به گزارش«قدس آنلاین» به نقل از شبستان اسلام بر روی تغذیه و حلال بودن غذا و همچنین کسب روزی حلال به عنوان منبع تهیه طعام برای خود و خانواده، تاکیدات بسیاری داشته است و حتی در روایات داریم که عبادت ۱۰ جزء دارد که ۹ جزء آن کسب روزی حلال است، یعنی کار و تلاش و کسب روزی حلال، مقدس است و حتی داریم؛ فردی که در این راه از دنیا برود، شهید محسوب می‌شود. به منظور بررسی فلسفه اهمیت لقمه و کسب حلال در اسلام و تاثیری که این لقمه بر تربیت نسل های آینده دارد، با سه تن از کارشناسان به گفتگو پرداخته ایم که در ادامه می خوانید:

حجت الاسلام والمسلمین دکتر قاسم ابراهیمی‌پور، عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه با اشاره به تاثیرات رعایت مال حلال و حرام روی ایمان و عبادات یک فرد، اظهار کرد: متون دینی و اسلامی، اموال را به طور کلی، به دو دسته حلال و حرام تقسیم کرده اند و این تقسیم بندی گاهی به خود اموال، بستگی دارد یعنی برخی از آنها بطور مطلق حرام است و نمی توانیم از آن استفاده کنیم مانند گوشت خوک.

روش تحصیل مال؛ از ملاک های حلال و حرام

وی اضافه کرد: برخی از اموال، حلال و حرام بودنشان، مطعوف به روش تحصیل آنها می شود یعنی اگر به نحو مشروعی تحصیل شده باشد، حلال است و در غیر اینصورت، حرام محسوب می شود و برخی از موارد حلال و حرام نیز معطوف به نحوه استفاده از اموال می شود بطور مثال؛ گوشت گوسفند حلال است اما به این شرط که از راه حلال تحصیل و بصورت حلال نیز ذبح شده باشد.

ابراهیمی پور با بیان اینکه برای اموال حلال و حرام دو دسته آثار تکوینی و تشریعی تعریف شده است، گفت: آثار تشریعی به این معناست که ارتکاب حرام یا مصرف مال حرام گناه است و موجب عذاب و مواخذه فرد می شود، حتی در همین دنیا نیز می تواند مجازات شود یا پیامدهایی برایش داشته باشد.

آثار مال حرام روی فیزیولوژی و نسل آینده انسان

عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه ادامه داد: آثار تکوینی یا وضعی یعنی اثری که مال حرام باعث آن می شود و اختیار و اراده نیز در آن نقشی ندارد که در متون دینی به آن مفصل پرداخته شده است، یعنی مال حرام روی زیست، فیزیولوژی یا حتی نسل آینده فرد تاثیرگذار است و نماز فرد تا 40 روز مورد قبول واقع نمی شود و ارتباط معنوی را تحت تاثیر قرار می دهد.

وی با اشاره به اینکه فردی که حرام خورده است از لحاظ تکوینی شرایط، بهشتی شدن را نخواهد داشت، تصریح کرد: در مجموع در روایات داریم: فردی که مال حرام می خورد، خانه ای را روی شن و ماسه روان می سازد.

ابراهیمی پور در پاسخ به این سوال که آیا مواد خوراکی دیگر کشورها یا بصورت خاص کشورهای دشمن اسلام، مصداق مال حرام محسوب می شود، افزود: اگر در شرایط تهیه آن اقلام، قوانین اسلامی شرط بوده باشد، بطور مثال ذبح اسلامی گوسفند باید توسط یک مسلمان صورت گرفته باشد، پس گوشت هایی که از خارج وارد می شود، اگر این شرایط را نداشته باشد، حرام محسوب است.

اموال خوراکی کفار و مشرکین حرام است

عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) با اشاره به اینکه برخی از کفار و مشرکین و برخی از آیین ها و مکاتب از نظر فقه اسلامی، نجس محسوب می شوند، گفت: مال حلال، اگر از این افراد تهیه شود و توسط آنها لمس شده باشد، موجب حرمت آن مال می شود یا اگر هیچکدام از این شرایط وجود نداشته باشد و مال کاملا به صورت حلال تهیه شده باشد اما استفاده از آن، موجب کمک به ظلم و سیطره کفار شود، آن مال حرام است.

بازگرداندن اموال حرام، راهی برای جبران

ابراهیمی پور با اشاره به راه های جبران و رفع آثار مصرف مال حرام، افزود: جبران استفاده از مال حرام با توجه به نوع استفاده اش متفاوت است، اگر اموال فردی را غصب کرده باشیم، تنها راه جبرانش، بازگرداندن آن مال و یا پرداخت ارزش ریالی آن است یعنی در مورد سرقت یا غصب، جبران به این صورت است که باید بطور کامل آن مال پس داده شود.

عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) ادامه داد: بطور مثال اگر فردی از بیت المال مصرفی داشته باشد که مجاز شرعی نباشد یعنی حتی اگر کارفرما اجازه داده باشد هم شرعی نیست، فرضا اجازه نداریم از ماشین اداری، استفاده شخصی کنیم، حتی اگر کارفرما اجازه هم دهد، استفاده از آن حلال نمی شود، بنابراین برای جبران این موارد استفاده، تنها راه جبران، بازگرداندن مال به شخص یا خزانه دولت است.

آثار تکوینی مال حرام با روح و جان یک فرد درگیر می شود

وی با اشاره به اینکه آثار تکوینی مال حرام با روح و جان یک فرد درگیر می شود، تصریح کرد: جبران این آثار متفاوت است و باید توبه و استغفار و حتی روزه گرفتن برای از بین رفتن گوشت ایجاد شده از آن مال،  صورت گیرد یعنی با توجه به ابعاد استفاده از آن مال، راه های جبران متفاوت است.

استفاده از اموال قاچاق حرام است

ابراهیمی پور با اشاره به اینکه استفاده از اموال قاچاق نیز حرام است، افزود: خلاف مقررات دولت و جمهوری اسلامی عمل کردن، اشکال شرعی دارد زیرا قوانین و مقررات، برای برقراری نظم در جامعه، وضع شده است و اگر این نظم نباشد، موجب هرج و مرج خواهد شد، بنابراین، اگر مالی خلاف مقررات باشد، استفاده از آن حرام است.

حکم متفاوت اموالی که کالای مشابه غیرقاچاق آنها موجود نیست

عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) اضافه کرد: البته گاهی به دلیل بی کفایتی و بی توجهی مسئولان و بی برنامگی یک کالا قاچاق می شود که البته قاچاق حرام است و فردی که اجازه ورود آن را در گمرک داده است، هم فعل حرامی را مرتکب شده و حتی فردی که خرید و فروش کرده هم حرام انجام داده است اما هم اکنون این اموال در جامعه پخش شده و تشخیص آن ممکن نیست یا مال دیگری که قاچاق نباشد، موجود نیست، بطور مثال قاچاق گوشی های همراه قطعا حرام است و اشکال شرعی دارد اما تشخیص برای مصرف کنندگان مشکل است یا گوشی های غیرقاچاق به دلیل بی برنامگی و بی کفایتی مسئولان، اصلا موجود نیست، حکم متفاوتی دارد و به دلیل ناچار بودن، می توان استفاده کرد اما آثار وضعی روی اقتصاد و کشور دارد.

کسب مال حلال، 9 جزء عبادت است

وی با اشاره به آثار استفاده از مال حلال و همچنین سخت بودن، روش تحصیل آن در آخرالزمان گفت: فردی که در پی کسب مال حلال می رود، عبادت کرده است زیرا عبادت 10 جزء دارد که 9 جزء آن کسب روزی حلال است یعنی کار و تلاش و کسب روزی حلال، مقدس است و فردی که در راه کسب روزی حلال از دنیا برود، شهید محسوب می شود.

عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) اضافه کرد: یکی از موانع روزی حلال، فعل حرام است یعنی اگر انسان صبورتر باشد، خداوند او را محروم نمی کند زیرا خداوند روزی را برای انسان ها تضمین کرده و کسب آن عبادت است و پاداش هم دارد، در حالی که اگر همه عبادات و تلاش های ما، براساس مال حرام باشد، مانند ساخت خانه ای روی شن و ماسه روان است یعنی سست و بی اساس.

عضو هیات علمی جامعه المصطفی(ص) خاطرنشان کرد: ممکن است تحصیل مال حرام کنیم و بعد پشیمان شویم و آن مال را یا به بیت المال و شخص پس دهیم اما به دلیل آنکه اموال حرام، اثر وضعی هم دارند و جان و روح شخص را تحت تاثیر قرار می دهند، جبران آن بسیار سخت است و مانند سمی که انسان می خورد و در نهایت وی را می کشد، این مال حرام می تواند، در نهایت زمینه ساز سقوط مطلق انسان شود که حتی راه برگشتی هم وجود نداشته باشد، به همین جهت پرهیز از مال حرام در اسلام بشدت موردتوصیه است

اهمیت رزق حلال در آینده فرزند

براساس این گزارش، حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت وگویی افزود: در دوران شیرخواری و حتی بارداری، تاکید بسیاری از سوی اسلام شده است که به جهت شکل گرفت بافت های پایه ای کودک، باید از مال حلال تغذیه شود تا شخصیت و پایه اولیه کودک صحیح بنا شود، در دوران بعدی نیز این اهمیت همچنان پابرجاست تا زیرساخت های روانی کودک یا به اصطلاح روانشناسان روان بنیان های او صحیح شکل گیرد.

آثار و برکات تغذیه و لقمه حلال در تربیت نسل های آینده

حجت الاسلام و المسلمین یدالله مقدسی، مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج در گفت وگویی با اشاره به آثار و برکات تغذیه و لقمه حلال در عملکرد و تربیت نسل های آینده انسان اظهار کرد: اهمیت حلال طلبی و حلال خوری به بینش دینی و جهان بینی انسان بستگی دارد زیرا گاهی انسان نظام هستی را برمبنای یک آفرینش دارای ناظر می نگرد و گاهی نیز نظام را تصادفی می داند، خداجویان عالم دارای جهان بینی تصادفی نسبت به نظام هستی نیستند بلکه معتقدند این نظام دارای یک مهندسی است.

 مقدسی با بیان اینکه در اسلام انسان برای رشد و دستیابی به سعادت و خوشبختی، باید رفتارهای توحیدی، تولیدی و مصرفی اش برپایه حلال و پرهیز از حرام باشد، افزود: این دستورالعمل دارای فلسفه و رازی است که در گام اول؛ ناشی از اقتضای منظر توحیدی است که انسان جهان هستی را برمبنای یک آفرینش می بیند و آفریدگار را ناظر آن می داند و معتقد است که همه چیز عالم به خدا اختصاص دارد و در آیه 126 سوره مبارکه نساء نیز داریم «وَ لِلَّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ؛ همه چیز عالم برای خداست»، در این صورت انسان دارای نقش خلیفه الهی است که در آیه 30 سوره مبارکه بقره هم داریم «انّا جَعَلْناکَ خَلِیفَهً فِی الاَْرْضِ».

حرام خواری مانع پذیرش عبادات می شود

وی اضافه کرد: پیامبر (ص) در این زمینه به امت فرمودند: «کسب مال از راه حرام مانع پذیرفته شدن عبادت است» و حتی ایشان در آخرین خطابه خود بعد از حجه الوداع به مردم فرمود؛ «ای مردم! در زندگی کسب حلال داشته باشید، خداوند ناظر اعمال شماست، برای رشد کردن، روزی خود را از راه کسب حلال بدست آورید».

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج ادامه داد: کسب از راه حرام، مانع پذیرفته شدن عبادات می شود و کسب حرام و حراخواری، مانع پذیرفته شدن صدقه و خیرات می شود.

 مقدسی با بیان اینکه اگر مال حرام داشته باشیم و از آن خیرات، نذورات و به نیازمندان کمک کنیم، از سوی خداوند پذیرفته نخواهد شد، افزود: این عمل مانند آن است که غذایی را پخته و سپس آن را به دور بریزیم و حتی اعمال حسنه مانند حج عمره و ... نیز اگر مال از راه حرام به دست آمده باشد، در پیشگاه خداوند پذیرفته نیست.

گرفتاری انسان در افکار و اعمال آلوده به میزان حرام خواریش

مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج با اشاره به اینکه به اندازه مال های حرامی که انسان کسب کرده و یا خورده، در آلودگی فکری، رفتاری و شخصیتی غرق می شود، تصریح کرد: به لحاظ اخروی هم اگر انسان مال حرام را ذخیره کند و آن مال به آیندگان برسد، موجب عذاب اخروی می شود.

 وی با اشاره به راز و فلسفه دوم اهمیت کسب حلال، افزود: انسان همواره به دنبال سعادت و خوشبختی است و برای رسیدن به آن نیازمند عواملی است که یکی از آنها کسب حلال است زیرا مال حلال با رعایت آداب، دستورالعمل ها و قوانین لازم و تقوای الهی کسب شده است.

 مقدسی با بیان اینکه تقوا از سرچشمه معرفت به خداوند حاصل می شود، ابراز کرد: امام صادق (ع) می فرمایند: «والتّقوی ماء ینفجر من عین المعرفة؛ تقوا و معرفت مانند ریشه و شاخه هستند» یعنی همانگونه که شاخه، باران و انرژی را می گیرد و به ریشه می دهد، ریشه نیز آن را تقویت می کند پس عمل و کسبی که برمبنای قانون الهی باشد، ریشه های معرفت انسان را تقویت می کند.

توصیه قرآن به کافران برای کسب روزی حلال!!

 مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج با بیان اینکه کسب حلال و حلال خواری در امور زندگی بسیار مهم است و در آموزه های دینی به آثار و برکات آن بسیار توجه شده است، تصریح کرد: قرآن کریم می فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلالا طَیِّبًا» این آیه خطاب به عموم مردم و بشریت است و به مسلمانان اختصاص ندارد یعنی حتی به کافران هم توصیه شده تا از مال حلال استفاده کنند.

کسب حلال و حلال خوری «نُه دهم» عبادت است

وی با بیان اینکه این آیه نشان می دهد که حلال خوری در ماهیت، سلامت، فکر صحیح و رفتار سالم انسان تاثیرگذار است، افزود: این آیه خطاب به عموم بشریت، هم کفار و هم مسلمانان است و علاوه بر این به مسلمانان توصیه شده است که «کسب حلال برای شما واجب است؛ فریضه علی کل مسلم» و کسب حلال و حلال خوری «نُه دهم» عبادت را تشکیل می دهد زیرا اگر حرام خوری پذیرش عبادات را از بین می برد، کسب حلال عین عبادت است.

مقدسی ادامه داد: فردی به امام صادق (ع) عرض کرد: ما دنبال دنیا هستیم و ایشان سوال کردند: «در دنیا به دنبال چه چیزی هستید؟» و آن شخص گفت با کار، مال جمع آوری می کنم تا بتوانم زندگی را اداره کنم و به حج روم و ایشان فرمودند: «این ها که برای آخرت است زیرا برای کار حلال اقدام کرده ای و این عین عبادت است.»

 مدیرگروه فقه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج اضافه کرد: اگر لباس نمازگزار از راه حلال بدست آمده باشد و غذایی که خورده از راه حلال تهیه شده باشد تا نیروی لازم را برای عبادت بدست آورد، تنها «یک دهم» عبادت برای وی باقی مانده و «نُه دهم» مسیر را طی کرده است.

وی با بیان اینکه در روایت داریم کسب حلال بهترین کمک برای تسهیل رفاه در آخرت است، تصریح کرد: فردی که به دنبال آن است تا در آخرت از رفاه و آسایش برخودار باشد و به بهشت رود، باید مانند پیامبر (ص) در این دنیا از رزق حلال روزی بخورد تا در آخرت نیز در کنار ایشان قرار گیرد.

حجت الاسلام مقدسی یادآور شد: علاوه بر این، حلال خوری موجب آرامش انسان و مانع از خشم خداوند بر انسان است و موجب استجابت دعا نیز می شود.