گروه های مختلف پس از اتفاق آتنا سعی کردند با پیوند دادن این اتفاق به موضوعات مختلف آن را از منظر خود واکاوی کنند. برخی آن را به سند ۲۰۳۰، برخی به بی حجابی دختران خردسال و عده‌ای هم به بی‌بند و باری جوانان و ... مربوط دانستند.
آتناهایی که قربانی می‌شوند
یک مددکار اجتماعی در توصیف قربانیان این رخدادها در جامعه از آن ها با عنوان «قربانیانی که پر شمارند و دردهایی که گاه هیچ وقت درمان نمی‌شوند» یاد می‌کند و به خبرنگار ما توضیح می‌دهد: ذهن ما وقتی درگیر این پدیده‌ها می‌شود که خفاش شب، گرگ‌های زرد و... بوجود آمده و رسانه‌ای شده‌اند اما باید دید قبل از بوجود آمدن این جنایت‌ها چه عواملی در این کار دخیل بوده‌اند.
علی بنی‌هاشمی می‌گوید: پیش از وقوع این جرایم، باید بدانیم که یک بیماری در ساختار اجتماعی ما همیشه و مرتب بازتولید می‌شود. زمانی که هزینه بر درآمد سلطه پیدا می‌کند، شبکه اجتماعی با مسایل بسیار زیادی رو به رو می‌شود. به طور نمونه در همین مورد خاص می‌بینیم که پدر آتنا، یک دستفروش است و متجاوز و قاتل، یک مرد رنگرز. بدیهی است که پدر مقتول شغلی کاذب داشته و در صورت اجازه شهرداری، باید رابطه خوبی با مغازه‌دار برقرار کند تا بتواند جلوی مغازه او بساط کند. وجود روابط گسترده آتنا و ورود او به ارتباطات پر از تنش، بیماری‌ها و عقده‌های طبقاتی محصولی جز آنچه اتفاق افتاد، ندارد.
این مددکار با اشاره به اینکه برخی مناطق بخاطر وجود فاصله بین درآمد و هزینه، جرم‌خیزتر هستند توضیح می‌دهد: هر چقدر این فاصله بیشتر باشد، محیط آسیب پذیرتر است. وقتی دختری کنار پدر دستفروش آمده و به او کمک می‌کند، یعنی اسطوره پدر کمرنگ شده و بافت خانواده آسیب پذیر است. در تجاوزی که اتفاق افتاده به خوبی مشاهده می‌شود که فاصله طبقاتی بازتولید مشکلات بسیار جدی است.
بنی‌هاشمی با تاکید بر اینکه در کشور ضعف سیستمی داریم و قوه قضاییه باید بخش جدی مسایل را بصورت تحلیلی در نظر داشته باشد می‌گوید: اگر اوضاع به همین صورت پیش برود و اقدامی در بهبود شرایط انجام نشود، متاسفانه هر روز شاهد آتنا و آتناهایی خواهیم بود که قربانیان این بی‌عدالتی هستند.
باید ورزیده عمل کرد
یک استاد حقوق جزا و جُرم شناس نیز درباره این اتفاق تلخ به قدس توضیح می‌دهد: این اتفاق و اتفاقاتی از این دست بیانگر این است که باید از نظر اجتماعی و در حد کلان نگران باشیم و به عواملی که سبب بروز چنین رفتاری شده بسیار تحقیق و توجه کنیم.
حجت الاسلام دکتر رضا دانشور ثانی اضافه می‌کند: به علت گستردگی انگیزه‌های بزهکاری نمی‌توانیم نظری عام و کلی برای آن داشته باشیم، اما آنچه مهم است بحث مراقبت و مواظبت از فرزندان تا رسیدن به سنی قابل اتکا است. پدر و مادرها باید به فرزندان و بویژه دختران، آموزش بدهند و آن‌ها را متوجه آسیب‌های محیط اطرافشان کنند.
این استاد حقوق جزا می‌گوید: رسانه‌ای کردن جرم، در علم جرم‌شناسی در حدی که اضطراب و تشویش خاطر در جامعه ایجاد شود، اصلاً توصیه نشده است چرا که به سلامت روحی و روانی جامعه آسیب می‌زند. باید در بیان وقایع اجتماعی بسیار ورزیده عمل کرد و در این مورد خاص باید به آموزش اولیا و بعد فرزندان بسیار توجه کرد.
در حوزه اجتماعی شکست خورده‌ایم
رسانه‌ای کردن جرم، در علم جرم‌شناسی در حدی که اضطراب و تشویش خاطر در جامعه ایجاد شود، اصلاً توصیه نشده است چرا که به سلامت روحی و روانی جامعه آسیب می‌زند. باید در بیان وقایع اجتماعی بسیار ورزیده عمل کرد و در این مورد خاص باید به آموزش اولیا و بعد فرزندان بسیار توجه کرد. یک استاد جامعه شناسی نیز با بیان بروز واکنش‌های متفاوت جامعه نسبت به این اتفاق دردناک به خبرنگار ما می‌گوید: این واکنش‌ها مختصات جامعه مان را در نقشه اجتماعی نشان می‌دهد. گفتمان اول مبنی بر رویکرد سنتی و با نگاه به آموزه‌های دینی است که اشکال کار را در بی‌حجابی و بی‌بند و باری جامعه جست و جو می‌کند. در این نگاه اِلمان‌های تصویری و بصری زیادی برای ورود مردان به کارهای اینچنین وجود دارد و گفتمانی دیگر که بیان می‌کند اتفاق به سبب همان نگاه سنتی و بنیادی اتفاق افتاده است. چرا که بسیاری از آزادی‌ها در دسترس افراد نیست و آن‌ها نمی‌توانند از مجراهای قانونی و عرفی نیازهای خود را دنبال کنند، به خلاف کشیده می‌شوند.
دکتر داروین صبوری در تحلیل این دو نگاه بیان می‌کند: به عنوان یک جامعه شناس هیچکدام از این دو دیدگاه را قبول ندارم. چرا که دو طرف قضیه بیش از آنکه جامعه شناختی یا اجتماعی باشد، سیاسی است و نشان از شکاف جامعه دارد.
وی می‌افزاید: مسایل جامعه شناسی به شدت به هم پیوسته بوده و درگیر هم هستند و برای اینکه یک پدیده اجتماعی را پیگیری کنیم، باید میدان‌های دیگر را جست و جو کنیم. میدان اقتصاد، سیاست، دین، خانواده و... آموزش و پرورش، رسانه‌ها و... هر کدام از مواردی هستند که نیاز به بررسی و توجه ویژه دارند.
این استاد جامعه شناسی می‌گوید: به طور خلاصه می‌توانم بگویم در میدان‌ها و نهادهای متعدد اجتماعی شکست خورده‌ایم و این شکست یکسری پیامدها و ویترین هایی برای دیدن ابعادش دارد.
مجازات قاتل پایان کار نیست
صبوری به عکس العمل‌های شدید مردم در شهر و فضاهای مجازی اشاره کرده و می‌افزاید: این حجم از توجه بسیار خوب و مثبت است و نشان از حساسیت جامعه نسبت به ظلم و تعدی روا شده به کودکان دارد. به نظر من آگاهی اجتماعی فوق العاده‌ای شکل گرفته که هنوز در مسیر خود کانالیزه نشده است.
این استاد جامعه شناسی در ادامه می‌گوید: وقتی تمام مطالبات و کنش‌های اجتماعی، محاکمه کردن قاتل و اشد مجازات برای او را می‌خواهند از نظر جامعه شناختی یک قدم به عقب برداشتن است. چرا که در یک واکنش احساسی به دنبال پاک کردن صورت مسئله هستیم. مسئولانی که در بین مردم قول می‌دهند که قاتل را به اشد مجازات می‌رسانند، یعنی تصور می‌کنند که با سنگسار کردن قاتل و مجازات کردن او، مشکلات اجتماعی را سنگسار یا مجازات می‌کنند.
صبوری به تحقیقات صورت گرفته اشاره کرده و اضافه می‌کند: در تحقیقات صورت گرفته درصد بالایی از افرادی که به آزار جنسی کودکان می‌پردازند خودشان در کودکی مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند و این چرخه معیوب و عدم نظارت را نشان می‌دهد. چرا که آموزش‌های جنسی در خانواده‌ها نداریم و حتی برخی از پدرها و مادرها نمی‌دانند چطور به پرسش‌ها و کنجکاوی جنسی کودکان پاسخ دهند.
لایحه حمایت از کودکان همچنان در مجلس معطل مانده است
به دلیل خلأهای قانونی موجود در زمینه حقوق کودکان، قوه قضائیه لایحه‌ای با عنوان حمایت از کودکان و نوجوانان در سال ۸۸ تقدیم دولت کرده است. لایحه‌ای که پس از گذشت حدود ۸ سال همچنان در مجلس جا خوش کرده است.
یک عضو کمیسیون قضایی مجلس در تشریح این موضوع به خبرنگار ما می‌گوید: وجود مجموعه‌ای از عوامل و آسیب‌ها در کنار هم منجر به بروز حادثه‌ای مانند آتنا و آتناها می‌شود. مجموعه‌ای که برای خاتمه دادن به آن نیاز به کار فرهنگی، امنیتی، آموزشی، حقوقی و... دیده می‌شود.
جلیل رحیمی جهان آبادی، اضافه می‌کند: در همین راستا کمیسیون قضایی که وظیفه اجرا و تصویب طرح‌ها و لوایح را در دست دارد، در حال بررسی لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان است که مواد اندکی از این لایحه باقی مانده و بررسی آن در چند جلسه به اتمام می‌رسد. رحیمی به این اتفاق تلخ اشاره کرده و می‌گوید: با توجه به آثار و تبعات این حادثه ناگوار تلاش می‌کنیم رسیدگی به این لایحه تسریع شود.
نظر شما