قدس آنلاین- سد نرگسی یکی از سدهای در دست ساخت بر روی رودخانه «جِرِه» در جنوب غربی ایران است که در استان فارس و در ۱۵ کیلومتری شرق شهر بالاده و ۶۰ کیلومتری جنوب غرب شیراز واقع شده‌است.

سد نرگسی به صورت خاکی با هسته رسی است و با هدف کنترل و مهار سیلاب، تأمین آب کشاورزی ۱۵ هزار هکتار اراضی پایین دست، تأمین آب شرب و صنعت منطقه بالاده و فراشبند و آب مورد نیاز پتروشیمی بالاده و بخش صنعتی زاگرس جنوبی، تأمین آب زیست محیطی و تولید انرژی برقابی ساخته می شود.

این سد قرار بود تا سال۱۳۹۴ به بهره برداری برسد اما نبود اعتبار و تکمیل نشدن عملیات ساخت و بهره برداری از این سد نه تنها باعث هدر رفت میلیونها متر مکعب آب شد که خسارات دیگری را هم به دنبال داشت.

سدها، سد راه خشم سیلاب

در کشور ما که فاقد رودخانه‌های آرام و با دبی آب دائمی هستیم و اغلب رودخانه‌ها فصلی و سیلابی و فقط در مدت زمان محدودی از سال دارای آب قابل توجه هستند، محاسبات ظرفیت سدها بایستی برای کنترل سیلابها محاسبه شده که از هدر رفتن آب جلوگیری کنیم.

در بارندگی های اخیر فارس و در برخی از مراکز شاهد بارش ۵۱۰ میلیمتر باران بودیم اما وجود سدهای استان تا حدود زیادی به مدد مدیریت بحران آمده و خسارتهای احتمالی را به حد اقل رساندند.

به عنوان مثال سد سلمان فارسی نقشی بی بدیل در کنترل سیلاب و کاهش بحران و خسارت‌ها در منطقه ایفا کرد.

 بی پولی و حسرت

استاندار فارس در همین رابطه می گوید: دو هفته قبل از اینکه سیل بیاید در بازدیدی که از سد نرگسی کازرون داشتیم طی نشستی با سردار عبداللهی درخواست کردم با توجه به اینکه کمبود پول و اعتیار داریم و مشکل شدید کم‌آبی در فارس و بوشهر هم وجود دارد، شما روند تکمیل این سد را ادامه دهید. ولی متأسفانه به دلیل همین بی‌پولی و وقوع سریع سیل، این سد تکمیل نشد.

سید محمدعلی افشانی بیان کرد: اگر این سد را داشتیم حداقل ۱۳۷ میلیون مترمکعب آب پشت آن ذخیره‌شده بود و همین باعث شد که آب از آن عبور کرده و موجب شکسته شدن و تخریب پل پایین‌دستی شود، پل مهمی که بین کازرون و فراشبند قرار داشت که اگر این سد آبگیری شده بود این خسارت‌ها که چندین برابر تکمیل سد بود، به وجود نمی‌آمد.

استاندار فارس همچنین با بیان اینکه 4 سد در همین وضعیت وجود دارد، افزود: یکی دیگر از سدهای  ناتمام ما در استان سد «هایقر» است که ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت که اگر امسال تأمین منابع می‌شد و ما می‌توانستیم تزریق مالی را انجام دهیم چندین میلیون مترمکعب آب در این سد ذخیره داشتیم و خسارت‌ها نیز کمتر بود.

​

آب هایی که به دریا می ریزد

همه ساله با بارش باران های شدید در جنوب و جنوب شرق کشور به علت نبود زیرساخت ها علاوه بر خسارتهای فراوان به تأسیسات زیربنایی و همچنین واحدهای مسکونی، بخش اعظم این بارش ها به هدر می رود. به عنوان مثال با باران‌های اخیر در استان سیستان و بلوچستان بیش از ۶ میلیارد مترمکعب آب در استان جاری شده و به‌ گفته استاندار بیش از ۸۰ میلیون مترمکعب آن پشت سدها ذخیره و مابقی این آب‌ها یا به دریا ریخته یا از کشورخارج شده است.  

اما در استان فارس این هدر رفت با حسرتی دوچندان مواجه شده است چرا که در پی وقوع سیلاب در استان فارس به خاطر نیمه تمام بودن سدها و ناتوانی در آبگیری نه تنها نزولات آسمانی ذخیره نشد بلکه بر شتاب سیل افزوده و تأسیسات و مناطق مسکونی زیردست در مسیر سیل را نابود کرد.  در همین زمینه مدیرکل راهداری و حمل و نقل استان فارس خبر از تخریب و نابودی شش پل در پی سیلاب های اخیر استان فارس داد . از این رو با توجه به شرایط اقلیمی کشورمان که آب دارای ارزش استراتژیک است ذخیره سازی درمواقع  سیلاب برای استفاده در فصل های خشک ضروری است.