اختصاصی قدس آنلاین - اعظم صفایی/ می گویند قیمت بالای زمین، آب و هوای معتدل، وجود زمینه‌های اشتغال در حوزه‌های کشاورزی، صنعت و خدمات، موقعیت خوب جغرافیایی و نزدیکی به پایتخت، قزوین را به یکی از شهرهای مهاجر پذیر کشور تبدیل کرده؛ و حالا سالیان زیادی است که این مساله شده معضل.
معضلی که گویی با تاریخ قزوین عجین شده بود حالا به بحرانی تبدیل شده که همه مسئولان شهر را به تکاپو و یافتن راه حال انداخته است. در این سال ها نه دیگر آبی برای قزوین مانده و نه شغلی برای مردمش اما مهاجران و حاشیه نشینان همچنان هستند و همچنان اضافه می شوند؛ مهاجرانی که محل سکونت، نوع مسکن و تمام جنبه های زندگی ظاهری شان با محل سکونت متعارف شهر مقصد متفاوت است و این تفاوت که در وضع فرهنگی و اقتصادی شان بیشتر به چشم می آید باعث شده برخی کارشناسان برای آنها از تعابیری مثل «شبه شهروند» استفاده کنند.
اینکه ماجرای شهر قزوین در این سالها برای حل معضل حاشیه نشینی به کجا رسیده را از نماینده مردم این شهر پرسیدیم. سیده حمیده زرآبادی از مفهوم توسعه گفت و از تصمیماتی که گاهی کندی شان باعث بروز معضل برای مسائل پیرامونی شهرها و مردم شان می شود.
سیده حمیده زرآبادی ضمن اشاره به این موضوع که شهر قزوین به دلیل موقعیت جغرافیایی، پتانسیل های فرهنگی و کشاورزی و شرایط آب وهوایی مناسب از گذشته مهاجر پذیر بوده است اظهار داشت: «در گذشته مهاجرپذیری تبدیل به بحران حاشیه نشینی نشده بود لیکن در حال حاضر روزبه روز بیشتر به سمت این بحران گام برمی داریم که اگر مدیریت درستی برای آن اعمال نشود متأسفانه این مسأله نابسامان ترخواهد شد؛ پدیده جنگ، نبود امکانات شغلی و اجتماعی و فقر اقتصادی از دلایلی است که افراد را به سمت حاشیه شهرها سرازیر می‌کند؛دلیل این امراین است که افراد شرایط زندگی در شهرها را ندارند در نتیجه حاشیه نشینی شکل می‌پذیرد.»
شهرسازی معیوب، عامل ایجاد حاشیه نشینی/ رویکردی برنامه محور نیاز است
زرآبادی با بیان اینکه در گذشته جمعیت روستایی ۷۰ درصد و جمعیت شهری ۳۰ درصد بوده است گفت: «متأسفانه در حال حاضر این نسبت تغییر کرده و معضل حاشیه نشینی را ایجاد کرده است. دلیل اصلی این امر شهرسازی معیوب و مشکل دار در کشوراست که بسیاری از اصول را در نظر نگرفته است. شهرسازی نادرست ما یک سری مشکلات فرهنگی و اجتماعی را به وجود می‌آورد که حاشیه نشینی یکی از این مشکلات است. در استان قزوین مهمترین دلیل حاشیه نشینی توسعه نامتوازن شهری است؛ زمانی که امکانات شهری به طور برابر و مساوی بین اقشار مختلف تقسیم نشود، طبیعی است که حاشیه نشینی سرعت بیشتری به خود می‌گیرد و به تبع آن معضلات اجتماعی و فرهنگی شیوع بالایی می‌یابند.»
وی رویکرد بلندمدت و برنامه محور را تنها راهکار کاهش مشکلات ناشی از حاشیه نشینی دانست وافزود: «این رویکرد باید در دستور کار دولت، استانداری ها و شهرداری ها باشد. به این معنی که سیاست تمامی این نهادها در یک راستا عمل کند و در این زمان است که می‌توان از مزایای مهاجرت ها هم بهره مند شد. در غیر این صورت اگر رویکرد توسعه متوازن، بلند مدت و برنامه محور حل مشکلات و معضلات اجتماعی و فرهنگی حاشیه نشینان وجود نداشته باشد طبیعی است دستاوردی به همراه نخواهد داشت.»
همه ارگان ها باید با هم هماهنگ باشند
این نماینده اصلاح طلب در مجلس دهم در خصوص یکی دیگر از دلایل حاشیه نشینی در قزوین اظهار داشت: «در استان قزوین بخشی از حاشیه نشینان را افرادی اختصاص می‌دهند که از شهرها و روستاهای مجوار مهاجرت کرده‌اند و بخش دیگر افرادی هستند که در محله های قدیمی استان سکونت دارند و به دلیل اینکه این محلات با قسمت های دیگر شهر همخوانی ندارند به شکل حاشیه درآمده اند. از طرفی دیگر بخشی از این حاشیه نشینان را مهاجران کشورهای دیگر از جمله افغانی ها و کردها تشکیل می‌دهند که در برخی از مناطق شهر مانند "چوبین دشت" ،"نظام آباد"، "نجف آباد "و "اقبالیه" ساکن هستند و سکونت این افراد، معضلات فرهنگی و اجتماعی بسیاری را به همراه داشته است که ضروری است برای حل این مشکل بررسی دقیق صورت پذیرد. البته این اقدام بیشتر بر عهده شهرداری ها است لیکن استانداری وسایر ارگان ها هم باید هم راستا با شهرداری گام بردارند.»
«روستاشهر»؛ معلق میان روستا و شهر!/ کسی با مفهوم توسعه مخالف نیست، به شرطی که توسعه، برنامه محور باشد
وی همچنین با اشاره به اینکه در سالهای گذشته خواسته و ناخواسته تغییراتی در تقسیمات کشوری ایجاد شده است و برخی از روستا ها تحت عنوان" روستا شهر" بدل به شهرهایی شده‌اند که تنها نام شهر را یدک می‌کشند، اظهار داشت: «این روستا ها فاقد امکانات شهری هستند و اغلب افراد ساکن در آنها تقاضا دارند که روستای محل زندگی شان تبدیل به شهر شود تا بتوانند به امکانات شهری دست پیدا کنند؛ این موضوع هم بخشی از پیامدهای عدم وجود نگاه کلی در رفع مشکلات بوده است و شهرسازی معیوب همانطور که گفته شد مقصر اصلی این مسأله است؛ لازم به ذکر است که کسی با مفهوم توسعه شهر مخالفتی ندارد لیکن اگراین توسعه برنامه محور و دقیق نباشد به طوری که تمامی جوانب در مورد آن لحاظ نشده باشد طبیعی است که به توسعه پایداری که دولت به دنبال آن هست نخواهد رسید و تنها معضلاتی ایجاد می‌کند که توان خدمت رسانی مناسب وارائه خدمات قابل قبول را به افراد ناممکن می‌سازد.»
تصمیمات دولت کند است!
زرآبادی نگاه دولت و مجلس را در رفع مشکل حاشیه نشینی نگاه رو به جلو تفسیر کرد که چشم انداز روشنی دارد و افزود: «خوشبختانه دولت در این مقوله هدفمند عمل می‌کند و برنامه های مثبتی در دستور کار دارد. طبیعی است که یکسری اقدامات از گذشته انجام شده که نمی توان آنها را متوقف کرد و باید ادامه یابد لیکن اینکه نحوه برنامه ریزی به چه صورت باید باشد مهم است. البته باید به این مساله هم اشاره کنم که در مورد تقسیمات کشوری در این دولت به این شکل که روستاها به شکل شهر درآیند تصمیم گیری ها به کندی صورت گرفت؛ خوشبختانه نگاه دولت نگاه حل معضل بوده و امید است با برنامه ریزی جامع به نتایج خوبی دست یابیم. نکته دیگر اینکه با توجه به افزایش جمعیت شهری وکاهش جمعیت روستایی و به خصوص افزایش حاشیه نشینی هر اندازه معضلات در این حواشی بیشتر باشد طبیعی است که معضلات و پیامدهای آن شهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
وی در پایان اضافه کرد: «نگاه مجلس به سمتی است که با بررسی این مشکلات سعی در کاهش آنها کرده است تا بتواند طرح هایی ارائه دهد که معضل حاشیه نشینی را به حداقل برساند.»
نظر شما