اختصاصی قدس آنلاین- قاب تلویزیون در سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا زمان رحلت ملکوتی امام (ره) نمایشگر تصویری از پیرجماران بود که در عین سادگی و نورانیت، قاطعیتی عجیب در مواضع انقلابی و اسلامی خود داشت. شاید بسیاری از جوانان امروز خاطراتی از دوران زعامت امام خمینی(ره) به یاد نداشته باشند اما آنهایی که دوران رهبری بنیانگذار انقلاب اسلامی را تجربه کرده اند بخصوص کسانی که از نزدیک شاهد زندگی ساده و سراسر معنویت حضرت امام بوده اند به خوبی می دانند که امام خمینی (ره) در هر حوزه ای حرفی برای گفتن داشته و الگویی برای زندگی آحاد جامعه بود. از این رو و در سالگرد ارتحال ملکوتی امام قلب ها، پایگاه خبری- تحلیلی «قدس آنلاین» در گفتگویی با حجت الاسلام دکتر مسعود آذربایجانی دانشیار گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به بررسی ویژگی های فردی و اجتماعی تاثیر گذار امام امت که باید سرمشق والگویی برای ادامه راه زندگی ما باشد پرداخته است.

آذربایجانی در این گفت و گو با اشاره به ویژگی های اعتقادی حضرت امام در سنین جوانی به قدس آنلاین می گوید : یکی از مهمترین ویژگی های امام(ره) این بود که ایشان در پرتو دینداری و ارتباط عمیق با دین  رابطه نزدیکی با حضرت حق تعالی را تجربه کردند که نگاه عرفانی و معرفتی ایشان به دین نشان دهنده این رابطه بود. امام قبل ازاینکه به عنوان یک فقیه یا اسطوره قرن مورد توجه مردم و جهانیان قرار بگیرند در جوانی نزد بزرگترین عالمان زمان خود چون مرحوم شاه آبادی به تحصیل علوم دینی پرداخته بودند. شاید بهترین تعریف از شخصیت دینی امام(ره) اشاره ای به شرح دعای سحر باشد که حضرت امام در  سن ۲۷ سالگی آن را به رشته تحریر در می آورند. شرح دعای سحر توسط یک جوان ۲۷ ساله نشان از از اوج معرفت، عرفان وعمق دینی حضرت امام (ره)  حکایت می کند.

وی دراین باره افزود: کسانی که با مسائل عرفانی آشنا هستند به این مساله اذعان دارند که فهمیدن و شرح دعای سحر کار ساده ای نیست. به نظر بنده مهمترین لایه هویتی وشخصیتی امام که همه زندگی ایشان را متحول می کند لایه عرفانی و معرفتی است که در همه زندگی ایشان نمود داشته است. آذربایجانی اظهار داشت: در پرتو شخصیت عرفانی است که یک انسجام و یکپارچگی در مجموعه ابعاد زندگی حضرت امام وجود دارد. این موضوع در زندگی حضرت امام خمینی (ره) هیچ تناقض وچند گانگی وجود ندارد به دلیل حضور نگاه توحیدی در زندگی فردی؛ خانوادگی واجتماعی ایشان است. بی شک نگاه توحیدی حضرت امام به همه مسائل منجر به متفاوت شدن حوزه های زندگی ایشان از سایر زمامداران و مردم شده است.

این استاد حوزه و دانشگاه صداقت و راستی و موضع گیری های انقلابی را از ویژگی های فردی امام خمینی (ره) دانسته و  بیان داشت: به جهت همین نگاه توحیدی است که وقتی ایشان رهبری قیام مردم درعراق یا ایران و حتی در آن سوی مرزها را برعهده دارند لحظه ای سادگی ذاتی خود را از دست نمی دهند. یکی از موارد مهم در زندگی  حضرت امام خمینی (ره) وجود صداقت، راستی و یکرنگی در سیره فردی، اجتماعی وسیاسی ایشان است. به طوریکه وقتی در موضع گیرهایی که بحث اسلام، جامعه اسلامی وحق و حقیقت باشد به شدت موضع گیری می کنند که  از آن میان می توان به موضع گیری انقلابی و اسلامی ایشان درخصوص ارتداد سلمان رشدی اشاره کرد. وی خاطرنشان کرد: امام خمینی (ره) هیچ گاه به خاطر خوشایند هیچ فرد ونهادی اصول اعتقادی اش  را رها نکرد و هرگز به ریاکاری و تظاهر تن نداد تا مردم را برای چند صباحی با خود همراه کند. امام تنها برای خدا کار می کرد و برای خدا کار کردن رمز موفقیت ومحبوبیت او دربین آحاد جامعه بود. وی با اشاره به یکی از موضع گیری های قاطعانه امام(ره) به قدس آنلاین گفت: در حالی که در بین علما شطرنج حرام بود  اما وقتی امام از نظر فقهی به این نتیجه می رسد که شطرنج موضوعیت خود را  از حالت قمار از دست داده و به عنوان یک ورزش فکری مطرح است صریحا علی رغم برخی از مراجع اعلام می کنند که شطرنج حرام نیست و حتی زمانی که مرحوم آیت الله قدیری بر طبق مبانی فقهی به این موضوع اعتراض می کنند امام با صراحت جواب داده ودلایل خود را عنوان کرده و به هیچ وجه از موضع فکری خود عقب نشینی نکردند.

استاد روانشناسی حوزه و دانشگاه خاطر نشان شد: یقینا امام(ره) در تمامی حوزه ها و مواضع اعم از این که در مساله ای که نیازمند حمایت و غیرت دینی بوده تا مواضع فقهی مشهوری که از آن عدول می کند راستی ویکرنگی خود را حفظ کردند و چون می دانستند حق و حقیقت است از آن دفاع کرده و یا آن را نهیب می زدند.

 دکتر آذربایجانی سبک زندگی سیاسی امام(ره) را اینگونه عنوان می کند: در باب سیره سیاسی امام باید گفت بی شک پدری و هدایت کلی جامعه یکی از رموز محبوبیت و ارتقاء جایگاه امام در میان مردم ومسئوولین بود. به رغم اینکه در دوره های مختلف بعد از پیروزی انقلاب اسلامی افراد با دیدگاه های سیاسی مختلفی اعم از بنی صدر یا شهید آیت الله بهشتی در راس قدرت قرار داشتند امام همواره به صورت پدرانه با همه نیروهای سیاسی و مسئولین کشوری برخورد می کرد و درنهایت تابع نظرجمع بود یعنی زمانی که مجلس عدم صلاحیت و کفایت سیاسی بنی صدر را صادر کرد امام نیز  این موضوع را پذیرفتند. مدارا کردن و کمک به مسئولین و حفظ تعادل سیاسی از جمله مسائلی بود که امام خمینی (ره) همواره در زندگی سیاسی خود مورد توجه قرار می دادند. این موضوع تا آخرین لحظات زندگی حضرت امام(ره) نیز در زندگی ایشان جاری وساری بود.

این استاد حوزه ودانشگاه با بیان اینکه امام(ره) هیچ گاه اهل محافظه کاری نبودند به قدس آنلاین گفت: نکته دیگری که در زندگی و شخصیت امام قابل توجه است تداوم  شجاعت و قاطعیت در ابراز نظر  ایشان است. معمولا از نظر روانشناسی کسانی که  از دوره میانسالی وارد دوره سالمندی می شوند به نوعی محافظه کار تر می شوند اما این مساله به هیچ وجه در امام خمینی(ره) دیده نشد چرا که امام از سال ۴۲ که مبارزه با رژیم ستمشاهی را آغاز می کنند تا سال ۵۷ که انقلاب به پیروزی می رسد اگرچه به سن سالمندی رسیده اند اما هرگز دچار محافظه کاری نشده و چه در طول انقلاب و چه در دوران دفاع مقدس  همواره همانند یک فرمانده شجاع جنگی در میدان عمل ثابت کردند که رفتارها و تصمیم گیری های ایشان هیچ شباهتی به یک مرد مسن  ندارد.

وی خاطرنشان کرد: رفتارهای امام خمینی مصداق حدیث امیرالمومنین (ع) است که فرمودند: "متقین صاحبان شب وشیران روز هستند. " این صاحبان شب و شیران روز شب ها با راز ونیاز با خداوند ذخایر معنوی خود را تامین می کنند تا روزها برای خدمت به خلق خدا انرژی داشته باشند. ما به کرات مشاهده کردیم که دیدار با امام(ره) یکی از آرزوهای رزمندگان دفاع مقدس بود چرا که کسانی که اسم آنها در قرعه کشی های دیدار با امام در می آمد پس از دیدار با ایشان انرژی چندین برابری کسب می کردند و با روحیه بهتری به جبهه ها برمی گشتند. بی شک ارتباط معنوی امام با خداوند یکتا عامل اصلی انرژی بخشی ایشان به سایرین بود.

این استاد دانشگاه در خاتمه با اشاره به رفتار امام در زندگی فردی وخانوادگی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل موفقیت امام خمینی(ره) در زندگی فردی و اجتماعی اهتمام به رعایت اعتدال در زندگی فردی واجتماعی خود بود. بسیاری  از بزرگان سیاست، مصلحان وروشنفکران که قدم در عرصه های  اجتماعی می گذارند ابعاد زندگی فردی وخانوادگی خود را به دست فراموشی می سپارند در حالی که امام خمینی (ره) ارتباط خوبی با خانواده و اطرافیان و حتی همسایگان خود داشتند به طوریکه ایشان هیچگاه نیازهای خانوادگی و فردی خود را تحت الشعاع مسائل سیاسی واجتماعی قرار ندادند چرا که امام به این مساله آگاه بودند که خانواده نیازمند نگاه عاطفی و پوشش روحی روانی ایشان دارند.