به گزارش قدس آنلاین به نقل از ویژه نامه بیت المقدس؛ «حافظ اسد» رئیس‌جمهوری پیشین سوریه در سال 1930 در این کشور به دنیا آمد. وی پس از پشت سرگذاشتن تحصیلات مقدماتی وارد دانشکده افسری شد و بعد از مدتی خدمت در ارتش، در نیروی هوایی به درجه ژنرالی رسید. اسد پس از تصدی پست‌هایی نظیر وزیر دفاع، فرمانده نیروی هوایی و نخست وزیری در سال 1971 به ریاست‌جمهوری سوریه رسید. حافظ اسد، سیاستمداری خوش‌فکر و زیرک بود و در همان سال‌های ابتدایی که زمام امور را در سوریه به دست گرفت، با بهره‌گیری از عنصر «انعطاف‌پذیری» در سیاست موفق شد اقوام و پیروان مذاهب مختلف در سوریه را به سمت خود جذب کند.

وی در دوران حکومتش سیاست‌های مهمی را در عرصه‌های داخلی و خارجی در رأس اولویت‌های خود قرار داد که از جمله آن‌ها می‌توان به «تقویت زیرساخت‌های اقتصادی»، «بازسازی ساختار ارتش»، «برقراری روابط حسنه با همسایگان» و همچنین «مقابله با اسرائیل و کاهش وابستگی به غرب» اشاره کرد. حافظ اسد در طول دوره ریاست‌جمهوری خود با تکیه بر ظرفیت‌های اقتصادی داخلی و کاستن از سطح وابستگی اقتصادی به کشورهای خارجی و به ویژه  کشورهای غربی، موفق شد دوران باشکوهی را در عرصه اقتصادی برای مردم سوریه به ارمغان آورد. اسد همچنین ساختار ارتش سوریه را دستخوش تغییرات فراوانی کرد. وی در طول یک بازه زمانی 6 ساله توانست با تهیه جنگ‌افزارهای پیشرفته، ارتش سوریه را به یکی از قدرتمندترین ارتش‌ها در مقایسه با همسایگان خود تبدیل کند.

در عرصه سیاست خارجی، حافظ اسد راه اتحاد با همسایگان و گسترش روابط دمشق با آنها برای مقابله با دشمنان خارجی از جمله رژیم صهیونیستی را در دستور کار خود قرار داد. اسد بر این باور بود که رژیم صهیونیستی نه یک دوست، بلکه دشمن امت عربی و اسلامی به شمار می‌رود و تنها راه مقابله با آن، تقویت اتحاد و همبستگی است. وی در طول مدت ریاست‌جمهوری خود بارها از سیاست‌های خصمانه و سرکوبگرانه رژیم صهیونیستی علیه ملت مظلوم و بی‌دفاع فلسطین به شدت انتقاد کرد و جهان اسلام را به مبارزه با این رژیم در منطقه فراخواند. حافظ اسد همواره در خط مقدم جبهه نبرد علیه رژیم اشغالگر قدس ایستاد و تحت هیچ شرایطی حاضر به معامله با صهیونیست‌ها بر سَر حقوق مشروع فلسطینیان نشد. افزون بر این، وی همچون سردمداران رژیم‌های مرتجع عربی زیر بار سازش با صهیونیست‌ها نرفت.

درهمین‌حال، مشارکت ارتش سوریه در جنگ موسوم به جنگ «اکتبر» یا «تشرین» در سال 1973 برگ زرینی را در تاریخ این کشور رقم زد. در این جنگ، ارتش‌های سوریه و مصر با همکاری یکدیگر حملات غافلگیرکننده‌ای را به مواضع رژیم صهیونیستی ترتیب دادند. هرچند که ارتش مصر در شرایطی که نیروهای سوری درحال تحقق پیشروی‌های گسترده در نبرد با اسرائیل بودند، پشتیبانی از آنها را به صورت ناگهانی متوقف کردند، اما در نهایت ارتش سوریه توانست قسمت‌هایی از بلندی‌های اشغالی «جولان» را از رژیم صهیونیستی باز پس‌ گیرد. در جریان جنگ تشرین بود که ارتش سوریه به فرماندهی «حافظ اسد» موفق شد برای همیشه به افسانه «شکست‌ناپذیری صهیونیست‌ها» پایان دهد و هیبت کاذب این رژیم را در برابر دیدگان همگان بشکند.

افزون براین، می‌توان حمایت‌های بی‌دریغ سوریه به رهبری حافظ اسد از جمهوری اسلامی ایران در جریان «جنگ تحمیلی» را یکی از مهمترین رویدادهای دوران ریاست‌جمهوری اسد تلقی کرد. در آن زمان، سوریه از جمله معدود حامیان ایران در برابر جنگ تمام‌عیار صدام معدوم و حامیان جهانی وی علیه تهران، بود. در شرایطی که رژیم‌های مرتجع عربی و همچنین کشورهای غربی یکی پس از دیگری به حمایت از صدام برخاسته و درمقابل کشورمان صف‌آرایی کردند، سوریه به رهبری اسد به ارائه حمایت‌های سیاسی ـ نظامی به تهران در جریان جنگ تحمیلی پرداخت.

کمک دمشق به ایران برای دور زدن تحریم‌های تسلیحاتی، ارائه آموزش‌های حرفه‌ای به نظامیان ایرانی جهت استفاده از جنگ‌افزارهای پیشرفته و همچنین فروش موشک‌های پیشرفته به ایران تنها بخش کوچکی از حمایت‌های نظامی وی از تهران در جریان جنگ تحمیلی محسوب می‌شود. یکی از اقدامات بسیار مهمی که دمشق برای حمایت از ایران و تحت فشار قرار دادن عراق انجام داد، قطع خط لوله نفتی عراق به دریای مدیترانه بود. عراق به دلیل داشتن مرز محدود زمینی با خلیج فارس، به استفاده از خطوط زمینی از جمله خط لوله‌ای که از بصره به سمت دریای مدیترانه کشیده شده بود، روی آورد. این خط لوله که نفت عراق را در اختیار نفتکش‌ها قرار می داد، برای بغداد از اهمیت حیاتی برخوردار بود. سوریه برای دفاع از ایران، در سال 1982 این خط لوله را به طور کامل مسدود کرد؛ اقدامی که موجب شد تا درآمد نفتی عراق تا 30 درصد کاهش پیدا کرده و صدام همزمان با جنگ علیه ایران، با حمایت از گروه‌های مخالف دمشق، پروژه سرنگونی دولت سوریه را نیز کلید بزند.

«هدیه خلف عباس» رئیس پارلمان سوریه چند ماه پیش در اظهاراتی به سخنان حافظ اسد درباره علت حمایت وی از جمهوری اسلامی ایران در جریان جنگ تحمیلی اشاره کرد و گفت: «به نظر می‌رسد که حافظ اسد، رئیس جمهوری فقید سوریه در آن زمان آینده را پیش‌بینی کرده بود. وی در پاسخ به سؤالی درباره علت حمایتش از ایران گفته بود که ما امروز مانند برادر در کنار ایرانی‌ها ایستاده‌ایم و با همه امکانات از آنان پشتیبانی می‌کنیم؛ روزی می‌رسد که آنها تنها کسانی خواهند بود که در کنار ما خواهند ایستاد و دوستان، ما را تنها خواهند گذاشت».

در هر صورت، سلسله سیاست‌ها و استراتژی‌های حافظ اسد به ویژه در نبرد با رژیم صهیونیستی از یک سوی و حمایت تمام‌قد وی از ایران از سوی دیگر، موجب شد تا ایالات متحده آمریکا با همراهی رژیم‌های مرتجع عربی تلاش زیادی را برای سرنگونی دولت وی به کار بندند. آمریکایی‌ها و حکام عرب برای فروپاشی دولت اسد به حمایت مالی و تسلیحاتی از گروه‌های مخالف وی در داخل مرزهای سوریه متوسل شدند. همین حمایت‌ها موجبات ظهور و بروز برخی ناآرامی‌ها و منازعات نظامی در سوریه را فراهم آورد، اما در نهایت این اسد بود که توانست با نگاه تیزبین خود و سیاست‌های زیرکانه‌اش بر این توطئه‌ها نیز فائق آید.

حافظ اسد از سال 1971 میلادی تا 2000 رئیس‌جمهور سوریه بود و دهم ژوئن 2000 (21 خرداد 1379) در حین مکالمه تلفنی با «امیل لحود» رئیس‌جمهوری وقت لبنان، بر اثر حمله قلبی در سن 69 سالگی درگذشت و حزب حاکم در این کشور فرزند وی، «بشار اسد» را بعنوان رئیس جمهوری عربی سوریه برگزید./

انتهای پیام

رامین حسین آبادیان

ویژه نامه بیت المقدس دوشنبه هر هفته ضمیمه روزنامه قدس منتشر می شود.