قدس آنلاین-گروه استان ها-فردین کمانگر: با ورود به داخل شهر بانه، با یکی از رانندگان تاکسی هماهنگ می کنیم که سری به یکی از روستاهای خط مرزی شهرستان بانه سفر کنیم سفری که دارای جذابیت ها و حساسیت خاصی است.

در مسیر با راننده سرصحبت را باز می‌کنم و دلیل سفر خود را برایش بازگو می کنم هر دو به بحث کولبری و معابر مرزی می پردازیم. راننده که مرد جوانی است که تنها ۲دهه از زندگی سپری شده و دارای همسر و فرزند است.

یادگاری از جنس کولبری

نگاهی به من می اندازد و می گوید: این خودروی تاکسی  یادگاری کولبری و قاچاق کالاست من نیز چندین سال در میان این کوه ها برای به دست آوردن لقمه ای نان کولبری می کردم و مدتی هم با «شله خه‌جی» تویوتای F کالاها را جابجا می کردم.

«محمد پاسدار» ادامه می دهد: بیشتر مردمان این مناطق بناچار  برای تأمین هزینه های زندگی به شغل کولبری مشغولند و سختی ها و رنج ها را با جان خود قبول می کنند تا بتوانند لقمه ای نان برای خانواده به دست بیاورند و سفره هایشان خالی نباشد.

وی با دست به صورتش اشاره می کند صورتی که جای زخم است و می گوید: من نیز در راه کسب نان، دچار حادثه شدم و از ناحیه صورت و کتف آسیب دیدم و اکنون با خرید این خودرو مشغول مسافرکشی هستم.

سردار به وضعیت سایر کولبران اشاره می کند و ادامه می دهد: کولبران باید راه سخت و دشواری را طی کنند و بار چند برابر وزن خود را جابجا کنند و به دلیل سخت گذر بودن مسیر دچار آسیب می شوند حتی برخی هم بر روی مین می روند.

درآمدهای بخور نمیر

پس از طی مسیر به روستای «خوری آباد» می رسیم روستایی با طبیعت بکر پوشیده از درختان بلوط که زیبایی خاص به خود را داشت و تصاویری را می توان دید که در هیچ قاپ تصویری ندیده بودیم.

مردمان این روستا نیز همانند سایر مردم مناطق مرزی به شغل کولبری مشغول بودند «هیوا درویشی» یکی از جوانان روستا که به شغل کولبری مشغول است در این باره می گوید: ما دارای کارت کولبری هستیم و در هفته می توانیم یک بار اقدام به حمل بار کنیم و درآمدی در حدود یکصد هزار تومان داشته باشیم.

وی اضافه می کند: کالاها و اجناسی که حمل می شود بیشتر تلویزیون، پوشاک، لاستیک، کولرگازی و کالاهایی از این دست هستند و حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم هم وزن دارند.

این جوان بانه ای در ادامه عنوان می کند: دولت طرحی  را ارائه داده که از گمرک سیرانبند هر فرد در ماه بتواند مبلغ ۸۰۰هزار تومان کالا را وارد کند.

درویشی به شرایط گرفتن برگه فعالیت کولبری اشاره می کند و می گوید: به افرادی که در شعاع ۱۵ کیلومتری هستند براساس شرایطی همچون متأهل بودن، عدم سوء پیشینه، ارائه مدارک شناسایی معتبر و... مجوز فعالیت می دهند و شرایط فعلی نیز چنین است که وقتی برگه ها را تحویل گرفتیم هر صد نفر یک گروه را تشکیل می دهیم و برای هر گروه نیز یک نفر به عنوان صاحب بار معرفی شده است که با صاحب اصلی بار قرار می بندد که در گذشته ما به صورت مستقیم با صاحب بار معامله می کردیم.

طرح هایی که به ضرر کولبران است

وی به مشکلات موجود اشاره می کند و ادامه می دهد: متأسفانه این طرح به ضرر کولبران است زیرا صاحبان بار با تجار قرارداد می بندند و سود زیاد را برای خود در نظر می گیرند و در این میان کولبران متضرر می شوند.

این کولبر بانه ای به مشکلات کار اشاره می کند و می گوید: در گذشته به دلیل نبود برخی محدودیت ها مشکلات زیادی برای کولبران اتفاق می افتاد و بارهای کولبران دچار حادثه می شد و گاهی دچار قطع عضو و نقص عضو یا بیماری های دیسک کمر می شدند زیرا برای هر بار صدهزار تومان پرداخت می شد و صاحب بار وزن بار را تا ۲۰۰کیلو هم بالا می برد و متأسفانه برخی از افراد زیر بار دچار ایست قلبی می شدند.

این جوان بانه ای می افزاید: دفترچه ها را تحویل صاحبان بار می دهیم و آن ها با دریافت ۲۰۰هزار تومان برای هر برگه ۷۵هزار تومان به گمرگ پرداخت می کند و به هر کولبر مبلغی در حدود ۷۵هزار تا صد هزار تومان به کولبران می دهند و بقیه را نیز برای خود برمی‌دارند.

وی اضافه می کند: در مرز بانه ۲۰۰پیله ور فعالیت می کردند اما اکنون تنها ۱۰نفر مشغول هستند و دلیل کاهش آمار پیله وران بیشتر به دلیل رسمی نشدن مرز سیرانبند و اعمال محدودیت های صادراتی است و پیله وران ناچار به تغییر شغل شده اند.

این جوان بانه ای می گوید: دو ساله گذشته کارت های پیله وری الکترونیکی را صادر کرده اند که اکنون هیچگونه کارایی ندارد و بدون استفاده مانده است.

اشتغالزایی و رونق اقتصادی

نماینده شورای اسلامی شهرستان بانه نیز در گفت وگویی، از برخی مشکلات کولبران برایمان می گوید که در حال حاضر طرح ها و برنامه های دولت نتوانسته است تاثیر چندانی در روند زندگی مرزنشینان و به ویژه کولبران داشته باشد.

«ابوبکر درویشی» ادامه می دهد: در مناطق مرزی در شهرستان بانه در راستای اشتغالزایی و رونق اقتصادی بازارچه های مرزی دایر شده و افراد واجد شرایط پس طی مراحل گوناگون و استعلام ادارات و دستگاه های ذی ربط در این معابر و بازارچه های مرزی مشغول به کار شده و هستند.

وی اضافه می کند: مدتی است که برخی افراد به عنوان نماینده کولبران فرم هایی را تهیه و از کولبران که بیشتر آن ها از افراد کم سواد و بی سواد هستند امضا جمع آوری می کنند که خود این افراد صاحب بار نیستند  و از دفترچه ها به عنوان دلالی به نفع صاحب بار  بهره برداری می کنند و این امر سبب ایجاد برخی مشکلات در این موضوع شده است.

درویشی عنوان می کند: من پیشنهاد می کنم برای رفع مشکلات موجود یک نفر به عنوان نماینده مرزنشینان دفترچه های آن ها را جمع آوری کند و به صورت رسمی از مرز کالاها را وارد کنند و سود حاصل را تقسیم کنند.

وی اضافه می کند: اگر مرزها به صورت رسمی بازگشایی شود دیگر کسی به خود جرأت نمی دهد که از معابر غیررسمی کالا وارد کند و دچار آسیب های اثرات مین و برخورد با نیروهای مرزی شوند.

افزایش آسیب های اجتماعی

نماینده شورای اسلامی شهرستان بانه به مشکل بیکاری در بانه اشاره می کند و می گوید: باغداری و کشاورزی در بانه معنایی ندارد زیرا بسیاری از اهالی زمین ها و ملک خود را فروخته اند و اکنون تبدیل به خانه های ویلایی شده است یا بر اساس نقشه ماده ۵۶منابع طبیعی که به موجب آن زمین از تملک فرد روستایی خارج شده بنابراین به شغل های کاذب یا مناطق حاشیه شهرها مهاجرت می کنند.

درویشی اضافه می کند: به دلیل نبود اشتغال و افزایش پدیده حاشیه نشینی، شاهد بالا گرفتن آسیب های اجتماعی طلاق و بزه کاری در بانه هستیم و این در حالی است که در چند دهه گذشته به دلیل بافت سنتی و فرهنگی بانه این نوع آسیب ها در پایین ترین رده ها بوده است.

وی تأکید می کند: اگر مرزها سامان یابد و همچنین جهاد کشاورزی برای ایجاد اشتغال طرح های زنبورداری و پرورش قارچ را در این منطقه رونق بخشد بی تردید شاهد گرایش مردم به این سو خواهیم بود و دیگر کسی رغبتی به کولبری نخواهد داشت.

نماینده شورای اسلامی شهرستان بانه تصریح می کند: یکی از مشکلات که کولبران با آن مواجه هستند فرد برای تمدید دفترچه های کولبری باید همه مراحل را که هفت خان رستم می باشد را طی کند.

ساماندهی مرز

نماینده مردم شهرستان های سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت وگویی پیرامون موضوع می گوید: سال هاست که من در نشست ها و همایش ها و نطق های مجلس پیشنهاد کرده ایم که «مرزها را ساماندهی دهی کنید» اما متأسفانه این مهم تاکنون محقق نشده است

«محسن بیگلری» اضافه می کند: کولبری یکی از شغل هایی است که در مناطق مرزی وجود دارد، شغلی سخت و طاقت فرسا که کولبران چندین حلقه لاستیک یا یخچال و بارهای این چنینی را بر دوش حمل می کنند تا طی مسافت های طولانی به مقصد برسند و ما پیشنهاد استفاده از گاری یا چرخ های دستی را داده ایم که دیگر این عزیزان ناچار نشوند که بارهای سنگین را بر دوش حمل کنند و کرامت انسانی آن ها حفظ شود.

وی به  دیگر مشکلات کولبران اشاره می کند و توضیح می دهد: افرادی که دارای کارت تردد از بازارچه هستند و هزینه هایی را پرداخت می کنند و با ورود بار به داخل استان بار آن ها کشف و ضبط و گاهی با جریمه های سنگین و چند برابری مواجه و خودروی آن ها مصادره می هم می شود این موارد جای نگرانی است.

این نماینده تصریح می کند: ما با مسئولان کشوری بارها گفت وگوهایی پیرامون رفع مشکلات مرز و کولبران داشته ایم و انتظار ما از دولت جدید این است که با مدیریت جدید و با عقلانیت جدید با موضوع کولبری برخورد شود.

بیگلری در ادامه به برنامه های دولت اشاره می کند و می افزاید: در دولت برنامه های خوبی همچون بیمه مرزنشینان پرداخت سود سوخت به مرزنشینان اجرا شده که باید این برنامه تداوم داشته باشد و این حق مرزنشینان است.

وی به مشکل کولبران در بحث معرفی صاحبان بار اشاره می کند: این یکی از مشکلات فعلی کولبران است و فلاحی فرماندار بانه باتوجه به تجارب و توانایی هایی که در این حوزه دارد، برنامه هایی را برای ساماندهی وضع موجود داده است که در حال اجرایی شدن هستند و انتظار ما از مدیر عالی استان و دیگر مسئولان استان حمایت از برنامه های فرماندار می باشد.