونت مطبوعاتی است، اهل فن پای کار می‌آیند اما وقتی به کمیسیون فرهنگی دولت ارجاع می‌شود علاوه بر اهالی رسانه، دیدگاه‌های سیاسی و غیرکارشناسی هم به آن اضافه می‌شود. حتی شنیده می‌شود که برای تدوین لایحه، جلساتی طولانی با اشخاصی که غیررسانه‌ای بوده یا منتسب به جریان خاص همسوی با دولت هستند، برگزار شده است. آن‌وقت چیزی درمی‌آید که چندان با نیازهای نظام رسانه تطبیق ندارد و تا می‌خواهد به سرانجام برسد، دولت تغییر می‌کند. یعنی نقطه سرخط.

شبیه نظام پزشکی نمی‌شود

مقدسی با اشاره به دلسردی اهالی رسانه نسبت به طولانی‌شدن تشکیل نظام جامع رسانه‌ای، خاطرنشان می‌کند: متأسفانه این ماجرا در نظام بوروکراسی گیر کرده و در کمیسیون فرهنگی دولت معطل مانده است.

او در پاسخ به این پرسش که ایجاد نظام جامع رسانه در کشور ما قابل تحقق هست، توضیح می‌دهد: تشکیل نظامی‌ شبیه نظام پزشکی یا مهندسی، ممکن نیست اما قانون جامعی که بتواند همه نظام‌های رسانه‌ای را در بر بگیرد و نسبت به مسایل قانونی و اجرایی رسانه‌ها هماهنگی ایجاد کند حتماً مفید است. ما هرقدر بتوانیم در مسایل رسانه‌ای قانونمندتر و منظم‌تر پیش برویم، فواید آن به همه رسانه‌ها می‌رسد.

به گفته این کارشناس رسانه، در نظام پزشکی و مهندسی با شاخصه‌های حرفه‌ای مواجه هستیم اما در بحث رسانه، دیدگاه‌های فرهنگی آن‌قدر متنوع و متکثر هستند که بعید به نظر می‌رسد که به لحاظ ساختاری بتوان انسجام حرفه‌ای به وجود آورد. در نظام پزشکی و مهندسی ساختارها مبتنی بر ویژگی‌های حرفه‌ای است اما در نظام رسانه‌ای به خاطر غالب‌بودن وجوه فرهنگی و سلایق سیاسی، ایجاد چنین ساختاری دشوار است.

مقدسی با بیان اینکه ناگزیریم از اینکه دولت در میانه ماجرا قرار بگیرد و کار را پیش ببرد، یادآور می‌شود: اگر دولت در میانه کار نباشد، اینکه همه رسانه‌ها بتوانند با سلیقه‌های گوناگون دور هم جمع شوند و به نظام مشترکی برسند، دشوار است زیرا نظام صنفی قدرتمندی نداریم که میدان‌دار عرصه شود.

او ادامه می‌دهد: دولت بدون حضور رسانه‌ها نمی‌تواند میان‌دار باشد و بین رسانه‌ها وفاق ایجاد کند. بنابراین رسانه‌ها باید همکاری کنند. یعنی تا زمانی که ایجاد این نظام، مطالبه رسانه‌ها نباشد یا نظامی ‌که مورد قبول همه رسانه‌ها باشد، تدوین و اجرا نشود، تحقق سازمان نظام رسانه‌ای دشوار است.

او با اشاره به چند ماه باقیمانده تا پایان دولت وقت، می‌گوید: بعید است که نظام جامع رسانه‌ای در این دولت به نتیجه مشخصی برسد. بوروکراسی دولتی این روند را طولانی کرده و تغییر وزیر فرهنگ و ارشاد هم مزید بر این تعلل شده است.