علیرضا لعل اکبری: بنا به اعلام کارشناسان میزان هدررفت آب در کشور نسبت به استانداردهای جهانی رشد سه برابری داشته و همین امر موجب شده که کشور خسارت‌هایی را از کم آبی متحمل شود.

به عنوان مثال کارشناسان استان خراسان شمالی در این خصوص اظهار می‌دارند: سالانه بیش از ۳۰ میلیون متر مکعب آب زیرزمینی از این استان به سمت کشور ترکمنستان سرازیر می‌شود.

آنان می‌افزایند: ترکمنستان با داشتن ۵ میلیون نفر جمعیت و رودخانه‌های فراوان، تلاش خود را برای استحصال آب‌های مرزی و مشترک چند برابر کرده، اما ایران برغم نیاز شدید، همچنان نسبت به خروج این آب‌ها بی‌توجه است.

در همین حال مسئولان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز ضمن هشدار نسبت به هدررفت آب‌های مرزی می‌گویند: سالانه بیش از ۳/۲ میلیارد مترمکعب آب از این استان به کشورهای همسایه جاری می‌شود.

در همین حال استان‌های اردبیل، خراسان شمالی، رضوی، گلستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام ازجمله استان‌هایی هستند که در آن‌ها طرح مهار آب‌های مرزی مطرح شده و سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این خصوص صورت گرفته است.

کارشناسان تصریح می‌کنند: یکی از راهکارهای رفع مشکل کم آبی در کشور، جلوگیری از خروج آب‌های مرزی و مدیریت این منابع آبی است و با تدبیر و چاره‌اندیشی برای ممانعت از خروج آنها می‌توان بخشی از مشکل کم آبی کشور را جبران کرد.

به گفته آنان اجرای کامل مهار آب‌های مرزی می‌تواند کشور را در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی قرار داده و افزون بر جلوگیری از هدررفت آب، آبادانی و زمینه اشتغال جوانان را در این استان‌ها به ارمغان خواهد آورد.

ایجاد شبکه‌های آبیاری، زهکشی و ساخت سدها ازجمله پروژه‌های مهار آب‌های مرزی به شمار می‌آید، اما این پروژه‌ها در برخی از استان‌ها با مشکلاتی روبه‌روست.

ضرورت ساماندهی

در این باره نماینده مردم ارومیه در مجلس در گفت‌وگویی به خبرنگار ما می‌گوید: برای کمک به اجرای طرح مهار آب‌های مرزی، مقام معظم رهبری اجازه برداشت مبالغی از صندوق توسعه ملی دادند که توجه ایشان، اهمیت و ضرورت این طرح را می‌رساند.

نادر قاضی پور می‌افزاید: با این حال انتظار می‌رفت، اعتبارات در این خصوص به طور کامل در اختیار اجرای این طرح در آذربایجان غربی قرار می‌گرفت، اما به نظر می‌رسد، بخشی از این اعتبارات در جاهای دیگری جز طرح مهار آبهای مرزی هزینه شده است.

دستگاه‌های ذی ربط ورود کنند

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اظهار می‌دارد: رسیدگی به این امر مهم از وظایف دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور است و واکنش مناسبی از سوی این دستگاه‌ها انتظار می‌رود.

قاضی پور می‌گوید: هرچند صندوق توسعه ملی می‌تواند در این خصوص ورود پیدا کند، اما به دلیل دولتی بودن، به این موضوع توجه ندارد.

وی بر ضرورت مهار آب‌های مرزی تأکید می‌کند و می‌افزاید: باید برای پس گیری سهمیه آب هیرمند و ماکو اقدام‌هایی صورت بگیرد.

نماینده مردم ارومیه می‌گوید: آب‌های مرزی ما در حال هدر رفتن است و باید این امر کنترل شود.

وی بهبود تولیدات کشاورزی استان‌های مرزی و اشتغال جوانان را از مزایای اجرای طرح مهار آب‌های مرزی عنوان می‌کند و می‌گوید: همه تلاش‌ها در راستای تولید ملی و اقتصاد مقاومتی باید صورت بگیرد.

وی خاطرنشان می‌کند: عملیات اجرایی طرح در آذربایجان غربی به کندی صورت می‌گیرد و رضایت بخش نیست.

وی می‌افزاید: مهار آب‌های مرزی به عنوان حکم حکومتی عنوان شده و مجلس و کمیسیون‌های آب و کشاورزی و انرژی مکلف هستند، اجرای این طرح را پیگیری کرده و راهکارهای حل مشکلات را ارائه دهند.

هزینه ۱۳۰۰ میلیاردی برای مهار آب در کرمانشاه

در همین حال نماینده مردم پاوه در مجلس در خصوص طرح‌های مهار آب در کرمانشاه، به خبرنگار ما می‌گوید: ساخت سد خاکی داریان بر روی رودخانه سیروان یکی از این طرح‌هاست که بزودی به بهره‌برداری می‌رسد.

شهاب نادری می‌افزاید: ۱۳۰۰ میلیارد تومان برای این سد هزینه شده و مراحل ساخت آن به پایان رسیده و در حال آبگیری است که با عملیاتی شدن این طرح، آب کشاورزی و آب شرب منطقه تأمین می‌شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان می‌کند: با بهره‌برداری از این سد، دشت‌های روانسر، ذهاب و دیگر مناطق استان آباد خواهد شد.

انتظار برای تلاش بیشتر

وی به بازدیدهایی که با وزیر نیرو در منطقه داشته اشاره می‌کند و می‌گوید: کانال کشی و زهکشی‌های لازم در منطقه انجام شده و نارسایی‌هایی به دلیل سخت گذر بودن منطقه وجود دارد که انتظار می‌رود با تلاش بیشتر دولت این مشکلات رفع شود.

وی خاطرنشان می‌کند: با فعالیت سد داریان افزون بر اینکه برق مورد نیاز منطقه نیز تأمین خواهد شد، ۹۰۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی منطقه سیراب خواهند شد.

نماینده مردم پاوه در مجلس اظهار می‌دارد: دولت وعده داده است تا شهریور ماه امسال بهره برداری از سد خاکی داریان، که حدود ۱۵ سال از آغاز عملیات ساخت آن می‌گذرد، محقق شود.

اعتبارات در جای خود هزینه شود

در همین حال یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در خصوص طرح مهار آب‌های مرزی به خبرنگار ما می‌گوید: همه اعتباراتی که از صندوق توسعه ملی برای این امر اختصاص یافته، باید در همین مسیر هزینه شود نه در جاهای دیگر.

سید راضی نوری اذعان می‌کند: تاکنون گزارشی مبنی بر اینکه این اعتبارات در جاهایی غیر از طرح مورد نظر هزینه شده باشد به کمیسیون ارجاع نشده است.

نماینده مردم شوش در مجلس می‌افزاید: رسیدگی به چنین موضوعاتی توسط دیوان محاسبات کشور و خود صندوق توسعه ملی صورت می‌گیرد.

ضرورت تلاش بیشتر برای مهار آب

یکی دیگر از اعضای کمیسیون کشاوزری، آب و منابع طبیعی مجلس نیز به خبرنگار ما می‌گوید: در این کمیسیون بحث بر این است که باید حداکثر تلاش‌ها برای مهار آب‌های مرزی صورت بگیرد که این امر مستلزم تخصیص اعتبارات است.

علی ابراهیمی می‌افزاید : حدود ۳۰۰ میلیارد تومان برای مهار آب‌های مرزی از محل صندوق توسعه ملی پیش بینی شده که به دستور رهبری اختصاص خواهد یافت.

اظهارات بودجه ای زودهنگام است

نماینده مردم شازند در مجلس اظهار می‌دارد: بودجه ۹۶هنوز در شورای برنامه‌ریزی استان‌ها تعیین تکلیف نشده است، اما برخی نمایندگان در این خصوص اظهارنظر می‌کنند.

وی تصریح می‌کند: درباره اینکه گفته می‌شود که مبلغ، تخصیص داده نشده باید توضیح دهیم که ما هنوز فرصت داریم تا بودجه ۹۶ اجرایی شود و اظهار نظر در این خصوص زودهنگام است.

وی یادآور می‌شود: سال گذشته دو بار تخصیص اعتبارات عمرانی صورت گرفت که متأسفانه در حد پایین بود و آن طوری که انتظار می‌رفت، موفقیت‌آمیز عمل نشد.

ابراهیمی می‌گوید: این کار هزینه زیادی را طلب می‌کند و همچنین هماهنگی با کشورهای همسایه ضروری است.

تکالیف دولت در برنامه ششم

عضو کمیسیون کشاوزری، آب و منابع طبیعی مجلس می‌افزاید: در برنامه ششم تکالیفی برای دولت در این موضوع در نظر گرفته‌ایم که طی هفت سال باید تخصیص یابد و تکلیف کردن دولت بدون پشتوانه مالی، طرح مهار آب‌های مرزی اجرایی نخواهد شد.

وی تصریح می‌کند: باید براساس اولویت‌های کشور که در حال حاضر مهار ریزگردها و آب‌های مرزی است، تلاش بیشتری صورت گیرد

ابراهیمی یادآور می‌شود: طرح مهار آب‌های مرزی مطالعات اولیه دارد، اما در کشور ما باید برآوردها به روز شود و برآوردهای ریالی ابلاغ شود و مهار به شکلی باشد که با توجه به معاهداتی که با کشورهای همسایه داریم با مشکل روبه رو نشویم و بررسی همه جانبه و دقیق‌تری صورت بگیرد.

نماینده مردم شازند در مجلس می‌گوید: فقط برآوردهای فنی کفایت نمی‌کند، بلکه در حوزه آب‌های مرزی باید به روابط با کشورهای همسایه نیز توجه شود.

آخرین اقدام‌های مجلس برای مهار آب

وی در خصوص آخرین اقدام‌های کمیسیون کشاورزی در خصوص مهار آب‌های مرزی اظهار می‌دارد: گنجاندن احکامی در برنامه ششم و بودجه ۹۶ از جمله این اقدام‌هاست، اما به طور جداگانه درباره مهار آب‌های مرزی هنوز اقدامی صورت نگرفته است.

ابراهیمی خاطرنشان می‌کند: به احتمال زیاد با توجه به احتمال تغییر کابینه دولت و بودجه ۹۶ در شش ماهه دوم شاهد اجرای طرح‌های مهار آب‌های مرزی خواهیم بود.

وی در خصوص میزان بیشترین هدررفت آب در استان‌های کشور می‌گوید: این امر به بارش هر ساله هر منطقه بستگی دارد چرا که آب‌هایی که از بارش‌ها حاصل می‌شود، مستقیم به دریا می‌ریزد و این امر نگران کننده است.

نماینده مردم شازند در مجلس می‌افزاید: در حوزه شمال کشور این امر زیاد نگران کننده نیست، چون در نهایت به دریای خزر می‌ریزد و باز مصرف مشترک دارد و این حساسیت کمتر است، ولی در استان‌های جنوبی و جنوب شرقی این هدررفت را بیشتر شاهد هستیم.

نفع زودهنگام یا زیان درازمدت؟

وی یکی از مطالبات اساسی مردم از دولت را مهار آب و نگاه کارشناسانه به مسائل زیست محیطی و اقدام‌هایی که در حوزه کشاورزی صورت می‌گیرد، عنوان می‌کند و می‌گوید: این اقدام‌ها باید طوری باشد که محیط زیست انسان تحت تأثیر آن قرار نگیرد و طوری نباشد که در کنار یک منفعت مقطعی یک زیان درازمدتی را متحمل شویم.

عضو کمیسیون کشاوزری، آب و منابع طبیعی به بهره گیری از حوضه ارومیه اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: در این حوضه برای افزایش سطح زیر کشت اقدام‌هایی صورت گرفته اما متأسفانه آثار زیانباری حاصل شد و همچنین در شرق کشور به طرز شایسته‌ای از «هامون» مراقبت نشد.

با این حال از دولت انتظار می‌رود با به کار بستن همه امکانات و اختصاص بموقع اعتبارات لازم، ترتیبی اتخاذ کند که طرح مهار آب‌های مرزی کشور هرچه زودتر به سرانجام برسد تا هموطنان ساکن در استان‌های مرزی کشور شاهد شکوفایی، توسعه و بهبود وضعیت زندگی خود باشند.