به گزارش قدس آنلاین، با نزدیک شدن به ماه پایانی تابستان و نیمه ابتدایی پاییز، بخشی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های کتاب دنیا که مقاصدی تعریف‌شده برای حضور ایران به‌شمار می‌روند، در چین و آلمان برپا می‌شود و ایران نیز برای حضور در آن‌ها تدارک قابل‌توجهی دیده است. صرف‌نظر از این‌که آیا شیوه حضور ایران در این‌دست از نمایشگاه‌ها مثمرثمر بوده است یا خیر، باید گفته شود که حاصل تعاملات بین‌المللی نشر ایران در سال‌های اخیر منجر به حضور ایران به‌عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب پکن شده است که در شهریورماه سال جاری در چین برگزار می‌شود و یکی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های کتاب در سطح جهان به‌شمار می‌رود.

ایران مانند سال‌های اخیر در این نمایشگاه در قالب غرفه متحد ایران شرکت می‌کند و ناشران و آژانس‌های ادبی متقاضی حضور در این نمایشگاه و غرفه نیز به‌صورت مستقر در این نمایشگاه به ارائه برنامه‌های خود خواهند پرداخت.

پیش از این و براساس اعلام مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران اعلام شده بود که برای هر ناشر ایرانی متقاضی، حداکثر ۶ مترمربع و با ظرفیت تقریبی نمایش ۵۰ عنوان کتاب در غرفه ایران فضا مهیا خواهد بود.

ازسوی دیگر به‌دلیل حضور ویژه ایران در این دوره از این نمایشگاه، مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران با همکاری انجمن تصویرگران ایران، نمایشگاهی از برگزیده آثار تصویرگران را در غرفه ایران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب پکن برپا می‌کند که در آن نزدیک به ۷۰ اثر منتخب از آثار تصویرگران ایران به‌همراه دو تصویرگر منتخب حضور خواهد داشت.

همچنین شعار «ایران رؤیای رنگین جاده ابریشم» به‌عنوان شعار حضور ایران در نمایشگاه کتاب پکن انتخاب شده است.

نشر چین در دست دولت

حضور ایران در کشور چین با عنوان میهمان ویژه و نیز حضور پکن در سال ۲۰۱۹ در تهران به‌عنوان میهمان ویژه نمایشگاه کتاب درراستای تعاملات فرهنگی دوجانبه در حوزه ادبیات و نشر صورت می‌پذیرد، اما جالب است بدانیم که شرایط و ویژگی‌های نشر کتاب در چین شباهت زیادی با ایران ندارد و درواقع محدودیت‌های متعددی برای انتشار کتاب در کشور چین وجود دارد.

نگاهی به نشر و صنعت چاپ کتاب در کشور چین بیان‌گر این واقعیت شگفت است که بسیاری از ساختارهای نشر کتاب در چین در دست دولت و با نظارت مستقیم دولتی به اجرا منتهی می‌شود و شاید توانایی بالای دولت در کنترل این صنعت و سیاستگذاری بلندمدت برای آن همانند سایر بخش‌های اقتصادی در این کشور است که توانسته چین را با وجود دولتی بودن نشر در خود، مقصد انتشار کتاب بسیاری از کشورهای اروپایی نیز بکند و جذابیت انتشار ارزان کتاب در این کشور منجر به جذب سرمایه‌ زیادی برای آن در این عرصه شود.

جدای از این‌که صنعت چاپ و نشر کتاب، روزنامه و... در چین یک فعالیت اقتصادی کاملاً دولتی است، باید دانست که موضوع نظارت محتوایی بر آثار چاپ‌شده در چین نیز با حساسیت بالایی دنبال می‌شود. بر این اساس دولت به‌صورت ماهانه، لیستی از کلمات و عبارات ممنوعه برای حضور در کتاب‌ها را به ناشران ارائه می‌دهد و آن‌ها موظف‌اند حذف این عبارات را در آثار خود اعمال کنند. جالب‌تر این‌که هر نویسنده در این کشور برای صاحب کتاب شدن و انتشار یک اثر به نام خود باید در آزمون وزارت فرهنگ و ارتباطات این کشور شرکت و گواهی تأیید شایستگی حرفه‌ای نویسندگی دریافت کند.

کانال‌های دوگانه

با این‌همه دولت درکنار این نظارت شدید بر حسن انتشار کتاب، طی سال‌های گذشته ناشران چینی را موظف به اجرای برنامه‌هایی برای افزایش کیفیت تولید آثار خود به‌ویژه از حیث چاپ کرده است و در نتیجه همین سیاست، بسیاری از مؤسسات نشر در چین امروزه مقصد نهایی مؤسسات بزرگ نشر اروپایی برای انتشار کتاب‌هایشان به‌شمار می‌روند؛ مؤسساتی که بهترین کیفیت در انتشار کتاب را با نازل‌ترین قیمت به مشتری عرضه می‌کنند.

تمامی ‌افراد فعال و شاغل در صنعت نشر چین باید ازسوی دولت تعیین شوند و گواهی تأیید برای اشتغال در این عرصه را به‌دست بیاورند، با این‌همه مدیران انتصابی این صنعت در چین ملزم به سودآور کردن مؤسسه خود هم بوده و درصورت موفقیت در این زمینه، دولت آن‌ها را در بخشی از این سود سهیم خواهد کرد. همچنین دولت این کشور به مؤسسات نشری که بتوانند مدیر دائمی ‌فروش در خارج از کشور داشته باشند و به سوددهی مؤسسه کمک کنند نیز مبالغی را به‌عنوان تشویق اهدا می‌کند.

برای انتشار کتاب در چین دو کانال ویژه وجود دارد؛ نخست مؤسسات دولتی که موظف‌اند تمامی ‌آثار خود را قبل از انتشار به تأیید وزارت فرهنگ و ارتباطات چین برسانند و دیگری مؤسسات غیردولتی که باید مجوز انتشار کتاب‌های خود را از نزدیک به دویست دولت محلی در این کشور دریافت کنند. بر اساس آمارهای موجود در این زمینه، در چین در گروه اول ۲۰۰ مؤسسه نشر و در گروه دوم ۴۰۰ مؤسسه نشر فعالیت می‌کنند. این تعداد ناشر کم درمقابل جمعیت میلیاردی این کشور نکته‌ای قابل اعتنا و درخور توجه است.

از حیث محتوای کتاب نیز ناشران چینی دسته‌بندی خاصی دارند. بخشی از ناشران، تمرکزشان بر انتشار کتاب‌های عمومی ‌و مذهبی است که از آن‌ها در هر استان از این کشور یک مؤسسه حضور دارند و دیگری مؤسساتی که کتاب‌های علمی ‌و تخصصی منتشر می‌کنند که از هرکدام چند بنگاه در هر استان وجود دارد.

در سال‌های اخیر این کشور سیاستگذاری ویژه‌ای نیز برای ترجمه معکوس آثار منتشرشده در خود اعمال کرده است و برای ناشرانی که بتوانند در این عرصه نیز قدم بردارند، تشویق‌های بسیاری قائل شده است.

در یک نگاه کلی کشور چین با جمعیت میلیاردی خود دارای ۶۰۰ بنگاه نشر و ۳۶۰ هزار عنوان کتاب چاپی در طول سال است، اما این آثار با شمارگان چند ده‌هزار نسخه‌ای خود اعتنا و جایگاهی ویژه به موضوع نشر در این کشور بخشیده و جایگاه اقتصادی ویژه‌ای را نیز در حوزه فرهنگی برای این کشور در داخل و خارج کشور به وجود آورده است.