قدس آنلاین-گروه استان ها-فاطمه معتمدی: تشرف سالانه بیش از ۲۷ میلیون گردشگر داخلی و خارجی برای زیارت حرم مطهر رضوی ودر کنار آن بازدید از مراکز تفریحی، گردشگری و تاریخی، موقعیت بسیار خاصی را نصیب مشهد کرده است تا با استفاده از ظرفیت زائر، چرخ اقتصادی این شهر را به گردش درآورد.
اهمیت سوغات و خرید گردشگر تا آنجاست که بدانیم اقتصاد مشهد بیشتر براصل ورود و مدت ماندگاری هر چه بیشتر زائر و گردشگر استوار است، بنابراین استفاده از این بازار پر پتانسیل و تمرکز بر آن می‌تواند رونق اقتصادی را عاید شهر و بلکه فراتر از آن استان و کشور بکند.
امروز کشورهایی مانند چین در سایه غفلت داخلی در حوزه تولید محصولات و کالاهایی که با اقبال بیشتری از سوی زائران در سفر مشهد مواجه است؛ مانند مهر، تسبیح،سجاده،انواع البسه ارزان قیمت و اسباب بازی ورود یافته و بازار را قبضه کرده است، این در حالی است که مشهد تا همین چند سال پیش یکی از قطب‌های مطرح کشور در حوزه تولید پوشاک و کفش و صنایع نساجی بود اما به واسطه واردات بی حد و اندازه و نیز قاچاق کالا آسیب جدی دیده است.
اینکه چقدر مقوله تمرکز بر سوغات زائر و خریدی که گردشگر در مدت حضورش در مشهد انجام می‌دهد به عنوان یکی از اولویت‌ها برای رونق اقتصادی مورد توجه مسولان استانی قرار گرفته و برای آن برنامه ریزی شده است و اینکه بازار مشهد و فعالان و کاسبان مستقر در آن چقدر به اهمیت عرضه و فروش محصولات تولید داخل با هدف کسب عایدی هر چه بیشتر از باب حضور و خرید زائر و گردشگر در این شهر پای کار بوده و هستند از جمله موضوعات وپرسش‌های مهمی است که پاسخ مسولان را می‌طلبد.
سهم ۹۰ درصدی چین از بازار سوغات
نماینده مرم مشهد و کلات در مجلس با بیان اینکه مهم‌ترین نکته برجسته در مقوله زیارت امام رضا(ع) برای زائران می‌تواند آثار معنوی شامل افزایش سطح بصیرت و معرفت باشد،اظهار داشت:برای توجه به این مسله و تحقق آن باید رسالت اصلی آستان قدس رضوی،اداره کل اوقاف وهمه کسانی که در بحث زیارت خدمت می‌کنند، ایجاد فضایی توأم با آرامش همراه با معنویت برای استقرار زائران در مشهد باشد تا بتوانند هر چه بیشتر این آثار معنوی را کسب کنند.
جواد کریمی در گفت و گو با خبرنگار ما افزود: در کنار این مسئله موضوع هدیه و سوغات سفر نیز در فرهنگ اسلامی و ایرانی از جایگاه خاصی برخوردار است و هر فرد زائر، مسافر و گردشگری سعی می‌کند سوغات و هدیه‌ای متناسب با سطح مالی خود در سفر به مشهد تهیه و خریداری کند.
وی اضافه کرد: در قدیم در سبد سوغات زائر بیشتر کالا و تولیدات مشهد نقش داشت اما اکنون ۹۰ درصد کالاها چینی است که توجه هر چه بیشتر مسئولان استان و کلانشهر مشهد را می‌طلبد تا به گونه‌ای برنامه ریزی شود تا کالاها،محصولات و تولیدات استان و مشهد همانند گذشته در سبد خرید سوغات زائر نقش پر رنگ و اصلی داشته باشد.
وی با اشاره به نظارت بر کسبه و بازاریان تصریح کرد:از آن جایی که بیشترین خرید زائران در هسته مرکزی و اطراف حرم مطهر انجام می‌شود، بنابراین باید شماری از کسبه امین به عنوان الگو معرفی تا مابقی از آن تبعیت کنند تا زائر قبل از اینکه از خرید سوغات خوشحال شود از برخورد خوب کاسب احساس رضایت داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه کسبه باید انصاف به خرج دهند،خاطر نشان کرد: گاهی برخی از بازاریان نگاه منفعت طلبانه در برخورد با زائر دارند و این نگاه آثاری برجای می‌گذارد که تا مدت‌ها بر ذهن زائر باقی می‌ماند و از خرید گران و اجناس بی کیفیت گلایه‌مندند.
وی با اشاره به اینکه این ناراحتی به حدی است که زائران برخی تعابیر را در خصوص مشهدی‌ها به کار می‌برند، گفت: این مسئله موضوع مهمی است و مسئولان استان، اتاق اصناف، فرمانداری و ادارات ذی ربط باید نسبت به آسیب شناسی و برطرف شدن این قبیل نواقص ورود یابند.
عضو مجمع نمایندگان خراسان رضوی ادامه داد:خرید زائر در مشهد یخچال و این قبیل وسایل نیست، بلکه بیشتر پوشاک و تولیداتی است که جنبه فرهنگی دارد، بنابراین سوغات زائر باید از محصولات و تولیدات مشهد باشد نه اینکه بوی شانگهای،پکن و اندونزی را بدهد.
درآمد به جیب غیر مشهدی ها
مسئول دبیرخانه سوغات خراسان رضوی با بیان اینکه بحث سوغات زائر یک بحث نوپا در حوزه گردشگری و اقتصاد گردشگری است،اظهار داشت:به همین منظورطی دو سال گذشته با تشکیل دبیرخانه و کارگروه سوغات خراسان رضوی تلاش شد توجه‌ها به اقتصاد زیارت و زائر جلب شود؛ چرا که می‌تواند سهم مهمی در اشتغال زایی در مشهد و حتی کشور داشته باشد.
سمیه روان خواه با بیان اینکه حجم خرید و فروش سوغات و گردشگر در مشهد زیاد است،افزود:با این حال مهندسی بر روی این مسله وجود ندارد و ممکن است سود آن به جیب افرادی برود که نه تنها مشهدی، بلکه طرف ایرانی هم نباشد و فقط زحمت و مشکلات آن بر دوش ساکنان این کلانشهر باشد.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اضافه کرد: برآوردها از گزارش‌های میدانی از بازار و از اتحادیه‌ها نشان می‌دهد ۷۰ درصد اجناس در بازار سوغات مشهد خارجی و از کشورهایی مانند چین،هند و اندونزی است و ۳۰ درصد ایرانی و شامل اقلامی مانند صنایع دستی،آجیل و خشکبار، نبات و آبنبات و مصنوعات دستی است.
بازار سنتی و پیچیده
وی با اشاره به اینکه به دنبال افزایش سهم تولیدات داخلی از بازار سوغات زائر هستیم،تصریح کرد:بازار مشهد بشدت سنتی و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد؛ به گونه‌ای که معمولاً از آبا و اجداد به یک شکل و شیوه به افراد رسیده است و بنابراین تغییر این مدل به هم ریخته پروسه زمان بری است.
وی درباره برآورد گردش مالی بازار سوغات زائر و خرید گردشکر در سفر به مشهد و سهم تولیدات داخل از این بازار اذعان داشت:گردش مالی بازار سوغات زائر سالانه ۱۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است که سهم تولیدات داخل از این بازار ۳۰ به ۷۰ است به عبارت دیگر ۳۰ درصد سهم تولیدات داخل و ۷۰ درصد عایدی کشورهای خارجی از این بازار است.
وی در این باره که گرایش خرید سوغات بیشتر به سمت چه محصولات و کالاهایی است،خاطر نشان کرد:طرح مطالعاتی برای پاسخگویی دقیق به این قبیل پرسش‌ها توسط جهاد دانشگاهی در حال انجام است که امید است نتیجه آن بزودی اعلام شود تا بتوان آمار دقیقی ارائه کرد.
وی اضافه کرد:آنچه اکنون بر اساس برآوردها می‌توان در حوزه سبد سوغات زائر اعلام کرد، بیشترین سهم متعلق به حوزه‌های مانند اقلام خوراکی‌ها نظیر آجیل و خشکبار،زعفران،انواع پوشاک و روسری، کفش و اسباب بازی است.
ضرورت بازبینی تولیدات داخلی
وی با تأکید بر اینکه تولید داخل نیازمند بازبینی است، گفت:همه تقصیرها متوجه بازار نیست، بلکه تولید کننده نیز نتوانسته تولید را به روز و با قیمت مناسب و کیفیت خوب به بازار عرضه کند.
روانخواه در ادامه تشکیل دبیرخانه سوغات زائر را اقدامی مؤثر در راستای رونق‌بخشی به بازار سوغات عنوان کرد و افزود: جریان بسیار خوبی ایجاد و این موضوع برای دستگاه‌های اجرایی خراسان رضوی تبدیل به یک مسأله شده است.
مصاحبه ای که محقق نشد
با توجه به اهمیت نقش سوغات زائر و خرید گردشگر در اقتصاد شهر مشهد و نیز استان تلاش شد گفت‌وگویی نیز با معاون امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار خراسان رضوی انجام شود که با گذشت بیش از دو هفته از درخواست مصاحبه تاکنون محقق نشد.
نظر شما