به گزارش قدس آنلاین، استان قم که کم تر از یک درصد از مساحت کل کشور را دارد به عنوان کوچک ترین استان ایران در قلمرو کویر مرکزی ایران واقع شده است.  بیشترین شهرت قم مدیون حرم حضرت معصومه(ع) است که چون نگینی در میان شهر می درخشد و هرساله زائران و مسافران فراوانی را به سمت خود می‌خواند. با این وجود قم دارای جاذبه های گردشگری متعددی است که مقابر باغ گنبد سبز یکی از آنهاست.

مقابر باغ گنبد سبز که مربوط به قرن ۸ ه‍.ق است در بخش  شرقی شهر و در خیابان انقلاب قم جنب گلزار شهدا واقع است و سه اثر تاریخی از قرن هشتم هجری که در فرهنگ معماری ایران، برج های آرامگاهی نامیده می شوند را در خود جای داده است. این باغ در محلی که به دروازه کاشان مشهور است و گنبدهای آن نیز به گنبدهای دروازه کاشان معروف اند قرار دارد.

مردم قم، این سه بنا را به صورت مجموعه مدفن سعد، سعید و مسعود از بزرگان عرب های اشعری و احیاکنندگان قم در دوره اسلامی می دانند. بر اساس کتیبه تاریخی موجود، این سه گنبد، مدفن خواجه اصیل الدین، خواجه علی صفی و شخص گمنام دیگری است. البته به غیر از افراد نامبرده ؛ افراد دیگری از همان خاندان در زیر این گنبد ها مدفون هستند .

مقابر گنبد سبز از نگاه هنر گچبری از نمونه های بارز و منحصر به خود به شمار می روند و سه بنا را در خود دارد. برج مقبره خواجه اصیل الدین که محل دفن دو تن از امرای خاندان صفی به سال ۷۶۱ هجری قمری است و برج مقبره خواجه علی صفی که محل دفن سه تن از امرای خاندان صفی به سال ۷۹۲ هجری قمری است ۳و همچنین برج مقبره شمالی که متعلق به اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری قمری است.

مقبره خواجه اصیل الدین

این مقبره جنوبی ترین گنبد باغ محسوب می شود . بنای مزبور از خارج ، دوازده ضلعی منظمی با طاقنماهای تزئینی در هر ضلع است . کتیبه تاریخی بنا بر فراز قسمت هشت ضلعی که سپس به شانزده ضلعی تبدیل شده ، قرار دارد . این کتیبه به خط زیبای ثلث برجسته در زمینه ای متشکل از نقوش اسلیمی نوشته شده است . بر اساس این کتیبه دو تن در این گنبد مدفونند :یکی خواجه اصیل الدین – نیای بزرگ خاندان صفی و عموی بانی گنبد – و دیگری فرزند وی – خواجه علی اصیل یا همان جمال الدین علی. او نخستین کسی از این خاندان است که بر حکومت قم و مضافات آن دست یافت . آغاز فرمانروایی او بعد از درگذشت ابوسعید بهادر در سال ۷۳۶ ه. ق بوده که در سال ۷۵۹ ه. ق در حین عهده داری این مقام به قتل رسیده است.

با توجه به اینکه بدنه استوانه ای شکل بنا به صورت دوازده وجهی است از داخل بنا به هشت ضلعی منظم تغییر شکل داده است . تزیینات این بنا ها که انواع تکنیک های گچبری در آن به کار رفته ، از گنبد سلطانیه تأثیر گرفته و نوع آجر چینی منظم و متحد الشکل و طرح های بسیار زیبایی از شمسه و اسپرهای کار شده و کتیبه های به خط ثلث یا کوفی با گچبری برجسته سفید رنگ و زمینه لاجوردی با نقوش اسلیمی میان دو حاشیه نقش و نگار شده و در ادامه طاق نما ها و درگاه هایی چند گانه که به صورت قرینه و مقرنس گشته حاکی از شیوه های متنوع گچبری چند رنگ است و قسمت هایی از آن توسط شمسه ای عظیم با گره بندی های متعدد تزین یافته که همه آن ها نمونه هایی بسیار زیبا و بدیع از نوع هنر معماری ذوق و سلیقه گچبری و رنگ آمیزی هنرمندان قمی در آن زمان به نمایش می گذارد.