مریم احمدی شیروان: کاپیتان مجتبی اربابیان، خلبان با تجربهای است که از راز و رمز این شغل هیجانانگیز و چالشی و البته پر مسئولیت به ما میگوید. اگر شما عاشق پرواز و مسافرت هستید، این شغل ایدهآل شماست.
اگر این شرایط را همراه با علاقه دارید، میتوانید خلبان شوید
برای شروع گفتوگو از کاپیتان اربابیان میخواهیم از روزهای کودکیاش برایمان بگوید. اندکی صبر میکند و با لبخندی بر لب از هواپیمای کوچک پلاستیکی سفید رنگی میگوید که آن روزها همیشه و همه جا همراهش بود. او میگوید: آن هواپیمای پلاستیکی بهترین اسباب بازی دوران بچگیام بود و ثانیهای از من جدا نمیشد. حتی کلاس اول دبستان هم با همان هواپیما به مدرسه میرفتم و همیشه رویای پرواز را در سر داشتم.
از نظر درآمد، حقوق یک خلبان در عرف بینالمللی بین ده تا دوازده هزار دلار در ماه است، ولی در کشور ما، از آنجا که به صورت ریالی حقوق پرداخت میشود و آن هم بستگی به شرکتهای هواپیمایی دارد، معمولاً بین سه میلیون تا ده میلیون دریافتی یک خلبان است اربابیان در ادامه از شرایط اولیه فیزیکی و علمی برای ورود به این شغل برایمان میگوید. او تشریح میکند: سلامت جسمی و روحی برای ورود به این حرفه لازم است اما کافی نیست. یک خلبان باید مرتب از شرایط جسمی و روحی خودش باخبر باشد و بر اساس آییننامهها و دستورالعملهای سازمان هواپیمایی کشوری قوانین سختگیرانهای برای بررسی سلامت خلبانان در کلاسهای مختلف وجود دارد. البته قبل از آن فرد متقاضی باید گواهینامه پایان تحصیلات متوسطه را داشته و از سلامتی جسمی برخوردار باشد. حداقل ۱۶۵سانتیمتر قد داشته باشد و به زبان انگلیسی در سطح عالی تسلط داشته باشد، چرا که بسیاری از منابع اطلاعاتی رشته خلبانی به زبان انگلیسی هستند و مکالمات با برج مراقبت و سایر کادر تخصصی پرواز نیز به زبان بینالمللی یعنی انگلیسی صورت میگیرد.
قبولی در آزمون و مصاحبه ورودی (شامل زبان انگلیسی، هوش و اطلاعات عمومی در خصوص هوافضا)، احراز صلاحیت پزشکی طبق استاندارد سازمان هواپیمایی کشوری، تدین به یکی از ادیان رسمی کشور، عدم اعتیاد و عدم سوءپیشینه و داشتن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دایم غیرپزشکی یا معافیت تحصیلی برای آقایان شرایط پذیرش برای ورود به این دورهها و آموزشها است. اربابیان در ادامه اضافه میکند: این شغل دایماً فکر را درگیر میکند و برای یک خلبان موفق بودن، باید حداکثر رفاه و حداقل درگیری و اغتشاش فکری در ساعات غیر کاری وجود داشته باشد.
یک خلبان و کلی مسئولیت
این کارشناس پرواز با اشاره به اینکه محیط کار خلبان یک فضای کوچک و داخل کاکپیت هواپیماست عنوان میکند: بررسی اجزای هواپیما و سوخت آن قبل از پرواز، اطمینان یافتن از درست کار کردن سیستمهای ایمنی در قبل و حین پرواز، انتخاب بهترین مسیر با توجه به گزارش های هواشناسی و اطلاعات ترافیک هوایی، اجرای دستورالعملهای فرودگاه و بخش کنترل ترافیک هوایی از زمان حرکت در باند فرودگاه تا پس از انجام پرواز و فرود در باند فرودگاه مقصد و توقّف کامل، بررسی اطلاعات پرواز و انجام تنظیمات لازم برای تطبیق دادن خود با تغییرات آب و هوایی، دادن اطلاعات لازم به مسافران و خدمه هواپیما در طول پرواز، نوشتن گزارش های پرواز پس از فرود شامل هر گونه مشکلات موجود در هواپیما یا مسیر پرواز، مدیریت و کمک به بارگزاری و تخلیه محمولهها و بارها در هواپیماهای کوچک از وظایف مهم یک خلبان است.
اربابیان با اشاره به دورههای شبیهساز پرواز توضیح میدهد: فرد متقاضی این رشته و شغل، پس از گذراندن دورههای سمیلاتور پرواز یا همان شبیهساز پرواز و موفقیت در آن روی یک تایپ مشخص و پرواز با همان تایپ؛ باید با معلم خلبان و هواپیمای بدون سرنشین، حدوداً به مدت شش ساعت پرواز داشته باشد. پس از کسب رضایت معلم پرواز به سازمان هواپیمایی کشوری معرفی و گواهینامه به عنوان خلبان دوم صادر میشود. از آن موقع به بعد شخص متقاضی میتواند به عنوان کمک خلبان انجام وظیفه کند. البته هر کمک خلبان باید به صورت معمول بین چهار تا پنج هزار ساعت پرواز کند تا بتواند جای خلبان انجام وظیفه نماید.
خلبان ها چقدر حقوق می گیرند؟
این کارشناس پرواز با تاکید بر اینکه مسبب ۹۹درصد سوانح هوایی خطای انسانی است میافزاید: پرواز معمولاً به دلیل سیستم های پشتیبانی که بر روی تمامی هواپیماها نصب میشود، تقریباً ایمن است. مگر در شرایط خاص جوی که برای آن هم تمهیداتی در نظر گرفته شده است.
همیشه خلبان ها را از طبقات پر درآمد جامعه میدانیم. او درباره میزان درآمد ماهیانه یک خلبان میگوید: از نظر درآمد، حقوق یک خلبان در عرف بینالمللی بین ده تا دوازده هزار دلار در ماه است، ولی در کشور ما، از آنجا که به صورت ریالی حقوق پرداخت میشود و آن هم بستگی به شرکتهای هواپیمایی دارد، معمولاً بین سه میلیون تا ده میلیون دریافتی یک خلبان است. البته این مبلغ بستگی به میزان تحصیلات، تجربه، مهارت، سابقه و نوع محل کار متفاوت است.
وی رتبههای خلبانی را به دو بخش سرخلبان و کمکخلبان تقسیم کرده و توضیح میدهد: کمک خلبان هم به عنوان کمک به خلبان و هم به عنوان یک هدایتکننده پشتیبان، انجام وظیفه میکند که پس گذراندن تجربه کافی به عنوان سرخلبان می تواند انجام وظیفه کند. هدایت هواپیما توسط یک تیم دو نفره متشکل از خلبان و کمک خلبان انجام میگیرد. در پروازهای طولانی معمولاً یک مهندس پرواز برای بررسی قسمتهای مختلف هواپیما و افزایش ایمنی پروازها در هواپیما مستقر است. علاوه بر آن در هر پرواز، مهمانداران که کابین کرو نام دارند و گروه امنیت پرواز هواپیما به خلبان کمک میکنند.
این خلبان و مربی پرواز که هم اکنون در فرودگاه آموزشی تفریحی گلبهار مشهد مشغول آموزش خلبانی است به علاقهمندان این شغل توصیه میکند که حتماً قبل از ورود به این حوزه، با خلبانان دارای تجربه صحبت و مشورت کنند. او خاطر نشان میکند: زندگی یک خلبان، زندگی خاصی است و اگر شخصی بدون علاقه وارد این شغل شود، نمیتواند سختیهای آن را تاب بیاورد.
نظر شما