به گزارش قدس آنلاین، یکی از دیدنی‌های منحصربه فرد استان ایلام که ایرانیان هوشمند از دست کم سه هزارسال پیش از آن استفاده صنعتی، به ویژه در صنعت دریانوردی و ساختمانی کرده اند چشمه قیر روان است. اندیشمندان ایرانی به جهت نفوذناپذیری کف کشتی‌ها و سقف خانه‌ها در برابر آب آنها را قیراندود می‌کردند. به گفته تمامی نگارندگان تاریخ علم، دانشوران ایرانیان نخستین مردمانی بودند که از قیر استفاده کردند.

گردشگری طبیعت

همچنین ایرانیان از چشمه‌های نفت روان در پیرامون آتشکده پارسوماش (مسجد سلیمان) در صنایع نظامی و روشن نمودن خشاب‌ها استفاده می‌کردند. پروکوپیوس، Procopius، تاریخ نگار رومی در سده ششم میلادی، از روغن مادها نام می‌برد و می‌گوید که ایرانیان، ظرف‌هایی از روغن مادها و گوگرد را پر کرده و آنها را آتش زده و به سوی دشمن پرتاب می‌کنند. پروکوپیوس می‌گوید که این ماده در روی آب شناور مانده و به محض تماس، کشتی‌های دشمن را به آتش می‌کشیده است.

این اثر طبیعی در منطقه حفاظت شده بوستان جنگلی آبگرم شهرستان دهلران قرار گرفته ‌است . بوستان جنگلی با ویژگی‌هایی بی‌همتا ( چشمه قیر، چشمه‌های آب گرم،  غار خفاش، ...) و همچنین زیست‌گاه منحصر به‌فرد گونه حمایت شده خفاش که در جهان بی‌مانند است.

  منطقه ی قیر دهلران منطقه ی بکریست که در ۸ کیلومتری ضلع شمال شرقی دهلران و در جنوب کوهپایه های سیاه کوه قرار گرفته است و دارای مخازن عظیمی از منابع زیرزمینی چون نفت، گاز و قیر می باشد. نامگذاری این منطقه بدین نام به علت وجود چشمه های قیر در این منطقه می باشد. در واقع می توان گفت دهلران یک کشتی است که روی دریایی از نفت و نعمتهای فراوان خدادادی قرار گرفته است.  چشمه هایی از گاز، نفت ، قیر و گوگرد که از دل زمین می جوشد و در گرمای طاقت فرسای فصل تابستان بربستر خاک جاری و روان می شود. این چشمه ها  دارای سه چشمه اصلی است که در قسمت شرقی منطقه واقع شده  و در حوضچه های سیاه رنگی  می ریزند. بهترین زمان  برای بازدید از این چشمه فصل بهار می باشد.

 چشمه قیر روان

برای رسیدن به این چشمه سیاه‌رنگ باید از شهر دهلران به سمت بوستان جنگلی آبگرم رفت. در منطقه دشتی، پایین دامنه سیاه کوه. پس از طی چند کیلومتر در داخل بوستان در سمت راست جاده تابلویی وجود دارد که مسیر چشمه قیر را نشان می دهد. پس از آن دیگر هیچ نشانی وجود ندارد و باید مسیر را با استفاده از حس جهت‌یابی یک گردشگر و یا شاید نادر مسافران احتمالی یافت. بخش مشکل مسیر پایین رفتن از دیواره یک رودخانه فصلی و بالا آمدن از سوی دیگر آن است. (هرگز در هنگام بارندگی این راه را امتحان نکنید.) در حدود ۳۰۰ متری چشمه قیر، دیگر مسیری ماشین رو وجود ندارد و باید پیاده به سمت آن رفت و این فرصتی است برای دیدن درختچه‌های زیبایی که منطقه را پوشانیده‌اند.

با نزدیک شدن به چشمه بوی شدید قیر، چونان بازدم زهرآگین اژدها، به مشام می‌رسد. قطر چشمه نزدیک به ۹ متر است و از زیر آن آب گرمی مملو از ذرات ریز و درشت قیر سیال جاری است. از آنجاییکه در فصل تابستان جانورانی که به هوای خوردن آب به چشمه نزدیک می‌شدند درون قیر گیر کرده و از بین می‌رفتند، پیرامون چشمه را با  فنسی سبز رنگ و سقف‌دار پوشانده‌اند، که این خود بهترین نشانی یافتن چشمه است.

در طول نخستین جنگ جهانی، اشغالگران متجاوز انگلیسی برای استفاده از این چشمه تا نزدیکی آن خط آهن کشیده بودند که آثار آن هنوز پابرجاست.

بر پایه گفته‌های مردم محلی، این چشمه، خون  اژدهایی بوده که در جنگ با پهلوانی اساطیری، (به گفته ایشان اسفندیار رویین‌تن) ، به هلاکت رسیده است.

این اثر طبیعی به عنوان یکی از آثار تفریحی، توریستی استان ایلام و با ظرفیت اقتصادی ویژه در ۷ کیلومتری شهر دهلران قرار دارد و سالیانه به ویژه در ایام نوروز افراد و گردشگران زیادی از این اثر طبیعی بازدید می‌کنند.
چشمه قیر دهلران به عنوان اثر طبیعی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.