قدس آنلاین - "نظام ارجاع خدمات پزشکی" یعنی بیماران تحت پوشش بیمه باید طبق مراحل وضع شده که شروع آن با پزشک خانواده است مورد درمان قرار گیرند.
چرا که اگر بیماران مستقیماً به مراکز تخصصی مراجعه کنند علاوه بر افزایش هزینه های درمان ،هزینه های پرداختی از جیب آن ها نیز تحت پوشش بیمه نخواهد بود.در این سیستم درمانی به هر پزشک عمومی فهرستی از افراد تحت پوشش توسط شرکت بیمه داده می‌شود و بیماران موظف می‌شوند به پزشک معرفی شده مراجعه کنند.

بنا به گفته کارشناسان در کشورهای صنعتی رشته های فوق تخصصی به هیچ عنوان مورد اقبال سیاستگذاران و متخصصان حوزه های پزشکی نیست و در بسیاری از این کشورها "متخصص توانمند" هدف اصلی قرار گرفته است.در چنین کشورهایی موضوع نظام ارجاع برای بیماران نهادینه شده و بیماران برای تشخیص بیماری خود به پزشک متخصص یا فوق تخصص مراجعه نمی کنند.

اما در کشور ما به دلیل سیاستگذاری های غلط،مردم تصور می کنند مراجعه به پزشکان متخصص و فوق تخصص برای درمان تمام بیماری ها مناسب است در حالی که مراجعه به متخصص و فوق تخصص زمانی ضرورت می یابد که بیماری تشخیص داده شده و نیازمند درمان تخصصی است به همین دلیل  در سایر کشورها به جای فوق تخصص از کلمه " زیر مجموعه" استفاده شده است.

به عنوان نمونه اگر با علامت سردرد به یک فوق تخصص چشم مراجعه کنید به جز چشم به اعضای دیگر کمتر توجه می کند و فقط ارتباط سردرد با چشم را بررسی می کنند در حالی که اگر بیمار ابتدا به "پزشک عمومی توانمند"مراجعه کند، پزشک با بررسی جامع علایم بیماری دلیل درد را تشخیص می دهد و در صورت نیاز بیمار را به متخصصان مربوطه ارجاع می دهد و به این ترتیب از سرگردانی بیمار و آزمایش ها و درمان های غیر ضروری و پرهزینه پیشگیری می شود.

*اهداف طرح نظام ارجاع

دکتر بابک فرخی ؛مدیر گروه پزشک خانواده وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی نیز در این خصوص می گوید:هدف از اجرای طرح «نظام ارجاع » دستیابی به چند مهم  (از جمله پیشگیری از تکرار خدمت در سطوح مختلف و همچنین کاهش پرداخت از جیب مردم و پیشگیری هزینه در سطوح بالاتر) است.ضمن آنکه طبق الزامات قانونی و اسناد بالا دستی نیز (از جمله فرمایشات مقام معظم رهبری در ابلاغ سیاست های 14 گانه سلامت )،به نظام ارجاع اشاره شده که شامل برنامه پنجم و ششم می شود که ضمن تاکید بر اُجرتی «پزشک خانواده» و« نظام ارجاع » به عنوان یک وظیفه تلقی شده است.

وی می افزاید: در ماده 37 لایحه بودجه نیز به بحث نظام ارجاع پرداخته شده است که باید بخشی از اعتبارات در قالب نظام ارجاع هزینه شود.

*کاهش هزینه های درمانی

وی با بیان اینکه نظام ارجاع بحثی علمی است که در دنیا مورد استفاده است ادامه می دهد: در تمام دنیا برای کاهش هزینه های سلامت و دسترسی بهتر نظام ارجاع در حال اجراست.

دکتر فرخی می گوید: ما در نظام ارجاع سه سطح عمومی، تخصصی و فوق تخصصی داریم که اگر بخواهیم این نظام شکل بگیرد باید این ارتباط در تمام سطوح برقرار باشد، تا فردی که وارد سطوح خدمت می شود در صورت نیاز امکان استفاده از سطوح تخصصی و فوق تخصصی نیز برای او فراهم باشد.

* هماهنگی سازمان های مختلف

وی با اشاره به اینکه بازخورد نظام ارجاع به مراتب مهمتر از نظام ارجاع است،می افزاید: در این طرح هنگامی که پزشک عمومی یا پزشک خانواده بیمار را به سطوح بعدی ارجاع می دهد باید از روند درمان او مطلع باشد.

دکتر فرخی در پاسخ به این پرسش که چرا تا کنون طرح نظام ارجاع اجرا نشده و یا شکل نگرفته است می گوید: اجرای طرح نظام ارجاع نیازمند هماهنگی اداره ها وسازمان های مختلفی است که جلسه های مرتبط از سال گذشته برگزار و دستورالعمل های لازم تصویب شده و مقرر گردیده در 9 دانشگاه علوم پزشکی کشور (دانشگاه های علوم پزشکی خراسال رضوی ، چهار محال بختیاری ،یزد ،خراسان شمالی ،اردبیل ،زنجان ،قم ،مراغه و بوشهر)که زیرساخت های فنی و تخصصی لازم را دارند به صورت پایلوت اجرا شود.

*تامین زیر ساخت ها

به گفته این مسوول،وزارت بهداشت ارایه دهنده اصلی خدمت در این طرح است ضمن آنکه در طرح مذکور نیازمند بستر الکترونیک(برای ایجاد پرونده سلامت) نیز هستیم که بخش عمده آن انجام شده و اکنون  65 میلیون نفر از هموطنانمان دارای پرونده الکترونیک سلامت می باشند.

دکتر فرخی ادامه می دهد:اجرای طرح نظام ارجاع نیازمند همکاری سازمان های بیمه گر نیز می باشد.از همین رو ابتدا این طرح در جمعیت های دارای پزشک خانواده،پس از آن در شهرهای دارای جمعیت کمتر از 100 هزار نفر و سپس به کل کشور توسعه خواهد یافت.

وی نبود زیر ساخت ها و بسترهای لازم را از موانع عمده اجرا نشدن طرح عنوان می کند و می گوید: تامین منابع مالی نیز یکی دیگر از موانع اجرا بوده است.

دکتر فرخی می افزاید: از سال 84 طرح پزشک خانواده در مناطق روستایی و شهرهای کمتر از 20 هزار نفر اجرا و برای هر 4 هزار نفر جمعیت یک پزشک خانواده معرفی شده است بنابراین بخشی از زیرساخت های طرح نظام ارجاع فراهم است.

*اجرای سطح دو وسه در مناطق روستایی

وی ادامه می دهد: با توجه به اینکه در مناطق روستایی 6 هزار و 852 پزشک خانواده داریم و نظام شبکه و پرونده الکترونیک نیز در بیشتر این مناطق شکل گرفته (البته در برخی مناطق امکانات محدودتر است که در حال اصلاح می باشد) بنابر این فرصت مناسبی است که سطح دو و سه نیز در این مناطق اجرا شود.

به گفته دکتر فرخی تلاش می شود تا پایان سال جاری این طرح در 9 دانشگاه علوم پزشکی کشور به صورت پایلوت اجرا شود.