مردم سیستان و بلوچستان که برای ذخیره نفت در منازل خود مجبور به خرید گالن ها و بشکه های متعددی هستند به دلیل عدم کیفیت گالن های ساخت داخل راهی به جز خرید گالن های خارجی ندارند و سال ها است که بشکه های حاوی مواد شیمیایی و سمی کارخانجات صنعتی به محلی برای ذخیره سوخت زمستانی آنها تبدیل شده است.

بسیاری از کسبه همزمان با فرا رسیدن فصل سرما و افزایش نیاز مردم، گالن ها و بشکه های دست دوم کارخانجات صنعتی و شیمیایی را خریداری و برای فروش راهی بازارهای استان می کنند که متاسفانه مواد شیمیایی بر جای مانده در این گالن ها همراه با نفت سفید با سوختن در چراغ های خانگی بر سوز محرومیت مردم این استان می افزاید.

بازار شیمیایی ها

ترمینال قدیم زاهدان در میانه شهر زاهدان از جمله مکان هایی است که تعداد زیادی از کسبه به فروش بشکه و گالن هایی اشتغال دارند که اغلب آنها با عکس ها و برچسب هایی به شکل جمجمه، خطر و هشدار مزین است!

سال ها است که این فروشندگان گالن های مختلف کارخانجات پتروشیمی و یا خودرو سازی را به این مکان منتقل می کنند و باقیمانده آن را در جوی های همین خیابان ها و در معرض نفس شهروندان رها می کنند.

نارویی یکی از فروشندگانی که بشکه ها و گالن های متعددی را برای فروش در مقابل دیدگان مردم در همین منطقه و در پیاده رو بر روی هم چیده است در خصوص این که این بشکه ها حامل چه موادی است می گوید: از داخل آنها خبر ندارم اما هر کدام یک بویی می دهد که بعضی از آنها خیلی تند و آزار دهنده است و بعضی ها نیز بوی خوشایندی دارد.

وی در خصوص خریداران این بشکه ها می گوید: بیشترین خریداران این گالن ها مردم عادی هستند که از آن برای ذخیره سازی سوخت و نفت سفید استفاده می کنند.

هنگامی که از وی می پرسیم این علامت جمجمه بر روی این گالن چه معنایی دارد، پاسخ می دهد: نمی دانم من سواد ندارم اما احتمالا چیزهای خطرناکی داشته که عکس جمجمه روی آن کشیده اند.

نان آوری با طعم اسید  

حمزه یکی از شاگردان همین مغازه ها است که ۳ سال به کارفرمایش در خرید و فروش بشکه کمک می کند و یکی از وظایفش شستشوی همین گالن های خریداری شده است.

وی می گوید: این گالن ها بوی همه چیزی می دهد برخی که داخل آنها شربت های غلیظ بوده بوی پرتقال می دهد و برخی بوی تخم مرغ گندیده می دهد و برخی نیز داخل آنها تینر و یا روغن های صنعتی است.

وی می گوید: برای جلب رضایت مشتریان و نو جلوه دادن بشکه ها آنها را با آب و پودر رختشویی شستشو می دهیم و مواد باقیمانده در آن را تخلیه می کنیم.

وی در پاسخ به اینکه باقیمانده این مواد شیمیایی را در کجا تخلیه می کنید ادامه داد: در همین جوی مقابل مغازه!

وی درباره اینکه آیا تاکنون شخصی یا نهادی در خصوص محتویات و نوع این بشکه ها از آنها توضیح خواسته است نیز می گوید: در این چند سال هیچ شخصی از ما توضیحی نخواسته است اما از هفته گذشته که مردم مسموم شده اند تا حالا چندین نوبت از ما در این رابطه توضیح خواسته شده است.

سمومی که صرف کمک به معیشت کارگران می شود

علی کارمند یکی از کارخانجات صنعتی و تولیدی زاهدان است که می گوید: ما در واحد صنعتی خود سالیانه بیش از ۱۲ تن انواع اسید برای شستشوی دستگاه ها استفاده می کنیم که گالن ها و یا بشکه های ۲۰۰ لیتری را برای کمک به کارگران با قیمت اندکی به آنها می فروشیم تا هم از شر گالن ها خلاص شویم و هم به نوعی به معیشت کارگران کمک کرده باشیم.

وی افزود: بشکه های ۲۰۰ لیتری به دلیل اینکه امکان تخلیه کامل آنها به طور کامل وجود ندارد به طور طبیعی همیشه مقداری اسید در آن باقی می ماند و کارگر ها خودشان آن را مورد شستشو قرار داده و در بازار می فروشند.

وی در پاسخ به اینکه آیا آموزشی نیز برای معدوم سازی این مواد سمی و یا دفع این مواد دیده است بیان داشت: تا کنون خیلی به این نکته فکر نکرده بودیم که اسید های باقی مانده در بشکه ها کجا ریخته می شود و چه سرنوشتی دارد؟  

وی افزود: اسید نیتریک ۵۵ درصد، اسید پریسیدین و یا آب اکسیژنه ۴۰ درصد یکی از موارد پر مصرف کارخانه های لبنیات است که آنها نیز بشکه ها و یا گالن های خود را در همین بازار به فروش می رسانند و تا حالا شخصی در این رابطه و یا اینکه این گالن ها چه می شود توضیحی از ما نخواسته است.

خبرنگار و عکاس: بابک رحیمیان