قدس آنلاین -  در حال حاضر  حدود ۲۰ صندوق بازنشستگی در کشور وجود دارد که از بزرگترین آن ها یعنی سازمان تأمین اجتماعی با بیشترین افراد تحت پوشش تا قدیمی‌ترین آن ها که صندوق بازنشستگی کشوری است،همه روزگار چندان خوشی ندارند.چنانکه دکترنیلی،مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور نیز «صندوق های بازنشستگی» را یکی از شش ابر چالش اقتصاد ایران می داند. ادعایی که بنا بر شواهد موجود چندان بی راه نیست. با این حال یکی ازچالش های این حوزه وابستگی های روزافزون به دولت است که به اعتقاد صاحب نظران سال ۸۷ این وابستگی ۳۶ درصد بوده و امروز  به ۵۸ درصد رسیده است.

در این باره دکتر سعید نمکی، معاون توسعه امور اجتماعی و عمومی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور می گوید:صندوق های بازنشستگی همواره چشم به دولت دارند، کجای دنیا صندوق های بازنشستگی برای پرداخت مستمری از دولت پول می گیرند، دولت امسال۳۷ هزار میلیارد تومان به صندوق بازنشستگی کمک کرد، قرار بود هزار میلیارد تومان از بقیه کسری را خودشان جبران کنند اما شب عیدی اعلام کردند که نمی توانند و باز هم کمک خواستند. آنطور که نمکی می گوید  از ۷۳ هزار میلیارد تومان بودجه رفاه اجتماعی کشور، حدود ۴۷ هزار میلیارد تومان برای صندوق های بازنشستگی هزینه می شود.

*نبود موازنه در دخل وخرج

عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با تأکید بر نبود شفافیت در وضعیت صندوق های بازنشستگی به گزارشگر ما می گوید: گرچه صندوق ها هزینه هایی را برای تأمین کارکنان تحت پوشش خود دارند اما شفافیت کافی در وضعیت درآمدها و هزینه کردها دیده نمی شود و  در آن تعادلی نیست. از این رو مجموعه های یادشده در عین طلبکاری از دولت، ناگزیرند از حمایت های آن نیز برخوردار باشند.

وی با اشاره به فشار مضاعف تکالیف بی شمار دولت به این صندوق ها می کند:بازنشستگی های پیش از موعد هزینه های صندوق ها را افزایش        می دهد؛ چنانکه در سال های گذشته مواردی از اجرای این موارد را شاهد بودیم  و در  هفته های گذشته نیز  بحث بازنشستگی زودهنگام بانوان مطرح شد که این قضیه هزینه مضاعفی را برای صندوق ها به همراه دارد و موازنه  دخل وخرج صندوق ها  را به هم می زند. از این رو اگر دولت به دنبال حمایت یا ارفاقی است این مسأله را نباید ازجیب صندوق ها بپردازد بلکه خودش مکلف به پرداخت شود. چراکه فشارهای اجرای این موارد را باید صندوق ها تحمل کنند و درعمل چالش های آن گریبان کارکنان و بازنشستگان را می گیرد.

این نماینده خانه ملت ادامه می دهد:درآمد صندوق ها  متعلق به دولت نیست و جزو اموال عمومی محسوب نمی شود یعنی  اندوخته های این صندوق ها را نمی توان همانند پول نفت، مالیات، عوارض و دیگر موارد  درآمدهای دولت دانست اما از آنجا که سرمایه و پول بی نام و نشانی است هرگاه دولت ها با تنگنای اقتصادی وکسری  مواجه شدند به سراغ آن رفته اند. از این رو درطول سال ها دولت ها به صندوق ها بدهی دارند. این درحالیست که منابع این صندوق ها متعلق به کارکنانی است که طی ۲۰-۳۰ سال از طریق حقوق خود منابعی را به این  مجموعه ها تزریق کرده اند.

وی با تأکید بر این که همواره وضعیت و اندوخته های این صندوق ها در هاله ای از ابهام بوده، خاطر نشان می کند: همه مسؤولان وصاحبنظران بر این وضعیت ناخشنود باور دارند و این رویه را همسو با حمایت از کارکنان تحت پوشش نمی دانند. این درشرایطی است که به هنگام نوشتن برنامه ها و تصویب بودجه به این چالش ها اشاره می شود  ولی هیچگاه تصمیم حساب شده و مطلوبی برای خلاصی از این چالش ها گرفته نمی شود.  

یوسفیان ملا تأکید می کند: زمانی این چالش ها رفع می شود که وضعیت صندوق های بازنشستگی رصد شده و نیازها به روز تعریف  شود. همچنین   میان درآمدها و هزینه کردها موازنه ایجاد شود زیرا در صورت تداوم این بی انضباطی اقتصادی ونبود شفافیت ها هرقدر به این صندوق ها درآمد از سوی دولت ترزیق شود بازهم نمی تواندجوابگوی کسری ها باشد. از این رو معتقدم صندوق ها نیازمند تجدید نظر  بنیادی و تدوین قوانین کارآمد وبه روزهستند.

وی همچنین می گوید: همه صندوق ها از وضعیت ناخوشایندی برخوردارند برخی، سرمایه گذاری های هنگفت و نابجایی کرده اند و برخی درگیر حقوقهای نجومی به مدیران هستند. به این ترتیب نمی توان شرایط مطلوبی را برای آن ها ترسیم کرد اما آنچه قابل توجه است این که تا به این چالش ها نیندیشیم وضعیت روبه بهبود نخواهد رفت.