فرهنگ/ زهره کهندل: آقای صدیقی، دانشجویان ما چطور می‌توانند مسئولیت‌پذیری اجتماعی بالایی داشته باشند، یعنی نسبت به اتفاقات اجتماعی بی‌تفاوت نبوده و اثرگذاری داشته باشند؟
تجربه‌ای که ما تاکنون داشتیم، نشان از مشارکت دانشجویان در عرصه‌های مختلف دارد. یکی از گروه‌های مرجع، جامعه دانشجویان و دانشگاهیان هستند. این حضور و تأثیر اجتماعی بعد از پیروزی انقلاب، شکل جدی‌تر و معناداری پیدا کرده است، به‌ویژه در حوزه سازندگی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با مشارکت جهاد سازندگی و سپاه پاسداران انجام شد.، در همه این عرصه‌ها، حضور دانشجویان و دانشگاهیان را به‌طور جدی شاهد بودیم؛ زیرا بخش مهمی از اقشار جامعه، دانشجویان و دانشگاهیان هستند. در عرصه انتخابات و حضور مردم برای تعیین سرنوشت هم دانشگاهیان به‌عنوان گروه مرجع نقش جدی داشتند، چون با آگاهی، مسائل کشور را تحلیل می‌کنند و الگویی برای سایر اقشار جامعه هستند.
چقدر مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشجویان را در سال‌های اخیر، دچار نوسانات کاهش و افزایش دیدید؟
در سال‌های اخیر در میان دانشجویان، نگاه همه‌جانبه‌نگری وجود داشته تا ضمن اینکه دانشجویان در فعالیت‌های سیاسی حضور دارند، در فعالیت‌های صنفی، آموزشی، فرهنگی و اجتماعی هم حضور جدی و مؤثر داشته باشند. تنها بعد سیاسی، صحنه حضور دانشجویان نیست، خوشبختانه در این‌باره تنوع‌بخشی ایجاد شده و استقبال دانشجویان از فعالیت‌های اجتماعی و صنفی بیشتر شده است. مثلاً کانون‌های همیاری درکنار دفاتر مراکز مشاوره در دانشگاه‌ها ایجاد شده که تلاش می‌کنند به حل مشکلات دانشجویان کمک کنند. ما به این نتیجه رسیدیم که اگر از خود دانشجویان در این زمینه کمک بگیریم، مراکز مشاوره بهتر عمل می‌کنند. کانون‌های همیار دانشجویی که با استقبال دانشگاه‌ها طی یک‌سال‌ونیم اخیر آغاز به‌کار کرده است، به تعدادی از دانشجویان داوطلب آموزش می‌دهد تا در خوابگاه‌ها و محیط‌های آموزشی با دیگر دانشجویان ارتباط داشته باشند و برای رفع مشکلاتشان قدم بردارند. اردوهای جهادی دانشجویی هم برای محرومیت‌زدایی در مناطق محروم، ازجمله نمودهای مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشجویان است. امروز در دانشگاه‌ها، فقط تحرکات و موضع‌گیری‌های سیاسی را نمی‌بینید، بلکه موضع‌گیری و حرکت‌های اجتماعی، کمک به مردم و حضور در مناطق مختلف، حرکت‌های خودجوش در ایام تعطیلات برای آموزش و کمک به محرومان و غیره، نمودهای حضور اجتماعی دانشجویان است.
* درباره کانون‌های همیار که با مشارکت دانشجویان فعال است، بیشتر توضیح می‌دهید؟
کانون دانشجویی همیاران سلامت، نهاد نوپایی است که در دانشگاه‌ها ایجاد شده و به‌مرور زمان انسجام پیدا کرده است. تشکیل این کانون‌ها نمادی است از احساس مسئولیت دانشجویان که همیشه نسبت به مسائل اجتماعی خودشان احساس مسئولیت می‌کنند و این‌بار این احساس مسئولیت به همکلاسیهایشان تسری پیدا کرده و به‌دنبال حل مشکلاتشان هستند. تجربه نشان داده دانشجویان پیش از اینکه اطلاعات موردنیازشان را از جامعه و خانواده بگیرند، به همکلاسیهایشان مراجعه می‌کنند و به آن‌ها اعتماد بیشتری دارند، پس ما به‌جای اینکه بنشینیم تا دانشجویان سراغ ما بیایند، باید از آن‌ها استفاده کنیم تا بین دانشجویان بروند و مشکلات آن‌ها را شناسایی کنند. دو سال پیش آیین‌نامه کانون‌های دانشجویی همیاران سلامت روان تشکیل شد و تاکنون نیز بیش از ۱۱۰ کانون در دانشگاه‌ها تشکیل شده که ۶ هزارنفر در آن عضویت دارند. تشکیل این کانون‌ها یک نگرش جدید در فعالیت‌های اجتماعی دانشجویان است و مسئولان دانشگاه‌ها نیز در طی این چندسال، برخوردی مسئولانه داشته‌اند.
محور تشکیل این کانون‌ها این است که محیط‌های دانشجویی را بررسی کنیم و مشکلات آن‌ها را برطرف سازیم و بتوانیم محیط‌های دانشجویی را اخلاقی کنیم.
آیا ایجاد و تقویت روحیه مسئولیت‌پذیری اجتماعی در دانشجویان باعث هدفمندی در مسئله‌یابی برای پایان‌نامه‌نویسی خواهد شد؟
قطعاً همین‌طور است. شناختی که دانشجو نسبت به مسائل جامعه پیدا می‌کند، به‌ویژه در رشته‌های علوم انسانی، با حضور در اجتماع و بین مردم است. گاهی پایان‌نامه‌ای هم که انتخاب می‌شود نیاز به حضور اجتماعی در بین مردم دارد و فرصت خوبی برای فعالیت اجتماعی دانشجویان می‌شود. به‌هرحال این موضوع دوطرفه است و این حضور اجتماعی هم می‌تواند به مسئله‌یابی دانشجویان کمک کند.
باتوجه به رابطه معنادار بین نشاط دانشجویی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، چطور سعی شده که نشاط در دانشگاه‌ها بیشتر شود؟
ما دو معاونت فرهنگی و دانشجویی در وزارت علوم داریم که بخش ما ارائه‌دهنده خدمات صنفی و رفاهی به دانشجویان است. ما در حوزه تربیت بدنی و شورای صنفی فعال هستیم و معاونت فرهنگی هم فعالیت‌های سیاسی، اخلاقی و اجتماعی را دنبال می‌کند. هر دو بخش وظیفه دارند نشاط را در فضای دانشگاهی بالا ببرند. با توسعه ورزش همگانی و ورزش قهرمانی تلاش شده نشاط دانشجویی بیشتر شود. کانون‌های خودجوش همیار دانشجویی در حوزه مشاوره هم بسیار اثرگذارند. شوراهای صنفی هم پلی بین دانشجویان و مسئولان دانشگاه هستند که مشکلات دانشجویی را دنبال می‌کنند و این باعث تقویت روحیه امید و نشاط در دانشگاه‌ها می‌شود. حمایت از سفرهای زیارتی دانشجویان هم از جمله برنامه‌های ماست. امسال صندوق رفاه دانشجویان از 30هزار سفر عتبات عالیات دانشجویان حمایت می‌کند تا دانشجویان بیشتری به این سفرهای زیارتی بروند.
نظر شما