همیشه سریال امتحانات، قسمتی پایانی به نام کارنامه دارد؛ قسمتی که مثل فیلمفارسی‌ها یک‌مرتبه تکلیف همه‌چیز در آن مشخص می‌شود. معمولاً همه دانش‌آموزان، حتی بچه درسخوان‌ها هم درمورد کارنامه و نمره‌های داخل آن حساسیت دارند و به‌خاطرش استرس زیادی را تحمل می‌کنند. البته گرفتن کارنامه یک‌طرف و تحویلش به بزرگ‌ترها یک‌طرف! بدون‌شک همه دانش‌آموزان در امتحانات نمره خوب نمی‌گیرند و علت این مسئله نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد. ویژگی‌های فردی دانش‌آموز، عوامل آموزشگاهی، خانوادگی و اجتماعی می‌تواند در نحوه نتیجه‌گیری دانش‌آموز مؤثر باشد. از آنجایی‌که همین امروز و فرداست که کارنامه‌هایتان به‌همراه نمره‌های خوب، متوسط و شاید ناپلئونی به دستتان برسد، گفتیم بد نیست کمی درمورد برخورد با کارنامه با هم گفت‌وگو کنیم.

کارنامه برای ماست

از قدیم‌الایام کارنامه اهرم فشاری بوده که پدر و مادرها از اول سال توی مشتشان نگه می‌داشتند و هروقت ما بچه‌ها دست از پا خطا می‌کردیم، یا آن‌جوری‌که آن‌ها دلشان می‌خواست درس نمی‌خواندیم، از آن با جمله‌های «حالا کارنامه‌ات رو هم می‌بینیم» یا «کارنامه درخشانت که رسید، بهت می‌گم!» برای تهدید و ارعاب ما نوجوانان استفاده می‌کردند. برای همین به‌مرور کارنامه آنقدر بزرگ شد که برای خودش تبدیل به یک غول بی‌شاخ و دم گشت، غول بی‌شاخ و دمی که این سال‌ها آن‌قدر خودش را گرفته که دیگر به خود ما هم تحویلش نمی‌دهند و عکسش را روی گوشی مامان و بابایمان ارسال می‌کنند. اصلاً هم یک لحظه با خودشان فکر نمی‌کنند که این کارنامه مربوط به ماست و این ما هستیم که یک‌سال تمام درس خوانده و حالا باید خودمان به‌تنهایی با نتیجه اعمالمان روبه‌رو شده و مسئولیتش را بپذیریم.

تو شکست خورده‌ای

کاری ‌است که شده، شما شکست خورده‌اید! بهتر است سرتان را بالا گرفته و این موضوع را با شجاعت تمام بپذیرید. به‌هرحال مدرسه که خانه خاله نیست، اگر در سال تحصیلی به اندازه کافی تلاش نکنید، بدون تردید نتیجه‌اش را در پایان سال می‌بینید. حالا بگویید ببینیم نمره انضباطتان کم بوده یا این‌که توی درس‌هایتان مشکل داشته‌اید؟ اگر در انضباط مشکل دارید، بی‌خودی همه‌چیز را به‌پای مدرسه و معلم‌هایتان نیندازید و راستش را به والدینتان بگویید. احتمالاً آن‌ها بتوانند با مسئولان مدرسه صحبت کرده و با چند قول و تعهد، نمره انضباطتان را درست کنند. اگر لکه سیاه کارنامه‌تان مربوط به نمره‌هایتان است، اول از همه بدانید که آسمان به زمین نیامده است. یک نمره بد به‌معنی پایان دنیا نیست، بلکه دارد به شما می‌گوید که در درس موردنظر احتیاج به تلاش بیشتر دارید.

نمره‌هایت را پنهان نکن

بهتر است از همین حالا خودتان را برای برخورد پدر و مادرتان آماده کنید. یادتان باشد که با مخفی‌کاری مشکلتان حل نمی‌شود، چون اولاً والدین‌تان بالاخره ازطریق مدرسه متوجه می‌شوند که شما چه شاهکاری زده‌اید و ثانیاً با مخفی‌کاری و خدای‌نکرده دروغ گفتن باعث می‌شوید آن‌ها اعتمادشان را به شما از دست بدهند. معمولاً وقتی از ما اشتباهی سر می‌زند یا دسته‌گلی به آب می‌دهیم، خیلی بیشتر از حد معمول نگران واکنش بزرگ‌ترهایمان هستیم. به‌جای ترس یا مخفی‌کاری، هرچه زودتر نمره‌هایت را به والدینت نشان بده، مطمئن باش که آن‌ها تو را با یک برخورد خوب و همدلانه غافلگیر می‌کنند. اگر می‌ترسی والدینت با دیدن کارنامه‌ات جنجال راه بیندازند یا تو را تنبیه کنند، بهتر است این موضوع را با مسئولان مدرسه در میان بگذاری و از آن‌ها در این مورد کمک بگیری.

مسئولیتش را بپذیر

انسان باید مسئولیت کارهایش را بپذیرد. این جمله برای هیچ آدم مهمی نیست، اما مطمئن هستیم بیشتر آدم‌های مهم یک‌بار در زندگی این جمله را به خود گفته و با پذیرفتن مسئولیت کارهایشان در زندگی به جایی رسیده‌اند. اگر نمره بد گرفته‌ای، به‌خاطر این است که خوب درس نخوانده‌ای و حالا مجبوری تا مدتی عواقبش را تحمل کنی. بهتر است  برای اطلاع‌رسانی به خانواده‌تان زمان مناسبی را انتخاب کنید؛ مثلاً اول صبح که پدرتان خواب مانده و مجبور است با لباس اتو نزده به سر کار برود، لازم نیست با چندتا صفر ناقابل حالش را بیشتر از قبل بگیرید. لطفاً شب هم که والدینتان خسته و کوفته از خانه برگشته‌اند و توی راه هم یک تصادف داشته یا یک چکشان را برگشته زده‌اند، به‌سراغشان نروید. یادتان باشد وقت‌شناسی در چنین موقعیت‌هایی خیلی‌خیلی مهم است. وقتی فرصت مناسب را پیدا کردید، یک نفس عمیق بکشید و بروید جلو! از ما می‌شنوید حتماً حتماً میزان ناراحتی شدیدتان را از گرفتن نمره‌های افتضاح به اطلاع والدینتان برسانید. اگر هم خیلی ناراحت نیستید، خودتان را سرافکنده و ناراحت نشان بدهید. اگر پدر و مادرتان از حستان آگاهی داشته باشند، با شما همدلی کرده و احتمال این‍که سرتان داد بزنند، کمتر خواهد بود.  

چطور با کارنامه برخورد کنیم؟

در هنگام گرفتن کارنامه ممکن است هرکدام ما نسبت به نمره‌هایی که دریافت کرده‌ایم، واکنش متفاوتی نشان بدهیم. به اعتقاد کارشناسان این واکنش‌ها در چند مورد می‌توانند بروز کنند. به‌عنوان مثال اگر جزو بچه درس‌خوان‌ها هستید و  نمره‌هایتان خوب بوده و احساس خوبی هم نسبت به نحوه عملکرد خود دارید؛ همه‌چیز روبه‌راه است و لازم نیست کار چندانی انجام بدهید. منتهی اگر نمره خوب گرفته، اما احساس بدی دارید و از نتایج به‌دست‌آمده راضی نیستید، اوضاع اصلاً خوب نیست؛ چون این حس نارضایتی در بلندمدت می‌تواند به عملکرد شما در تحصیل لطمه بزند و باعث دلسردی‌تان بشود و کم‌کم باعث شود که دچار افت تحصیلی بشوید. چنانچه جزو دسته دوم هستید و نمره‌های خوبی دریافت نکرده‌اید، بازهم دو حالت وجود دارد که می‌تواند مثبت و منفی باشد. هنگامی‌که شما عملکرد ضعیفی دارید و احساس بدی هم نسبت به عملکرد خود دارید، بازهم همه‌چیز روبه‌راه است و لازم نیست خودتان یا والدینتان چندان نگران باشید، چون شما با این حس تکانی به خودتان داده و فکری به‌حال نمره‌های بدتان خواهید کرد. مشکل هنگامی است که دانش‌آموز عملکرد ضعیفی دارد، اما اصلاً ناراحت نیست، بلکه طلبکار هم هست و می‌گوید «مگه چی شده؟! اتفاقی نیفتاده و تازه فلانی را ندیدی که صفر گرفته!» اینجا نتیجه این دانش‌آموز قطعاً منفی است و لازم است خودش و والدینش فکری به‌حال این جناب طلبکار بکنند، وگرنه به‌زودی در تحصیل دچار مشکل می‌شود.  

کارنامه نشانگر همه تلاش ما نیست

در پایان یادتان باشد که کارنامه به‌منزله پایان کار نیست. با گرفتن نمرات درخشان و کارنامه قبولی کار تمام نشده، بلکه باید خود را برای مراحل بعدی آماده کنید. بنابراین بهتر است بعد از دریافت کارنامه قبولی و کمی استراحت و تفریح و جینگولک‌بازی، به فکر آینده بوده و از همین حالا برنامه‌ای برای خود تنظیم کنید و به فکر فعالیت‌هایی باشید که در مسیر درس خواندن و کسب دانش به شما کمک کند. همچنین برای آن‌هایی که نمرات کم گرفته‌اند، دنیا تمام نشده است. یادتان باشد برخورد غلط با یک کارنامه ضعیف می‌تواند شما را به‌سمت عقب‌افتادگی تحصیلی، فرار از مدرسه، ترک‌تحصیل، ایجاد یأس و ناامیدی و پرخاشگری هل دهد. پس اول به خودتان روحیه بدهید و بعد به فکر یک برنامه درست و درمان برای جبران مشکلات درسی‌تان باشید.