قدس آنلاین - نیمه‌های خردادماه همین امسال بود که وزیر کشور با فهرستی بلند بالا از آسیب‌های اجتماعی به مجلس رفت و گزارشی تکان دهنده را به نمایندگان ارایه کرد. گزارشی که بیان می‌کرد عامل اصلی نیمی از طلاق‌های کشور اعتیاد است. اعداد و ارقامی تلخ، که نشان می‌داد اعتیاد، بلای خانمان‌سوز خانواده‌ها؛ پاهای نازیبایش را از مرزهای بهداشت و درمان فراتر گذاشته و تبدیل به بحرانی اجتماعی شده است.
غول ویرانگر این روزهای خانواده‌های ما، سبب شد تا در این باره با کارشناسان گفت و گو کنیم و نظر آن‌ها را بشنویم.

* ارمغان اعتیاد برای خانواده‌ها

دکتر غلامحسین حقدادی استاد دانشگاه و معاون امور اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی با بیان اینکه شمار بسیاری از خانواده‎ها تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم پدیده شوم اعتیاد هستند می‌گوید: طلاق یکی از پیامدهای اصلی اعتیاد است که از طرفی خود نیز می‎تواند دلیلی بر شیوع و گسترش اعتیاد باشد. اعتیاد به خاطر عوارض گسترده‌ای که همراه خود دارد، زوجین را مجبور می‌کند به سمت طلاق بروند و از جنبه‌‎های مختلف بر زندگی زوجین اثر می‌گذارد.

این کارشناس خانواده می‌گوید: در آمارهایی که از مراجعین داریم، افراد معتاد تقریباً سه برابر بیشتر از افراد عادی برای طلاق به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند. اعتیادی که بیشتر آقایان را درگیر می‌کند. در مقایسه بین اعتیاد زن و مرد، حدود هشت درصد مجموع افرادی که برای طلاق مراجعه می‌کنند زن و 92 درصد اعتیاد مردان مطرح است.

اعتیاد در بروز پدیده طلاق اهمیت ویژه‌ای دارد. در شرایط حاضر با توجه به حجم مشکلات مختلف و کیفیت اعتیاد، اعتیاد تأثیر سنگینی بر زندگی و خانواده‌ها دارد اما حدود سه درصد مردم به آن مبتلا هستند.

حقدادی تاکید می‌کند با وجود اینکه افراد معتاد در کشور جمعیت زیادی را در بر نمی‌گیرند اما همان جمعیت کم، به خاطر آسیب‌های بی‌شماری که بر پیکره خانواده‌ها وارد می‌کنند، درصد بالایی از طلاق کشور را به خود اختصاص داده‌اند. به همین دلیل در علل طلاق در کلان شهری مانند مشهد، بعد از نبود مسؤولیت‌پذیری، نداشتن رضایت جنسی و خشونت، اعتیاد در ردیف چهارم قرار دارد. چرا که دارای آسیبی تأثیرگذار است و طلاقی آسیب‌زا، مهم و پر خطر برای افراد به همراه خواهد داشت.

* آینده‌ای که با اعتیاد غبارآلود است

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه برای پیشگیری از اعتیاد باید به مسایل اجتماعی، دوران جوانی، مسایل روانی و مواردی که منجر به اعتیاد می‌شوند، فکر کرد توضیح می‌دهد: مسایل و مشکلات اجتماعی گاهی علت و معلول هم می‌شوند. و همیشه این طور نیست که اعتیاد علت طلاق باشد. طلاق هم می‌تواند علت اعتیاد باشد. باید تلاش کنیم از این آسیب‌ها پیشگیری کنیم. چرا که همین پیشگیری منجر به پیشگیری از طلاق نیز می‌شود.

کارشناس مسؤول بهزیستی با تأکید بر اینکه طلاق چاره کار نیست، اضافه می‌کند: اولین کار در این راه، درمان است. ما افراد معتاد بسیاری داشته‌ایم که درمان شده به زندگی عادی خود برگشته‌اند و طلاق نگرفته‌اند. چرا که برای فرد معتاد و بخصوص فرزندان آن خانواده با طلاق، آینده‌ای روشن را نمی‌توان ترسیم کرد.

* طلاق، پاک کردن صورت مسأله است

حسین چم حیدری، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی و مشاور خانواده نیز با اشاره به اینکه اعتیاد یکی از پنج عامل اصلی و مهم منجر به طلاق در کشور است به خبرنگار ما می‌گوید: ما همیشه اعتیاد را به عنوان یک پدیده در نظر می‌گیریم و غافل می‌شویم که فرد معتاد، قبل از دچار شدن به اعتیاد درگیر مسایل روحی، روانی و عاطفی شده است. مسایلی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال شخصیت، درماندگی، نداشتن اعتماد به نفس لازم و... همه سبب کشیده شدن افراد به سمت اعتیاد می‌شوند. یا گاهی اوقات ممکن است فرد اعتیاد نداشته اما در معرض اعتیاد بوده و یا آسیب‌پذیری و آمادگی اعتیاد را داشته باشد. حتی ممکن است فردی اعتیاد پیدا کرده و درمان هم بشود، اما آن مسأله‌ای که سبب اعتیاد او شده، باقی بماند. باید در نظر داشت تا وقتی که ریشه مشخص نشود، درمان معلول به سادگی امکان پذیر نیست.

این مدرس دانشگاه به خانواده‌ها بخصوص خانم‌ها توصیه می‌کند به محض روبه رو شدن با مشکل اعتیاد همسران، سراغ اولین گزینه یعنی طلاق نروند. وی بیان می‌کند: طلاق یعنی پاک کردن صورت مسأله، در صورتی که یک همسر باید در هر شرایطی کنار بیمار و فرد معتاد بوده و با او همراهی، همگامی و همقدمی داشته باشد. چرا که اعتیاد بیماری لاعلاج نیست و هر چند درمان سخت و فرآیند زمان‌بری دارد، اما فرد درمان می‌شود.

* چشم‌ها را باید شست...

این مشاور خانواده اضافه می‌کند: خانواده‌ها باید به بهبود اعتیاد همسران کمک کنند و شرایط آنان را در این چالش روانی- عاطفی در نظر بگیرند و بر این باور باشند که فائق آمدن بر آن، سبب رشد عاطفی و روانی خانواده شده، بلوغ ذهنی و عاطفی را به همراه خواهد داشت.

اگر زاویه دید و نوع نگاهمان به این مشکل را تغییر دهیم، بسیاری از آسیب‌ها و طلاق‌هایی که به خاطر اعتیاد بروز می‌کند کاسته می‌شود. در آن صورت اعتیاد در خانواده، چالشی رشد دهنده به خود می‌گیرد نه خسارتی که سبب آسیب دیدن خانواده می‌شود. درمان اعتیاد، مسیرهای موازی و چند لایه‌ای دارد که بخشی از آن، تخصصی و مربوط به قطع مواد است. حمایت روانی و عاطفی، گام بعدی و شناسایی و حل کردن عامل ایجاد اعتیاد قدم مهم‌تر برای پایان دادن به اعتیاد و شروع زندگی جدید و سالم در خانواده‌هاست.